Akıllı şehir yolculuğu'nun 24.yazısında Akıllı Şehir yapılanmalarında olması gereken önemli bir konuyu alacağımız tedbirlerle doğa ve insan kaynaklı tüm afetlerden insanımızı ve şehirlerimizi koruyabilmek için gerekli olan "Akıllı Şehirlerde Afet ve Acil Durum Yönetimi"ni yazdık:

Yazımızın Ana Başlıkları:

1. Akıllı Şehir Nedir?
2. Afet ve Acil Durum Yönetimi

Akıllı Şehir Nedir?

Şehirlerin küresel olarak birbirine bağlı bir ekonomide rekabet etme ve kent sakinlerinin refahını sürdürülebilir bir şekilde sağlayabilme ihtiyacı ülkeleri ve şehirleri yeni teknoloji ve yenilikçi yaklaşımları değerlendirmeye yönlendirmektedir. Bu motivasyon, söz konusu teknoloji ve yaklaşımların getirdiği karmaşıklık ve değişim hızı, geleneksel silo çözümleri geliştiren ekosistem paydaşlarını zorlamakta, şehir çözümlerinin bütüncül ve sistematik olarak ele alınması ihtiyacını ortaya çıkarmaktadır. Bu ihtiyacın karşılanmasında, paydaşlar arası iş birliği ile geliştirilen birlikte çalışabilir sistemlerin veri ve uzmanlığa dayalı olarak gelecek öngörüleriyle beklenti ve problemleri karşıladığını güvence altına alan Akıllı Şehir yaklaşımı çözüm olmaktadır.

Daha açık bir ifade ile Akıllı Şehir ile amaçlanan:

• Şehrin mevcut ve gelecek beklenti ve problemlerini şehrin tüm mekânlarında ve sistemlerinde tetikleyici güç hâline getirmek,
• Fiziksel, sosyal ve dijital planlamayı birlikte ele alabilmek,
• Ortaya çıkan zorlukları sistematik, çevik ve sürdürülebilir bir şekilde öngörmek, tanımlamak ve karşılamak,
• Şehir içindeki organizasyonel yapılar arası etkileşimi sağlayarak bütünleşik hizmet sunumu ve yenilik üretme potansiyelini ortaya çıkarmaktır.

Akıllı Şehir, şehirlerin geleceği için statik bir yaklaşım tarif etmemektedir. Daha ziyade, teknoloji ve verinin yenilikçi kullanımının, organizasyonel değişim ile birlikte ele alan, gelecekteki şehirler için daha etkin, etkili ve sürdürülebilir yollarla farklı dinamik şehir vizyonlarının sunulmasına yardımcı olabilecek yönlendirici hususları ele almaktadır.

Bir başka deyişle şehirlerin geleneksel olarak kullandıkları yönetişimi dönüştürmek hedeflenmektedir. Bir şehrin geleneksel yönetişim modeli, genellikle kullanıcı ihtiyaçları etrafında inşa edilmeyen, birlikte işlemeyen dikey silolar olarak çalışan işlevsel yönelimli hizmet sağlayıcılarına dayanmaktadır. Akıllı Şehirlerin, bu dikey silolar arasında yenilik ve işbirliğini teşvik eden yeni işletim modelleri geliştirmeleri ihtiyacı bulunmaktadır. Bu durumda kent sakini ve iş dünyasının, kendi ihtiyaçlarını karşılayan kesintisiz ve bağlantılı bir hizmet almak yerine her bir silo ile ayrı ayrı iletişime geçmek zorunluluğu bulunmaktadır.

Bununla birlikte veri ve uzmanlık, bu silolar içinde kalmış olup bu durum şehir genelinde işbirliği ve yenilik potansiyelini ve veri ve uzmanlığın şehrin değişim hızını artırma potansiyelini kullanmasını sınırlamaktadır. Akıllı Şehir bu potansiyeli değerlendiren son zamanlarda ülkemizde ve dünyada önem kazanan bir yaklaşım olarak ön plana çıkmaktadır. Daha iyi yaşam alanları oluşturmak ve hayata değer katan şehirler inşa etmek amacıyla Akıllı Şehir alanındaki çalışmalar ivme kazanmıştır.

