Gıda fiyatına 'hal'li çözüm

Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, hal yasasında yapılacak düzenlemelerle üretici ve tüketicileri rahatlatacaklarını söyledi.

İstanbul’da düzenlenen toplantıda gazetecilerin sorularını yanıtlayan Pekcan, hal yasasının etraflıca ele alındığını ifade ederek yasayla ilgili bütün paydaşların görüşlerini aldıklarını söyledi.

Türkiye Sebzeciler Meyveciler ve Seyyar Pazarcılar Federasyonu, sebze meyve üreticileri, pazarlar, TOBB, TESK ve TÜSİAD’ın görüşlerini aldıklarını belirten Pekcan, “Hatta bölge hallerinin bile görüşlerini aldık. Orada belki bir algıda farklılık var. Bizim amacımız üretici bölgesi halleri ve tüketici bölgesi halleri yapmak. Üretici birliklerini güçlendirmek. Şu anda öyle bir algı var ki komisyoncuları ortadan kaldırıyormuşuz gibi. En büyük sıkıntı bu. Önümüze bu geliyor” dedi.

Bakan Pekcan, sistemin sıkıntılarına yönelik yaklaşımlarını şöyle ifade etti:
“Komisyoncu üreticiden malı alıyor. Üreticinin nakit ihtiyacı olduğu zaman tohum alacağı zaman, ürününü ekeceği zaman ona finansal destek veriyor. Üretici tarladan malı getiriyor. Bazısı tasnifi kendi yapıyor. Bazısı ise yapmıyor. Üretici kaç ton verdiğini bilmiyor. Satıp satacağını bilmiyor. Zayiat oranını bilmiyor. Hiçbir şey bilmiyor. Bütün yük üreticinin omuzunda. Bu ülkede kim üretici olmak ister bu şartlarda.

Biz üretici birliklerini güçlendirmek istiyoruz. Komisyoncular isterlerse üretici birliklerinde yer alsınlar, isterlerse tüccar olsunlar. Aldığı malın fiyatını biz hesaptan alalım fiyatını bilsin. Kârı da zararı da tüccarda olsun.

Alman Bakan Altmaier, Türkiye’ye geldiğinde toplantı yaptık. Metro’nun uluslararası CEO’su bir hanımefendi hal yasasına el attığımız için bize teşekkür etti. ‘Yüzde 30 zayiat var’ dedi. Üretim bölgesinden tüketim bölgesine giderken yaz sıcağında 30 derecelerde 20 kilogramlık sandıklarda domates gidiyor. Meyve gidiyor. Yarısı çürük. Korkunç bir zayiat var.”

'HERKES MUTLU OLSUN'

Ambalajlamada ürün ve kilo standardı getirdiklerini ve soğuk zincirin zorunlu olduğunu kaydeden Pekcan, “Üretici bölgelerinde ve nakliyede bununla ilgili çalışmalarımız hazır. Bütün paydaşların görüşlerini alıyoruz” dedi. 3 bin 700 tane komisyoncu olduğunu bildiren Ticaret Bakanı Ruhsar

,Pekcan, şöyle konuştu:
“Komisyoncuları sistemin dışına itme niyetinde değiliz, herkesi kayıt altına almak istioyruz. Zayiatı azaltma gayreti içerisindeyiz. Üretici birliklerine hallerde % 30 yer vereceğiz. Dükkanı 100 liraya kiralıyorsa, 25 liraya kiralayacak. Hal rüsumunu kaldıracağız. Profesyonel yönetici getireceğiz. Beyaz et de kırmızı et de satılsın, su ürünleri, sebze-meyve de satılsın. Güzel pırıl pırıl bir sistem olsun istiyoruz. Herkesi mutlu, mesut üretici olmaya teşvik etmek istiyoruz.”


'TÜKETİCİ KÜFE İLE GİTMESİN...'

Üretici hallerinin üreticiye yakın bölgelerde kurulacağını belirten Pekcan, “Oralarda toplama, ayıklama tasnifleme, ambalajlama yapılacak. Türkiye genelinde 30 halin yeteceğini düşünüyoruz. Pilot olarak başlayacağız” dedi. Pekcan, “Tüketim bölgesinde vatandaşın direk hale gidip küfe ile alabileceği bir sistem olacak mı?” sorusuna şu yanıtı verdi: “Küfe ile almazlar inşallah. Hallerde de soğuk zincir olacak. Hatta şimdiden marketler bazı ürünlerde söylenmeye başladı. Çok iyi olacak. İstanbul’da iki üç bölge var. Bir tane Kanal İstanbul yakınında. Çevre Bakanlığı ve Milli Emlak ile birlikte çalışıyoruz. Ulaşım imkanı nasıl olursa. Daha yerini netleştirmedik. Önce kanunun çıkması lazım.” Bakan, vatandaşın Perşembe Pazarı gibi gidip gidemeyeceğine ilişkin ise “Tabi gidebilecek. Giderse de güzel olur. Sistem biraz dengelenmiş olur” dedi.

TÜKETİCİYİ KİM KANDIRIYOR?

Tüketicinin kandırılmasına ilişkin soruyu da yanıtlayan Ruhsar Pekcan, güvensiz ürün bilgi sitesi (GÜBİS) kurduklarını hatırlattı.

Ürünlerin güvenliğine ilişkin bilginin siteden görüldüğünü belirten Pekcan, şunları söyledi: 
“Denetim ve ceza kesme gücümüz yoktu. Reklam Kurulu’nda yanıltıcı reklamlarla ilgi ceza verebiliyorduk. Biz oraya bir paragraf ekledik. Mevzuat da Cumhurbaşkanı’nın onayından çıktığı gibi denetimlere başladık. Fiyat artışları ile mobil uygulama başlattık. ALO 175 ve ALO 171 var. 63 bin şikayet geldi. İl ticaret müdürlüğü anında devreye giriyor.”

FİYATLAR DÜŞECEK

1.825 ürünün gramajıyla oynandığının tespit edildiğini kaydeden Pekcan, “Ağustos ayından sonra fahiş bir artış oldu. Etiketlerde oynananlar 1.825. 6 bin 500 üründe de haksız rekabet tespit ettik. 90 bin ürün denetledik” dedi.

Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, denetimlerden sonra fiyatlarda kalıcı bir düşüşün neden gerçekleşmediğine ilişkin şöyle konuştu:
“Aslında ilk anda oldu. Hal kayıt sistemimiz var. Üreticiden çıkan fiyat, birinci aracı, ikinci aracı ve son aldığınız marketteki fiyatı görebiliyorsunuz. Onu satın alanlar karekod okutarak görebiliyorlar. Şimdi biz bunun tespitini bütün hallerde, il ticaret müdürlüklerimizle yapıyoruz. Haftalık fiyat artışını görüyoruz. Şu anda market ve hallerde haftalık fiyat artışını tespit edip müdahale edebiliyoruz. Şikayetlerin % 56’sı gıda, %9 deterjan, % 8 bebek ürünlerinde.” Pekcan, yasal düzenlerin çıkmasından sonra fiyatlarda düşüş olmayacağı yönündeki görüşlere katılmadığını şöyle ifade etti: “Benim beklentim o değil, nasıl düşmez?Bu sistem gerçek anlamda yürürse düşmemesi imkansız.”