Antalya Diplomasi Forumu'na Afrika'dan gelen güçlü katılımın, Ankara'nın diplomatik bir ortak olarak kıtada artan öneminin altını çizdiği belirtilen analizde, Türkiye'nin ABD ve Fransa'nın kıtadaki boşluğunu doldurmaya başladığı tespiti yapıldı.
Analizde ayrıca; Türkiye'nin güvenlik anlaşmalarından savunma sanayi satışlarına ve arabulucuk faaliyetlerine kadar çok sayıda başlıkta değerlendirmeler yapıldı ve uzman görüşlerine yer verildi.
İşte AFP'de yayınlanan analiz:
Fransa ve Amerika Birleşik Devletleri Afrika'daki varlıklarını azaltırken, Türkiye kıtadaki diplomatik ve güvenlik girişimlerini hızlandırıyor.
Ankara'nın çabaları, güvenilir ve alternatif ortaklıklar arayan Afrika hükümetlerinde olumlu ve geniş yankı buluyor.
Türkiye'nin güneyinde kısa süre önce tamamlanan Antalya Diplomasi Forumu'nda (11-13 Nisan), aralarında Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud'un da bulunduğu Afrika'nın dört bir yanından üst düzey delegasyonlar, Rusya Dışişleri Bakanı Sergei Lavrov ve Ukraynalı Andriy Sybiha gibi küresel ağır toplarla bir araya geldi.
Afrika'dan gelen güçlü katılım Ankara'nın diplomatik bir ortak olarak artan öneminin altını çizdi.
Nijerya Uluslararası İlişkiler Enstitüsü Genel Müdürü Profesör Eghosa Osaghae AFP'ye yaptığı açıklamada Afrika ülkelerinin aktif bir şekilde yeni ortaklıklar arayışında olduğunu söyledi.
Osaghae yaptığı değerlendirmede;
“Bugün Afrika ülkeleri alternatifler arıyor ve Türkiye, bu seçeneklerden birini temsil ediyor. Bu yüzden Türkiye'nin varlığı Afrika'da iyi yankı buldu” ifadelerini kullandı.
Arabuluculuk, askeri bağlar ve ekonomik teklifler
Türkiye son dönemde Afrika'daki barış süreçlerinde belirleyici bir rol oynadı.
Özellikle de Etiyopya'nın Somaliland ile yaptığı tartışmalı deniz erişimi anlaşması nedeniyle yaşanan gerilimin ardından Somali ve Etiyopya arasında başarılı bir arabuluculuk yaptı. Ankara geçtiğimiz Aralık ayında bir uzlaşma anlaşmasına aracılık etti ve barış anlaşmasının uygulanmaya devam etmesini destekleme sözü verdi.
Türkiye'nin özel temsilcisi Alp Ay AFP'ye yaptığı açıklamada;
“Afrika'nın sorunlarına kendi çözümlerini bulabilmesini sağlamaya çalışıyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.
Ay, Türkiye'nin stratejisinin tek seferlik müdahalelerden ziyade diyalog ve uzun vadeli işbirliğine dayandığını kaydetti.
Afrikalı yetkililer de bu açılımlara açık görünüyor.
Fildişi Sahili Dışişleri Bakanı Kacou Leon Adom, Türkiye ile ilişkilerin derinleştirilmesinden duyduğu heyecanı dile getirdi. Antalya'da AFP'ye konuşan Adom, Batı Afrika ülkesinin güvenlik, ticaret, eğitim ve iletişim gibi sektörlerde işbirliği yapmaya istekli olduğunu kaydetti.
Adom;
“Türkiye bize teklifler sunuyor ve biz de bunları değerlendiriyoruz" değerlendirmesinde bulundu.
Etki için bir 'yapı taşı' olarak güvenlik
Türkiye'nin büyüyen askeri ortaklıklar ağı, Afrika'daki nüfuzunun önemli bir itici gücü oldu.
Somali, Libya, Kenya, Ruanda, Etiyopya, Nijerya ve Gana gibi ülkelerle imzalanan savunma anlaşmaları, insansız hava aracı satışı ve askeri eğitim sözleşmelerinin önünü açıyor.
Son yıllarda Afrika ülkeleri, özellikle Sahel bölgesinde, Fransa gibi geleneksel güç simsarlarından uzaklaştı.
Analistler, Türkiye'nin bu güçlerin yerini labileceğini ve bunun Ankara'nın sunduklarının içeriğine ve sürdürülebilirliğine bağlı olacağını belirtiyor.
Üst düzey bir Somalili diplomat da AFP'ye verdiği demeçte;
“Türkiye'nin katılımı güvenliğin ötesine geçti. Türkiye, Somali'deki diğer kalkınma projelerinde de yer alıyor ve bence Türkiye, Somali'de kilit bir rol oynuyor.” ifadelerini kullandı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın kişisel diplomasisi de bu stratejiyi güçlendiriyor. Antalya'daki forum sırasında Somali Cumhurbaşkanı ile doğrudan görüşerek Türkiye'nin en üst düzeyde güven inşa etme konusundaki kararlılığını ortaya koydu.
Küresel etkide değişim
Türkiye Afrika'da yeni olmasa da son çabaları daha hedefe odaklı ve daha koordineli görünüyor.
Diğer küresel güçler Afrika stratejilerini yeniden düzenlerken Ankara kendisini bir arabulucu, savunma müttefiki ve kalkınma ortağı olarak konumlandırıyor.
Askeri, siyasi ve ekonomik teklifleri masada olan Türkiye'nin Afrika'daki artan ayak izi, kıtanın küresel ittifaklarında büyük bir değişime işaret ediyor ve bu değişim, tarihsel bağlardan ziyade yeni küresel gerçekliğe göre şekilleniyor.