Akıllı Şehir kavramının tanımlanması Akıllı Şehir çalışmalarına yön vermesi açısından öncelikli bir adımdır. 2020-2023 Ulusal Akıllı Şehirler Stratejisi ve Eylem Planı hazırlama çalışmalarında bu ihtiyaca yönelik farklı çalışmalarda yer alan Akıllı Şehir tanımları incelenmiştir:



Akıllı Şehir; Ekosistem varlıklarına sürdürülebilir, müreffeh ve kapsayıcı bir gelecek sunmak için fiziksel, dijital ve insani sistemlerin yapılandırılmış bir çevre ile etkin entegrasyonudur. (PAS 180, 2014)



Akıllı Şehir, çok paydaşlı, belediye odaklı ortaklık temelinde BİT tabanlı çözümler ile kamu sorunlarını çözme yaklaşımını benimseyen şehirdir. (Avrupa Parlamentosu, 2014)



Şehrin planlamasını, yönetimini, inşasını, akıllı hizmetleri kolaylaştıracak Nesnelerin İnterneti, Bulut Bilişim, Büyük Veri ve entegre Coğrafi Bilgi Sistemleri gibi yeni nesil bilgi iletişim teknolojilerinin uygulandığı yeni bir kavram ve yeni bir modeldir. (ISO, 2014)



Akıllı ve sürdürülebilir şehir, mevcut ve gelecek nesillerin ekonomik, sosyal, çevresel ve kültürel ihtiyaçlarını gözetirken; yaşam kalitesini, şehircilik hizmet sunumunun verimliliğini ve rekabet gücünü artırmak için bilgi ve iletişim teknolojilerini ve diğer araçları kullanan yenilikçi bir şehirdir. (ITU, 2016)

Akıllı Şehir kavramına ilişkin ortak tek bir tanımlama bulunmadığı ve bu tanımın çalışmalarda çözüm aranan ihtiyaçlara göre şekillendiği tespit edilmiştir. 2020-2023 Ulusal Akıllı Şehirler Stratejisi ve Eylem Planı kapsamında Akıllı Şehir kavramı aşağıdaki şekilde tanımlanmıştır:




"Paydaşlar arası işbirliği ile hayata geçirilen, yeni teknolojileri ve yenilikçi yaklaşımları kullanan, veri ve uzmanlığa dayalı olarak gerekçelendirilen ve gelecekteki problem ve ihtiyaçları öngörerek hayata değer katan çözümler üreten daha yaşanabilir ve sürdürülebilir şehirler"

2020 – 2023 Ulusal Akıllı Şehirler Stratejisi ve Eylem Planı kapsamında Akıllı Şehir Yapısı

• Akıllı Şehir Yönetimi
• Akıllı Şehir Uygulamaları



2020-2023 Ulusal Akıllı Şehirler Stratejisi ve Eylem Planı Akıllı Şehir Yapısı


Akıllı Şehir Yapısı kapsamında yer alan Akıllı Şehir Yönetimi ve Uygulamaları ve bu yetkinlikler altında tanımlanan Akıllı Şehir Bileşenleri:

Akıllı Şehir Yönetimi
- Yönetişim: Akıllı Şehirler alanında ihtiyaç duyulan paydaşlar arasında şehir çapında liderliği güçlendirmek, etkinleştirmek ve sürdürülebilirliği sağlamak için etkili yolların bulunması amacıyla gerçekleştirilen yönetim düzenlemelerine yönelik faaliyetlerdir.

- Strateji Yönetimi: Akıllı Şehir Stratejilerinin geliştirilerek şehre yön veren yol haritalarına dönüştürülmesi ve uygulamaların bu bakış açısıyla hayata geçirilmesinin sağlanmasına yönelik faaliyetlerdir.

- Politika Yönetimi: Akıllı Şehir alanında aşağıda yer alan başlıklara yön veren ilkeleri ortaya koyan politikaların belirlenmesi ve uygulanmasına yönelik faaliyetlerdir.

- Bütüncül Hizmet Yönetimi: Akıllı Şehir çözümlerinin kullanıldığı şehircilik hizmetlerinin bütüncül bir şekilde, birbirleriyle etkileşim içerisinde kapsayıcı kanallarla sunumu ve olgunluğunun artırılmasına yönelik faaliyetlerdir.

- İş Yönetimi: Akıllı Şehir çözümlerinin kullanıldığı şehircilik hizmetlerinin sunulması amacıyla hizmet ve teknoloji katmanları arasındaki iş katmanının yönetimine ilişkin faaliyetlerdir.


