Telefona sarılan hemen herkes şaşkın, yüksek tutarlı şok emlak vergisi tahakkuklarından şikayet ediyor, OSB yönetimlerine tepki gösteriyordu. Ayrıca, konuyu gündeme taşımam ve soruna sahip çıkmam nedeniyle teşekkür ediyorlardı.

OSB’lerdeki Bina Sahipleri Belediyelere Oldukça Tepkili!

Son günlerde Belediyeler, OSB’lerde bulunan binalarla ilgili olarak bir çalışma başlatarak, buralarda olup da kiraya verilen binalar için emlak vergisi tahakkuk ettirmeye ve bina sahiplerinden istemeye başladılar. Öyle ki, belediyelerin bazıları konuyu izah eden bir yazı göndererek emlak vergisini isterken, bazıları izaha bile gerek görmeden sadece telefon ederek talep etmeye başladı. Türkiye’nin dört bir yanından gelen tepkilere baktığımızda, belediyelerin organize bir şekilde bu konunun üzerine gittiğini söylersek, yanlış ifade etmemiş oluruz. Yani, iş çığırından çıktı!

 OSB’lerde Kiraya Verilen Binalardan Neden Emlak Vergisi İstenmeye Başlandı?

7033 sayılı Kanunla yapılan düzenleme ile; yatırım ortamının iyileştirilmesi, yatırım maliyetlerinin azaltılması, üretici üzerindeki mali yüklerin kaldırılması, üreticinin desteklenmesi ve sanayinin geliştirilmesi amacıyla OSB’lerde bulunan binalara ilişkin geçici emlak vergisi muafiyeti daimi emlak vergisi muafiyetine dönüştürüldü.  Amaç son derece güzel, ne var ki, yasa maddesinde değişiklik yapılırken, maddenin ilk fıkrasında yer alan parantez içi hüküm herkes tarafından atlandı, OSB’lerde bulunan ancak başkalarına kiralanan binalar emlak vergisi muafiyeti dışında tutuldu. Yeni düzenleme 1 Temmuz 2017 tarihinde yürürlüğe girdi. OSB yönetimleri dahil hemen herkes bu değişikliği atladı, ancak belediyeler atlamadı. İşin peşine düştü, emlak vergisi tahakkuk ettirdi ve sanayicilerden istedi. Ödemeyenlerle ilgili yasal takip işlemlerine başvurmaları da yakın.

Yürürlükten Kaldırılan Geçici Emlak Vergisi Muafiyeti Düzenlemesi Nasıldı?

OSB’lerdeki binalara ilişkin geçici emlak vergisi muafiyeti, EVK’nın 5. Maddesinin (f) bendinde yer alıyordu.  Maddeye göre; organize sanayi bölgeleri, serbest bölgeler ile sanayi ve küçük sanat sitelerindeki binalar, inşalarının sona erdiği tarihi takip eden bütçe yılından itibaren 5 yıl süre ile emlak vergisinden muaf bulunuyordu. Geçici emlak vergisi muafiyeti için, binaların organize sanayi bölgesinde bulunması yeterli sayılıyor, bu binaların malikleri tarafından kullanılıp kullanılmadığı, kiraya verilip verilmediğinin emlak vergisi muafiyeti yönünden bir önemi bulunmuyordu.

Geçici Emlak Vergisi Muafiyeti, Neden Daimi Muafiyete Çevrildi?

OSB’lerdeki binaları süresiz olarak Emlak Vergisinden muaf tutan sözü edilen 4. Maddenin (m) bendi şu şekilde: “m)Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınan vakıflara ait binalar (Vakıf senedindeki cihete tahsis edilmek şartıyla) ile organize sanayi bölgeleri, serbest bölgeler, endüstri bölgeleri, teknoloji geliştirme bölgeleri ve sanayi sitelerinde yer alan binalar”. Kanun gerekçesinde değişikliğin nedeni; yatırım ortamının iyileştirilmesi, yatırım maliyetlerinin azaltılması, üretici üzerindeki mali yüklerin kaldırılması, üreticinin desteklenmesi ve sanayinin geliştirilmesi olarak ifade ediliyor.

Sorun Bu Değişiklikten Sonra Başladı, Nasıl Mı?

Sadece bent hükmüne baktığınızda herhangi bir sorun yok, OSB’lerde yer alan binalar süresiz olarak emlak vergisinden muaf, muafiyet için bent hükmünde aranan başkaca bir şart da yok. Ancak, kazın ayağı hiç de öyle değil! Çünkü, muafiyeti sınırlayıcı şart bent hükmünde değil, maddenin birinci fıkrasında yer alıyor. Söz konusu fıkra hükmü aynen şu şekilde: “(Aşağıda yazılı binalar, kiraya verilmemek (24.11.1994 tarihli ve 4046 sayılı Kanun kapsamında yapılan işletme hakkı devirleri hariç) şartıyla Bina Vergisinden daimi olarak muaftır ((a), (b), (s) , (y) ve (z) fıkraları için kiraya verilmeme şartı aranmaz.).”

