Tarihle biraz ilgili olanlar bilir ki Sultan Abdülhamid Han'ın Osmanlı'ya hükmettiği yıllar dünya tarihinin de en çok buluşla gündeme geldiği yıllardı.

Zamanının çok daha ötesinde bir ileri görüşe sahip olan Sultan bunlardan bazılarını imparatorluk sınırları içerisinde hayata geçirmiş, bunların dışında bir çok projeye de bizzat imzasını atarak insanlığa kazandırmıştır.

Bir çok proje ise dönemin zorlu şartları nedeniyle hayata geçirilemeden sonraki nesillere kalmıştır.

Sultan Abdülhamid Han'ın tarihe geçen bu çalışmalarından biri de Hicaz'ın su ihtiyacını karşılamaya yönelikti. Sultan bunun için çok önemli çalışmalar yapmıştır.

Hicaz'ın su ihtiyacı, özellikle hac mevsimlerinde hacıların kalabalık gruplar halinde gelmeleri sonucu had safhaya ulaşıyordu. Bu durumda mevcut su kaynakları ise yeterli gelmiyordu.



Bu proje ile bir taraftan Ayn-ı Zübeyde suyunun borularının daha genişleriyle değiştirilmesi sağlanmış, diğer taraftan da yeni menba sularının şehirlere getirilmesi sağlanmıştır.

Ayn-ı Hanîn ve Ayn-ı Za'ferân suları da şehirlere sevk edilmiş, Ayn-ı Hamîdî suyu da bu ihtiyaca mühim bir katkı sağlamıştır. Ayn-ı Hamîdî suyu Cidde ve Mekke'ye kadar götürülmüştür. Bütün bunların üzerine devlet su konusunda son olarak da yeni bir icadı devreye sokmuştu.



Bu da Osmanlı topraklarında bir ilk olan Deniz Suyu Arıtma Tesisidir.

İlk çalışma 26 Receb 1311 (2 Şubat 1894) tarihinde yapılmış ve Cidde'de deniz suyunu arıtmak için bir istasyon kurulmuştur. Fakat bu istasyon ihtiyacı karşılayamaz hale gelmiş ve yeni tesisler için birçok yeni çalışma yapılmıştır.

Osmanlı Devleti Hicaz Sıhhiye İdaresi tarafından yeniden getirtilen ve Cidde ve Yenbu'da kurulan su arıtma cihazlarının o zamanki kapasiteleri günde yüz ilâ yüz elli ton arasında idi.

Deniz suyunun içinden elektrik akımı geçirilerek, suyun damıtılması ile tatlı su elde ediliyordu.

Bu proje ile hicaz bölgesinin su sorunu neredeyse tamamen çözülmüştü.

FRANSIZ BÜYÜKELÇİSİNİN VERDİĞİ TARİH DERSİ!

1976 yılında Suudi Arabistan Cidde'de bir Deniz Suyu Arıtma Tesisi yapmış ve bunun açılışını yapmaktadır. Programa diplomatlarda davetlidir.

Burada devrin Türkiye Cumhuriyeti Cidde Büyükelçisi söz arasında; "Bu ilk Deniz Suyu Arıtma Tesisi" ifâdesini kullanır...

Bunun üzerine orada bulunan Fransız Büyükelçisi; "No Sir! Bu ilk değil" der.

Bunun üzerine bizim Büyükelçimiz; "Ya öylemi, ilki hangisi?" der.

Fransız Büyükelçi şaşkınlıkla, muziplik arasında; "İlki ecdâdınız olan Sultan Abdülhamid Han zamanında 1894'te yine burada, Cidde'de yaptığıdır" der.

Daha sonra da bizim Büyükelçiye "Bir Arap Kentinin Portresi: Cidde" adlı kitabı hediye eder, aydınlanması için!

Allaha emanet olunuz!