Akıllı Şehir Uygulamaları :
- Akıllı Çevre; Bilgi ve İletişim Teknolojileri desteği ile atık, hava, su, toprak, iklim değişikliği ile mücadele yönetimi ile şehrin tabiat varlıklarının korunarak çevre ve doğanın sürdürülebilirliğinin sağlanabilmesi ve çevre yönetiminin yeşil şehir planlamasının dikkate alınarak yapılması olarak tanımlanabilir.

- Akıllı Güvenlik; teknolojiyi kullanarak, şehirlerde mevcut güvenlik hâline karşı oluşabilecek tehditlere yönelik olarak vatandaşları korumak ve kriz yönetimini sağlamak için tasarlanmış, şehir güvenliğinin ölçümlenmesi ve etkinliğinin sağlanması işlevlerinin bütünüdür.

- Akıllı İnsan; farkındalığı, katılımcılığı ve yaratıcılığı yüksek, hayat boyu öğrenen, bilişim teknolojilerini hayatına dâhil etmiş, beşeri ve sosyal sermayenin ana unsuru ve şehir yaşamının odak noktası olan bireydir. Akıllı İnsan bileşeni kapsamında Sosyal Altyapı, Kültürel Etkileşim ve Bağımlılık konuları ele alınmaktadır. Sosyal Altyapı; sosyal yapının temel taşlarını oluşturan eğitim, sağlık, kültür, turizm, sanat, spor ve sosyal yardımlar gibi insanın ve toplumun yaşam kalitesinin yükseltilmesine yönelik faaliyetler ve hizmetlerdir.

- Akıllı Yapılar; bir şehirde yer alan tüm yapılar için toplumun; barınma kalitesi, konut kalitesi, yapı güvenlik önlemleri, yapı iklimlendirme ve enerji sistemleri gibi temel ihtiyaçlara akılcı ve teknolojik bir yaklaşımla dokunarak yaşam kalitesini artırmayı hedefleyen sistemleri içerir.

- Akıllı Ekonomi; bir şehrin mikro ve makro boyutuyla ekonomik girdi, çıktı ve faaliyetlerinin akıllı endüstriler çerçevesinde ele alınmasıdır. Her alanda giderek artan tüketim faktörleri karşısında mevcut kaynakları verimli kullanma ve artan tüketim için önlemler geliştirmeyi ve yaşam kalitesini AKILLI ŞEHİRLER STRATEJİSİ VE EYLEM PLANI 24 / 658 artırmayı hedeflemektedir. Rekabet gücü, marka değeri ve paylaşım ekonomisi öne çıkan kavramlardır.

- Akıllı Mekân Yönetimi; şehirlerin, deprem, sel, heyelan gibi can ve mal kaybına sebebiyet verecek doğal afetler karşısında dayanıklı olabilmesi, sosyal, kültürel ve ekonomik olarak yaşanabilir ve sürdürülebilir olması ile kentleşme ilkelerine uygun şekilde gelişmesi konularını ifade eder

- Akıllı Sağlık; yaşam kalitesini artırmayı hedefleyen, sağlık hizmetlerini iyileştiren, bireylerin sağlıkları ile ilgili farkındalıklarını artıran, sağlık verisini akıllı bir şekilde analiz edilmesini sağlayan uygulama ve hizmetlerdir.

- Akıllı Yönetişim; analiz, planlama, uygulama ve politika yapımı gibi kamu yönetimi süreçlerinde şeffaflık, katılımcılık ve hesap verebilirlik prensipleriyle klasik kamu yönetimi yöntemlerinden farklı olarak daha hızlı, daha doğru ve etkin karar vermeyi sağlayan bir yönetişimi ifade etmektedir.

- Bilgi Teknolojileri; bilginin (ses, veri, metin, görüntü vb.) üretilmesi, toplanması, işlenmesi, işletilmesi ve paylaşılması süreçlerinin teknolojinin desteği ile yapılmasını sağlamaktadır. Akıllı Şehir kapsamında Bilgi Teknolojileri, şehir yönetimi, enerji, ulaşım, altyapı gibi birçok hizmete yatay olarak destek veren durumdadır.

- Akıllı Ulaşım; BİT destekli ve entegre ulaşım sistemleridir. Bir veya birden fazla ulaşım şeklinin kullanıldığı tramvay, otobüs, tren, metro, araba, deniz ve hava ulaşımını, bisiklet ve yayaları kapsayan sürdürülebilir, güvenli ve birbirine bağlı ulaşım sistemlerini kapsamaktadır.

