ÇERKES MUTFAĞI
Çerkes yemekleri farklı ve lezzeti ile zengindir. Yaz aylarında,Çerkesler tarafından tüketilen geleneksel yemekleri ağırlıklı olarak süt ürünleri ve sebze yemekleridir.
Yemekleri ağırlıklı olarak un ve etyemekleri kış ve bahar aylarında tüketilir. Çerkes yemeklerinde hamur işleri görülür ve Çerkesler sebze yemeklerine önem vermez. Et ve hamur Çerkesler de çok önemlidir.
Çerkes Yemeklerinin Özellikleri
Ekseriya darı unundan yapılmış pasta yerler, yani darı ununu katıca pişirip top top edip sıcak sıcak sezbale batırıp yerler. Sezbal, cevizi havanda dövüp hardal ve tuz ile karıştırıp kaselere korlar ve cevizin yağım çıkarıp kırmızı Frenk biberi ile dövüp o kırmızı ceviz yağıyla yapılır. Peynir yağını mezkur sezbal içine korlar ve pastayı bu sezbale batırıp yerler.
Ve dahi, semiz koyun ve kuzulan, başı ve boynuzları ve tırnakları, ciğer ve böbreğiyle pak ve pakize yedi kat sularda yuyup arındırırlar. Mezkur koyunu büsbütün tandırda pişirip ziyafet sofrasına getirirler. Ama koyunu tandırda öyle pişirirler kim,sanki ilik olur.
Çerkesler, dağlardan avladıkları, karaca, sığır ve tablalı avlarını dahi böyle pişirirler. Dağlarında keklik, turaç, karatavuk, kaz ve ördekleri avlar ve kebap edip yerler.
Çerkes Meşrubatının Özellikleri
Çerkesler, at sütü kımızı, talkan ve ayran ve kurud ayranı ve keskin bozalar ve keskin bal şerbetleri ve tatlı bal sulan ve tatlı maksıma bozaları içerler.
Ekseriya suyu az içerler. Evleri saz ve kamış örtülü ve çit örülü ikişer kapılı evlerdir. Atları başları uçunda ve silahları daima yanlarında durur. Kış günleri, kalın meşe kütükleri evlerinin orta yerinde yakıp, bütün çoluk çocuklarıyla ateş basında sohbet edip otururlar. Evleri kışın hamam gibi sıcak olur.
Çerkeslerin Yemek Adetleri
Çerkesler yemeğe başlamadan, ağaç sofraları meydana geldiğinde bir balmumu yakarlar, herkes bu balmumuna bir kere "Danev danev mamelök" deyip tapınıp ondan sonra yemeğe başlarlar. Yine yemekten sonra muma öyle yapar, sofrayı kaldırırlar, bir garip temaşadır.
Çerkeslerin de yaşadığı Kafkasların ziraî zenginliklerine temas eden Evliya Çelebi, Çerkes mutfağında önemli bir yeri olan kümes hayvanlarını "(...) Yaban ve kır tavuktan da meşhurdur..." diyerek ifade eder. Ayrıca dağlarında, limon, turunç, zeytin, incir ve nardan gayrı her türlü çeşit çeşit meyveleri vardır, ifadesiyle de bitki örtüsü zenginliğini belirtir.
Çelebi, Seyahatnamesi'nde mutfak etnografyasına da temas eder. Gezdiği bir yeri anlatırken: "(...) Bütün heykellerin ayakları dibinde, laal, yakut, elmas, zümrüt, zeberced ve Seylan firuzesi, kehribarlar ve kerpiç kerpiç altın ve gümüşten hesapsız, kazan ve tencereler vardı. Hele, altın ve gümüş sahanlar gayet murassaydı. Kazan ve tencerelerin içlerine onar manda sığacak kadar büyüktü. Vesair, gümüş, altından mamul tepsi, sahan,kebap şişleri ve iskemle ve başka eşyaların hesabını huda bilir.
Çerkeslerin geleneksel konukseverliklerine de işaret eden Çelebi, karşılaştığı bir olayı şöyle nakleder: "Allah şahittir ki, aynen böyle oldu. Bir Çerkes'e misafir idik. Ev sahibimiz bize izzet ikramda kusur etmiyordu. Bir ara dışarı çıktı. Biraz sonra içeri girip sığır derisinden sofrayı orta yere yaydı. Ağaçtan ve gayet sanatkarca yapılmış sahanlar içerisinde, pasta, peynir, bal ve ekmeği önümüze koyup "Aşan konaklar, helal bulsun, benim babası canın sevesen" yani, "Balı yiyin helal olsun, babamın canına değsin" dedi. Biz de Manoğlu Hapishanesi'nden yeni çıkmış gibi sofraya öyle bir giriştik ki, ellerimizin varup gelmesine göz örmezdi..."
