AJANSLAR -
ABD Başkanı Donald Trump, Pazartesi günü Çin’in misilleme yapması durumunda bu ülkeye yönelik yeni gümrük tarifeleri getireceğini söyledi. Bu, ticaret savaşı endişelerini artırdı. Bu tehdit, Çin’in geçtiğimiz hafta açıklanan ABD tarifelerine karşılık vereceğini duyurmasının ardından geldi.
Trump, sosyal medya platformu Truth Social’da yaptığı açıklamada, “Çin, zaten uzun süredir devam eden ticaret suistimallerine ek olarak uyguladığı yüzde 34’lük artışı yarına kadar (8 Nisan 2025) geri çekmezse, ABD 9 Nisan itibarıyla Çin’e yüzde 50 ek vergi uygulayacaktır,” dedi. Ayrıca, “Çin’in bizden talep ettiği görüşmelere dair tüm temaslar da sona erecektir!” diye ekledi.
ABD Başkanı borsalar hızla değer kaybederken ve resesyon endişeleri büyürken geri adım atmıyor. Trump eleştirilere karşı ''Güçlü, cesur ve sabırlı olun; sonuç BÜYÜKLÜK olacak!'' diye yazdı.
Haftanın ilk işlem gününde Dow Jones Sanayi Endeksi 1.200 puan düştü, S&P 500 ise bir ayı piyasasına (düşüş trendi) girmeye yaklaştı. Trump’ın bazı müttefikleri bile ekonomik zarar konusunda uyarılarda bulunurken, uzmanlar ABD’li şirketler, tüketiciler ve yatırımcılar için daha fazla zorluk öngörüyor.
Cumhuriyetçi Başkan Trump, uyguladığı tarifelerin küresel ticaretin yeniden dengelenmesi ve yerli üretimin canlandırılması için gerekli olduğunu savunuyor. Diğer ülkelerin ABD’yi yıllardır 'sömürdüğünü' iddia ederek, bu durumdan geçmiş liderleri sorumlu tuttu. Çin’i ise 'en büyük suistimalci' olarak nitelendirdi ve Pekin’in misilleme olarak uyguladığı vergileri sert biçimde eleştirdi.
Trump, ABD Merkez Bankası’na (Fed) da faiz oranlarını düşürme çağrısında bulundu. Ancak Fed Başkanı Jerome Powell, geçen cuma günü tarifelerin enflasyonu artırabileceği konusunda uyardı ve ''Biz de dahil olmak üzere herkes bekleyip görüyor,'' dedi.
Piyasalar, Fed’in yıl sonuna kadar gösterge faiz oranını en az dört kez indireceğini öngörüyor. Bu da enflasyon korkularının yerini işten çıkarmalar ve ekonomik daralma endişelerine bırakacağı anlamına geliyor.
Trump, hafta sonunu Florida’daki Mar-a-Lago kulübünde geçirdi. Perşembe gecesi Suudi Arabistan’ın finanse ettiği bir golf turnuvası için Miami’deki kendi tesisine gitti ve hafta sonu boyunca iki ayrı mülkünde golf oynadı. Pazar günü bir video paylaşarak golf oynarken kendini gösterdi ve Air Force One uçağında gazetecilere kulüp şampiyonluğunu kazandığını söyledi. ''Kazanmak güzeldir,'' dedi ve ekledi: “Duydunuz, değil mi? Kazandım.”
Küresel piyasalardaki çalkantıya rağmen tarifelerden geri adım atmayacağını belirten Trump, “Bazen bir şeyi düzeltmek için ilaç almak gerekir,” dedi.
'Geri adım gelse bile durgunluk olası'
Goldman Sachs’tan yapılan açıklamada ise Trump geri adım atsa bile bir durgunluğun artık daha olası olduğu belirtildi. Raporda, “Finansal koşullardaki sert sıkılaşma, yabancı tüketici boykotları ve artan belirsizlik nedeniyle sermaye harcamalarının beklenenden daha fazla azalması, ekonomik büyümenin ciddi şekilde yavaşlamasına neden olacak,” dendi.
Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Avrupa Birliği’nin artık ABD dışında ülkelerle ticarete odaklanacağını, başka yerlerde 'büyük fırsatlar' bulunduğunu ifade etti.
Trump, Japonya Başbakanı Shigeru Ishiba ile ticaret müzakereleri başlatmak üzere görüştüğünü belirtti. Truth Social’da, “ABD’ye çok kötü davrandılar. Arabalarımızı almıyorlar ama biz milyonlarcasını alıyoruz,” diye şikayet etti.
Ishiba ise Trump’a, bu tarifelerin Japonya’dan yatırımları caydıracağından derin endişe duyduğunu söyledi. Japonya son beş yılda ABD’ye en fazla yatırım yapan ülke konumundaydı. Ishiba, durumu 'ulusal kriz' olarak nitelendirdi ve tarifelerin yeniden değerlendirilmesi için Washington ile müzakere edeceklerini söyledi.
Beyaz Saray ticaret danışmanı Peter Navarro, yalnızca gümrük vergilerinin düşürülmesinin yeterli olmayacağını, ülkelerin vergi ve düzenleme sistemlerinde yapısal değişiklikler yapmaları gerektiğini söyledi. CNBC’de konuşan Navarro, “Mesela Vietnam. ‘Sıfır tarife’ diyerek geldiklerinde bu bize hiçbir şey ifade etmiyor çünkü mesele tarife dışı hileler,” dedi.
Bugün Trump, Los Angeles Dodgers beyzbol takımını Beyaz Saray’da ağırlayacak ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile görüşerek ortak basın toplantısı düzenleyecek.
İçeriden de eleştiriler var
Trump, ilk dönemindeki iç çekişmelerin ardından daha birlik içinde bir yönetim görüntüsü vermeye çalışsa da ekonomik türbülans kendi destekçileri arasında da çatlaklar yaratmış durumda.
Ünlü yatırımcı Bill Ackman, Ticaret Bakanı Howard Lutnick’i 'borsa ve ekonomi çökerken kayıtsız kalmakla' suçladı. Ackman’a göre, Lutnick’in daha önce yönettiği finans şirketi Cantor Fitzgerald, bono yatırımlarından kâr elde edebilir. Pazartesi günü Ackman özür dilese de tarifelere dair endişelerini yineledi: “Ülkemiz ve başkan büyük bir ekonomik ilerleme kaydetmişken, şimdi bu hatalı politika nedeniyle tehlikeye atılıyor.”
Beyaz Saray Ekonomi Danışmanı Kevin Hassett ise Fox News’a yaptığı açıklamada Ackman’ın 'biraz daha sakin konuşması' gerektiğini söyledi. Hassett, tarifelerin yükünü ABD’nin değil diğer ülkelerin taşıyacağını savundu.
Trump’ın hükümet reformları konusunda danışmanlarından olan milyarder Elon Musk da hafta sonu tarifelere karşı şüphelerini dile getirdi. Tesla’nın üretim maliyetlerinin artacağını söyleyen Musk, İtalyan siyasetçilerle video konferansta “ABD ve Avrupa sıfır gümrük tarifesine geçmeli ve böylece arada serbest ticaret bölgesi oluşmalı,” dedi. Bu önerisinin başkana tavsiye olduğunu belirtti.
Navarro ise Fox News’ta Musk’ı eleştirerek, “Durumu anlamıyor. O sadece araba satıyor,” dedi.