- Akıllı Enerji; enerji ve kaynak açısından yüksek düzeyde verimli ve giderek artan bir şekilde yenilenebilir enerji kaynakları ile desteklenen, maliyet ve enerji tasarrufu sağlayan; stratejik planlama için entegre ve esnek kaynak sistemlerinin yanı sıra iç görüye dayalı, kamusal değeri olan ve yenilikçi yaklaşımlara dayanan şebekeler ile enerjinin yönetimidir.

- İletişim Teknolojileri; bilginin aktarımı ile ilgili altyapı, teknoloji, standart ve donanımların bütünüdür. Akıllı Şehir kapsamında İletişim Teknolojileri; şehir yönetimi, enerji, ulaşım, altyapı gibi birçok
hizmete yatay olarak destek veren durumdadır.

- Bilgi Güvenliği; bilginin gizlilik, bütünlük ve erişilebilirlik öğeleri doğrultusunda risk yönetimi süreci de uygulanarak muhafaza edilmesidir. Bilgi Güvenliği kapsamında; teknoloji, sistem ve altyapıların (ağ, yazılım, cihaz, veri vb.) bütünsel olarak korunması ve ele alınması ile gelecek tehditlere hazırlıklı olunması amaçlanmaktadır.

- Akıllı Altyapı; Akıllı Çevre, Akıllı Ulaşım ve İletişim Teknolojileri bileşenleri kapsamında kullanılan sensörlerle toplanan veriyi ileten, analiz eden, ölçen, izleyen ve daha gelişmiş performans ve kullanıcı deneyimi için kullanıcı talepleri ve çevredeki değişikliklere akıllı şekilde yanıt verebilen ve kamusal değer oluşturan sistemlerdir.

- Coğrafi Bilgi Sistemleri; birçok sektörle mekânsal etkileşim olan coğrafi verinin; üretilmesi, temini, depolanması, işlenmesi, yönetilmesi, kıymetlendirilmesi, analiz edilmesi, paylaşılması, görselleştirilmesi, sunulması ve güncel tutulması için gerekli olan donanım, yazılım, insan kaynağı, standartlar ve yöntemler bütünüdür.

- Afet ve Acil Durum Yönetimi; önlem alınarak karşılaşılabilecek zararları azaltan, afet ve acil durumlara hazır olunmasını sağlayan, bir olay/durum gerçekleştiğinde müdahale eden afet ve acil durum verisini akıllı bir şekilde analiz edebilen ve normal yaşama dönüş sürecini kapsayan uygulama ve sistemler bütünüdür.

Afet ve Acil Durum Yönetimi

AFET VE TÜRLERİ
İnsanlar için fiziksel, ekonomik, sosyal ve çevresel kayıplar doğuran, normal yaşamı ve insan faaliyetlerini durdurarak veya kesintiye uğratarak toplulukları etkileyen, etkilenen topluluğun yerel imkân ve kaynaklarını kullanarak baş edemeyeceği doğal, teknolojik veya insan kökenli olayların sonuçlarına afet denilmektedir.

Dünya genelindeki doğal afetler ele alınınca, 31 çeşit doğal afetin 28 tanesini meteorolojik afetlerin oluşturduğu görülür. Doğal afetlerin çeşitleri ve önem sıraları ülkeden ülkeye de değişmektedir. Örneğin, Akdeniz Bölgesinde doğal afetler kuraklık, seller, orman yangınları, heyelan, dolu fırtınaları, çığlar, donlardır. Ülkemizde ise en sık görülen meteorolojik karakterli doğal afetler dolu, sel, taşkın, don, orman yangınları, kuraklık, şiddetli yağış, şiddetli rüzgâr, yıldırım, çığ, kar ve fırtınalardır.

Yavaş gelişen doğal afetler
1. Şiddetli soğuklar
2. Kuraklık
3. Kıtlık vb.
Ani Gelişen Doğal Afetler
1. Deprem
2. Seller, su taşkınları
3. Toprak kaymaları,
4. Kaya düşmeleri
5. Çığ
6. Fırtınalar,
7. Hortumlar
8. Volkanlar
9. Yangınlar vb.

İNSAN KAYNAKLI AFETLER
1. Nükleer, biyolojik, kimyasal kazalar
2. Taşımacılık kazaları
3. Endüstriyel kazalar
4. Aşırı kalabalıktan meydana gelen kazalar
5. Göçmenler ve yerlerinden edilenler vb.