Çerkes Tavuğu
Çerkes tavuğu sarımsak,haşlanmış tavuk,özel baharatlar,ekmek ve ceviz içi ile yapılan nefis bir yemektir.Türkiye ve Rusya'da yaygın olarak yapılan Çerkes tavuğu Adige mutfağının en iyi temsilcilerinden biri olmakla beraber yabancı seyyahlar tarafından tanıtılmıştır.
Çerkes tavuğu daha çok ekmek ve un kullanıldığı için sulu bir yemekmiş gibi gözükebilir.Zaten en iyi yanlarındna biri de budur hem farklı olmasıyla hem görünüş ve lezzet tarafından güzel olmasıyla Çerkes mutfağının en iyi tavuk yemeğidir.
Malzemeler
1 adet bütün tavuk
2 dilim bayat ekmek içi
3 diş sarmısak
1,5 su bardağı ceviz içi
1 çay kaşığı tuz, karabiber
Sos için
1 tatlı kaşığı kırmızı pul biber
1 yemek kaşığı zeytinyağı
Tarif
Tavuğu yıkadıktan sonra bir tencerede 4 su bardağı su ilavesiyle, iyice yumuşayana kadar haşlayalım. Daha sonra suyunu süzüp derilerini çıkaralım ve çok ufak parçalar halinde didikleyelim. Öte yandan bayat ekmek içi, ceviz ve sarmısakları bir mutfak robotundan geçirerek püre haline getirelim. Üzerine 1 su bardağı ılık tavuk suyu, tuz (varsa toz kişniş de katabiliriz) ekleyerek karıştıralım. Sonra da bu harcı didiklediğimiz tavuklarla iyice harmanlayalım. Eğer çok katı olursa bir miktar tavuk suyu daha ekleyebilirsiniz. Arzu ederseniz 1 yemek kaşığı zeytinyağında 1 tatlı kaşığı kırmızı pul biberi 1 dakika kadar kızdırıp üzerine gezdirebilirsiniz.
Çerkes Yemeklerinin Özellikleri
Ekseriya darı unundan yapılmış pasta yerler, yani darı ununu katıca pişirip top top edip sıcak sıcak sezbale batırıp yerler. Sezbal, cevizi havanda dövüp hardal ve tuz ile karıştırıp kaselere korlar ve cevizin yağım çıkarıp kırmızı Frenk biberi ile dövüp o kırmızı ceviz yağıyla yapılır. Peynir yağını mezkur sezbal içine korlar ve pastayı bu sezbale batırıp yerler.
Ve dahi, semiz koyun ve kuzulan, başı ve boynuzları ve tırnakları, ciğer ve böbreğiyle pak ve pakize yedi kat sularda yuyup arındırırlar. Mezkur koyunu büsbütün tandırda pişirip ziyafet sofrasına getirirler. Ama koyunu tandırda öyle pişirirler kim,sanki ilik olur.
Çerkesler, dağlardan avladıkları, karaca, sığır ve tablalı avlarını dahi böyle pişirirler. Dağlarında keklik, turaç, karatavuk, kaz ve ördekleri avlar ve kebap edip yerler.
Çerkes Meşrubatının Özellikleri
Çerkesler, at sütü kımızı, talkan ve ayran ve kurud ayranı ve keskin bozalar ve keskin bal şerbetleri ve tatlı bal sulan ve tatlı maksıma bozaları içerler.
Ekseriya suyu az içerler. Evleri saz ve kamış örtülü ve çit örülü ikişer kapılı evlerdir. Atları başları uçunda ve silahları daima yanlarında durur. Kış günleri, kalın meşe kütükleri evlerinin orta yerinde yakıp, bütün çoluk çocuklarıyla ateş basında sohbet edip otururlar. Evleri kışın hamam gibi sıcak olur.
Çerkeslerin Yemek Adetleri
Çerkesler yemeğe başlamadan, ağaç sofraları meydana geldiğinde bir balmumu yakarlar, herkes bu balmumuna bir kere "Danev danev mamelök" deyip tapınıp ondan sonra yemeğe başlarlar. Yine yemekten sonra muma öyle yapar, sofrayı kaldırırlar, bir garip temaşadır.