Yani, OSB’lerde bulunan binalar kiraya verilmemeleri koşuluyla emlak vergisinden muaf. OSB’lerde bulunmakla beraber, malikleri tarafından kullanılmayıp başka sanayicilere kiraya verilen binalar emlak vergisi muafiyetinden yararlanamaz, bu binalar emlak vergisine tabi.

1 Temmuz 2017 Tarihinden İtibaren OSB’deki Binalarını Başkalarına Kiraya Verenler Yandı! Emlak Vergisi Ödeyecekler!

Yeni düzenlemeye göre, OSB’lerde yer alan binalar kiraya verilmemesi şartıyla daimi olarak emlak vergisinden muaf. Buna karşılık, malikleri tarafından kullanılmayıp başkalarına kiraya verilen binalar için emlak vergisi muafiyeti söz konusu değil. Yani, kiraya verilen bu binalar için emlak vergisi ödenecek. Kiralamanın şirket ortaklarına, ortak olunan şirketlere, kardeş şirketlere ve ilişkili şirketlere yapılması veya finansal kiralama yoluyla gerçekleştirilmesi durumu değiştirmiyor. 

Kaş Yapayım Derken Göz Çıkarıldı. Yeni Düzenlemede Hızlıca Değişikliğe Gidilmeli, Mağduriyetler Önlenmeli!

OSB’lerin oluşturulması gerekli ve faydalı. Ancak, Ülkemizde OSB’lerin kuruluş ve işleyişinde devletin görev ve etkisi minimum düzeyde. Buraların oluşturulması oldukça maliyetli ve sanayicilere yüklenmiş durumda. Çoğu sanayici büyük hayaller kurarak buralara fabrika binası yapıyor, ancak işlerinin iyi gitmemesi vb. nedenlerle buralara taşınamayabiliyorlar. Taşınamama ve buralarda üretime geçememe nedenleri de oldukça açık. Bunlar inşa ettikleri binaları boş duracağına başka sanayici işletmelere kiraya veriyorlar, yine üretim yapılmasını sağlıyorlar. Elde ettikleri kira gelirleri için de vergilerini ödüyorlar. Buraya kadar her şey normal, Ancak, devlet durup dururken ortaya çıkıp “binayı sen kullanmayıp kiraya verdin, emlak vergisi muafiyetini uygulamıyorum” diyor. Bunun haklı bir gerekçesi olamaz. Çünkü sonuçta OSB’de inşa edilen binayı başka bir sanayici kullanıyor, üretim yapıyor ve satıyor. Kiracı işletme bina maliyetine katlanmıyor, orada kullanacağı finansı üretime kaydırıyor, orada kullanıyor. Ortada garipsenecek ve cezalandıracak bir durum yok. Burada gözardı edilmemesi gereken bir durum da, binasını kiraya veren sanayicinin ödediği emlak vergisini aldığı kiraya yansıtması, bunun da üretimi ve üreticiyi olumsuz yönde etkileyecek olması. 7033 sayılı Kanunla yapılan değişiklikten önceki yasal düzenlemede, “kiraya verilmeme” gibi bir koşul yer almıyor, binanın OSB’de bulunması yeterli sayılıyordu. Muafiyet için yeni düzenlemede “kiraya verilmeme” koşulu getirilmesi anlaşılır gibi değil. OSB’lerdeki binalara sağlanan emlak vergisi muafiyetinin geçici muafiyetten çıkarılıp daimi muafiyet kapsamına alınması ne kadar doğru ise, muafiyetin binaların kiraya verilmemesi şartına bağlanması da bir o kadar yanlış.

Bize göre, OSB’lerde bulunan binalar ister kiralansın ister malikleri tarafından kullanılsın emlak vergisinden muaf tutulmalı. Bunun için EVK’nın 4. Maddesinin birinci fıkrasında yer alan parantez içi hükme (m) bendi ibaresi eklenmek suretiyle aşağıdaki şekilde değiştirilmesi yeterli:

“(Aşağıda yazılı binalar, kiraya verilmemek (24.11.1994 tarihli ve 4046 sayılı Kanun kapsamında yapılan işletme hakkı devirleri hariç) şartıyla Bina Vergisinden daimi olarak muaftır ((a), (b), (m), (s) , (y) ve (z) fıkraları için kiraya verilmeme şartı aranmaz.).”

Sorunun çözümü için, ilgili kanun hükmünde küçük bir değişiklik yapılması yeterli. Artarak devam eden tepkilere neden olan bu sorunu Sayın Hazine ve Maliye Bakanımız ile Sanayi ve Teknoloji Bakanımızın dikkatlerine sunuyorum.