AFET YÖNETİMİ

Etkili bir planlama, geçmiş bilgilerin analizini, mevcut durum içinde karar vermeyi ve geleceğe dönük değerlendirmeyi içermelidir.

Yönetim ve organizasyon
Yönetim kavramı genel olarak, "Belirli amaç veya amaçları gerçekleştirmek için işbirliği içinde yürütülen bir grup faaliyeti" şeklinde tanımlanmaktadır. Yönetim, amaçları etkili ve verimli bir biçimde gerçekleştirmek için planlama, örgütleme, yürütme, koordinasyon ve kontrol fonksiyonlarına ilişkin faaliyetler olarak değerlendirilebilir.

Olayı değil süreci ifade eden yönetimde, önceden tespit edilen amaçlara ulaşabilmek için, eldeki kaynaklar verimliliği sağlayacak şekilde organize edilirler.

Organizasyon kavramı ise, yönetenler ve yönetilenler arasında basamaksal ve resmi bir yapının kurulması, işlerin ve bunları yapacak kişilerin ve aralarındaki ilişkilerin açıkça belirlenmesini ifade etmektedir.

Organizasyon, yönetim tarafından belirlenen amaçlara en etkin ve verimli biçimde nasıl ulaşılacağını gösteren bir sistemdir.

Plan ve planlama
Bir hedefin gerçekleştirilmesi için alınan sistematik kararlar bütünü olan plan, bir amaca ulaşmak için kullanılacak olan yolu ve davranış biçimini göstermektedir.

Planlama ise amaçların ve bu amaçların elde edilmesi için gerekli olan faaliyetlerin belirlenmesi süreci olarak tanımlanabilir. Bir diğer ifade ile planlama, geleceğe yönelik alternatif hareket biçimleri arasından seçim yapmaktır.

Etkili bir planlama, geçmiş bilgilerin analizini, mevcut durum içinde karar vermeyi ve geleceğe dönük değerlendirmeyi içermelidir. Doğru bir planlama, kaynakların da daha etkili ve verimli bir biçimde kullanılabilmesine yardımcı olmaktadır.

Planların, beklenen amaçları gerçekleştirebilmeleri için, belirli özelliklere sahip olması gerekmektedir.

Örgütleme ve Koordinasyon
Bir diğer yönetim fonksiyonu olan örgütleme, belirlenen planları uygulamak için gerekli etkinlikleri gruplandırarak yönetim ünitelerinin oluşturulmasını ve bu ünitelerdeki yönetici ve çalışanların görevlerinin tanımlanması ile aralarındaki ilişkilerin düzenlenmesini ifade etmekteyken; yönlendirme fonksiyonu, eldeki kaynakların en uygun ve etkin biçimde kullanılarak belirli amaçlara yöneltilmesi güç ve çabasını ifade etmektedir.

Yönetimin koordinasyon fonksiyonu, ortak amaca ulaşılabilmesi amacıyla faaliyetlerin birbirleri ile bütünleşmelerinin sağlanmasını ifade etmekteyken kontrol, belirlenen amaçların etkin ve verimli bir biçimde gerçekleşip gerçekleşmediğinin üstler tarafından sürekli olarak izlenmesini ve değerlendirilmesini ifade etmektedir.

Ortak amaçların etkili ve verimli bir biçimde gerçekleştirilmesi için her şeyden önce, insan grubunun faaliyetlerinin planlanması, örgütlenmesi, yönlendirilmesi, koordinasyonu ve kontrol edilmesi işlevlerinin yerine getirilmesi gerekmektedir.

Yönetim sürecini oluşturan ve yönetimin fonksiyonları olarak da nitelenen bu unsurların her biri, diğerini etkilemekte ve sistemin birer parçasını oluşturmaktadır. Yönetimin başarısı, bu fonksiyonların etkili ve verimli bir biçimde icra edilmesine bağlıdır.

Görüldüğü üzere, her biri çok daha geniş bir şekilde ele alınabilecek bu temel kavramlar, ortak amaçlara etkili ve verimli bir biçimde ulaşılabilmesini sağlamak üzere tanımlanmışlardır.

Konusu ve alanı farklı olsa da afet yönetimi disiplini de, esasen bir yönetim alanı ve faaliyeti olarak, kendi alanında kalmak kaydıyla bu temel amaca hizmet etmektedir.