Çerkeslerin de yaşadığı Kafkasların ziraî zenginliklerine temas eden Evliya Çelebi, Çerkes mutfağında önemli bir yeri olan kümes hayvanlarını "(...) Yaban ve kır tavuktan da meşhurdur..." diyerek ifade eder. Ayrıca dağlarında, limon, turunç, zeytin, incir ve nardan gayrı her türlü çeşit çeşit meyveleri vardır, ifadesiyle de bitki örtüsü zenginliğini belirtir.
Çelebi, Seyahatnamesi'nde mutfak etnografyasına da temas eder. Gezdiği bir yeri anlatırken: "(...) Bütün heykellerin ayakları dibinde, laal, yakut, elmas, zümrüt, zeberced ve Seylan firuzesi, kehribarlar ve kerpiç kerpiç altın ve gümüşten hesapsız, kazan ve tencereler vardı. Hele, altın ve gümüş sahanlar gayet murassaydı. Kazan ve tencerelerin içlerine onar manda sığacak kadar büyüktü. Vesair, gümüş, altından mamul tepsi, sahan,kebap şişleri ve iskemle ve başka eşyaların hesabını huda bilir.
Çerkeslerin geleneksel konukseverliklerine de işaret eden Çelebi, karşılaştığı bir olayı şöyle nakleder: "Allah şahittir ki, aynen böyle oldu. Bir Çerkes'e misafir idik. Ev sahibimiz bize izzet ikramda kusur etmiyordu. Bir ara dışarı çıktı. Biraz sonra içeri girip sığır derisinden sofrayı orta yere yaydı. Ağaçtan ve gayet sanatkarca yapılmış sahanlar içerisinde, pasta, peynir, bal ve ekmeği önümüze koyup "Aşan konaklar, helal bulsun, benim babası canın sevesen" yani, "Balı yiyin helal olsun, babamın canına değsin" dedi. Biz de Manoğlu Hapishanesi'nden yeni çıkmış gibi sofraya öyle bir giriştik ki, ellerimizin varup gelmesine göz örmezdi..."
Çerkes Tavuğu
Çerkes tavuğu sarımsak,haşlanmış tavuk,özel baharatlar,ekmek ve ceviz içi ile yapılan nefis bir yemektir.Türkiye ve Rusya'da yaygın olarak yapılan Çerkes tavuğu Adige mutfağının en iyi temsilcilerinden biri olmakla beraber yabancı seyyahlar tarafından tanıtılmıştır.
Çerkes tavuğu daha çok ekmek ve un kullanıldığı için sulu bir yemekmiş gibi gözükebilir.Zaten en iyi yanlarındna biri de budur hem farklı olmasıyla hem görünüş ve lezzet tarafından güzel olmasıyla Çerkes mutfağının en iyi tavuk yemeğidir.
Malzemeler
1 adet bütün tavuk
2 dilim bayat ekmek içi
3 diş sarmısak
1,5 su bardağı ceviz içi
1 çay kaşığı tuz, karabiber
Sos için
1 tatlı kaşığı kırmızı pul biber
1 yemek kaşığı zeytinyağı
Tarif
Tavuğu yıkadıktan sonra bir tencerede 4 su bardağı su ilavesiyle, iyice yumuşayana kadar haşlayalım. Daha sonra suyunu süzüp derilerini çıkaralım ve çok ufak parçalar halinde didikleyelim. Öte yandan bayat ekmek içi, ceviz ve sarmısakları bir mutfak robotundan geçirerek püre haline getirelim. Üzerine 1 su bardağı ılık tavuk suyu, tuz (varsa toz kişniş de katabiliriz) ekleyerek karıştıralım. Sonra da bu harcı didiklediğimiz tavuklarla iyice harmanlayalım. Eğer çok katı olursa bir miktar tavuk suyu daha ekleyebilirsiniz. Arzu ederseniz 1 yemek kaşığı zeytinyağında 1 tatlı kaşığı kırmızı pul biberi 1 dakika kadar kızdırıp üzerine gezdirebilirsiniz.
Yasal Uyarı : Yayınlanan köşe yazısı/haberin tüm hakları Gün Medya Grubuna aittir. Kaynak gösterilse dahi köşe yazısı/haberin tamamı özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan köşe yazısı/haberin bir bölümü, alıntılanan habere aktif link verilerek kullanılabilir. Ayrıntılar için lütfen tıklayınız.