AFET YÖNETİM SİSTEMİ
Afet yönetimi kavramı afet sonucunu doğurabilecek olayların önlenmesi veya zararlarının azaltılmasını amaçlamaktadır.

Afetlere hazırlık, afetlerden sonra müdahale etme ve iyileştirme gibi çalışmaların tümünde yapılması gereken faaliyetlerin, toplumun tüm kesimlerini kapsayacak şekilde planlanması, yönlendirilmesi, desteklenmesi, koordine edilmesi, gerekli mevzuat ve kurumsal yapılanmaların oluşturulması veya yeniden düzenlenmesi ve etkin ve verimli bir uygulamanın sağlanabilmesi için toplumun tüm kurum ve kuruluşlarıyla kaynaklarının, bu ortak amaçlar doğrultusunda yönetilmesi" şeklinde ifade edilmektedir.

Tanımdan da anlaşılacağı üzere, genel yönetim yaklaşımından çok da farklı olmayan ancak konu özelinde yeniden değerlendirilmiş temel ilke ve amaçlara sahip olan afet yönetimi kavramı, dört aşamadan oluşmaktadır.



Risk ve Zarar Azaltma Aşaması
Afet tehlikesinin ve riskinin belirlenmesi, mümkünse önlenmesi veya büyük kayıplar doğurmaması için gereken önlemlerin alınması, toplumun afet tehlikesi ve riski konusunda bilgilendirilmesi, bilinçlendirilmesi ve baş edebilme kapasitesinin geliştirilmesi, afet öncesi ve sonrasında uygulanan mevzuat ve kurumsal yapılanmanın geliştirilmesi, araştırma – geliştirme politika ve stratejilerinin belirlenmesi ve uygulanması gibi faaliyetlerin oluşturduğu safha olarak tanımlanmaktadır.

Hazırlık Aşaması
Afet öncesinde beklenen tehlikelere karşı planlama, kaynak yönetimi, karşılıklı yardımlaşma, toplum bilgilendirmesi ve müdahale personelinin eğitilmesi gibi faaliyetleri kapsayan aşamaların oluşturduğu safhadır. Planlama safhası olarak da adlandırılmaktadır.

Müdahale Aşaması
Görece afet yönetiminin en önemli safhası olmakla birlikte, afet olayının vuku bulmasından hemen sonra başlayan ve arama – kurtarma çalışmaları, ilk yardım ve tıbbi müdahale, geçici barınma, iaşe gibi ihtiyaçların ivedilikle karşılandığı safhadır.

İyileştirme Aşaması
Afetin etkisine maruz kalan bölgede güvenli bir yaşam ve normalleşmiş sosyo-ekonomik şartlara dönülmesi amacıyla yapılan faaliyetleri kapsamaktadır. Altyapı hizmetlerinin yeniden oluşturulması, eğitim, sağlık, ulaşım gibi hizmetlerin yeniden sağlanmaya çalışılması, küçük işletmelere kredi sağlanması gibi uzun dönemli sonuçların da hesaplandığı bir safhadır. Ayrıca bu safha afet yönetimi döngüsü içerisinde, bir zarar azaltma aşaması olarak da değerlendirilmektedir.

Günümüzde meydana gelen hayli karmaşık afetler ve bunların sonuçları ile birlikte, afet yönetiminin çok aktörlü, çok disiplinli ve birden fazla amaca ulaşmayı hedefleyen yapısı, afet yönetimi çalışmalarının sadece afet sırasında ve sonrasında yapılacak müdahaleler ile sınırlandırılamayacağını açık bir şekilde göstermektedir.

Afet meydana gelmeden gereken önlemlerin alınmasının, en az afet sırasındaki etkin ve verimli müdahale faaliyetleri kadar önemli olduğunu, yakın tarihimiz ortaya koymaktadır.

Bu nedenle, günün koşullarına uygun, modern ve bütünleşik bir afet yönetim sistemi için gerekli çalışmalar şöyledir:

-Tüm tehlikeleri göz önüne almak.
-Tüm evreleri uygulamak.
-Tüm kaynakları kullanmak.
-Tüm birey ve kurumların bu çalışmalara katılmalarını sağlamak.

AKILLI ŞEHİRLERDE AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ ULUSAL YÖNETİM UYGULAMALARI

BÜTÜNLEŞİK AFET YÖNETİMİ





Afet ve acil durum süreçlerinin elektronik ortamda takip edilmesi, yönetilmesi ve yöneticilere karar desteği sunulması amacıyla Afet Yönetim ve Karar Destek Sistemi (AYDES) geliştirilmiştir. AYDES, Coğrafi bilgi sistemleri üzerine inşa edilmiş, afet anında ulusal kaynakları etkin bir şekilde yönetebilen karar destek mekanizmalarına sahip bir sistemdir. Türkiye Afet Müdahale Planının (TAMP) bilişim altyapısını da oluşturan AYDES, afetin planlama, müdahale ve iyileştirme süreçlerinin tümünü kapsayacak şekilde çalışmaktadır. Afet süreçlerinin planlanması, iyileştirilmesi, daha hızlı ve etkin yönetilmesi için afet yönetiminde yer alan ilgili Bakanlıklara ve taşra teşkilatının kullanımına sunulmuştur.

AYDES 3 ana modülden oluşmaktadır. Olay Komuta Sistemi, sıfırıncı dakikadan itibaren tüm müdahale aşamalarının yönetilmesini sağlar. Mekansal Bilgi Sistemi, afet anında kullanılabilecek tüm coğrafi verilerin AYDES'te toplanarak analizine imkan sağlar.

İyileştirme Sistemi, Afet ve acil durumlar sonrasında hayatın en kısa sürede normale dönmesi için hasarın tespiti, acil yardım taleplerin takibi, etüt raporlama sürecinin sistematik hale getirilmesini sağlar.


Afet Yönetim ve Karar Destek Sistemi Projesi (AYDES)
AYDES, Coğrafi Bilgi Sistemleri üzerine inşa edilmiş, afet ve acil durumlarda tüm kaynakları etkin bir şekilde yönetebilen, karar destek mekanizmalarına sahip web tabanlı bir uygulamadır. Türkiye Afet Müdahale Planının (TAMP) bilişim altyapısı da olan AYDES, temelde 3 bileşenden oluşmaktadır.



Olay Komuta Sistemi
Olay Komuta Sistemi, TAMP kapsamında belirlenen hizmet gruplarının hazırlık, planlama ve müdahale süreçlerinin bütünleşik bir sistem üzerinde yönetilebilmesine imkân sağlayan bir bileşendir. Yazılım tabanlı yönetim modeli ile yerel ve ulusal düzeyde afet ve acil durumlara hazırlık ve müdahale imkânı sağlamaktadır. Afet ve acil durumlarda oluşan ihtiyaçlar nakliye, kaynak ve talep yönetimi süreçleriyle esnek ve etkin şekilde yönetilebilmektedir. Ulusal ya da yerel düzeyde bir afet olayı gerçekleştiği andan itibaren olay bildirimleri, ekiplere SMS ve e-posta ile gönderilebilmektedir. TAMP kapsamında tanımlı hizmet grupları, anlık mesajlaşma ve e-posta yoluyla sistem üzerinden sürekli etkileşim ve iletişim halinde kalabilmektedir.




Mekânsal Bilgi Sistemi
Mekânsal Bilgi Sistemi ile Coğrafi Bilgi Sistemi teknolojileri kullanılarak sürdürülebilir bir afet yönetimi sisteminin oluşturulması amaçlanmıştır. Afet öncesi, sırası ve sonrası veriye hızlı ve doğru bir şekilde ulaşılması, veriden hızlı bir şekilde yeni bilgi üretilmesi ve bu bilgi ile afete uğramış ve uğrayabilecek bölgelerde yapılacak mekânsal sorgu ve analizler ile ilgili hızlı karar verilebilmesine imkân verecek şekilde tasarlanmıştır. Uygulama alt bileşen ve menüleri, çeşitli altlık haritalar sunarak mekânsal verilerin gerçek zamanlı olarak güncellenebilmesini, düzenlenebilmesini, sorgulanabilmesini, sonuçların ve çıktıların görüntülenmesi ve raporlanabilmesini sağlamaktadır.



İyileştirme Sistemi
İyileştirme Sistemi ile afet sonrası yürütülen iyileştirme çalışmalarının bilişim ortamında Coğrafi Bilgi Sistemi destekli olarak gerçekleştirebilmesi hedeflenmiştir. Böylece birbirleriyle ilişkili olarak ilerleyen hasar tespit, hak sahipliği, yer seçimi vb. süreçler aksamadan yürütülmesi sağlanacaktır. Ayrıca sistemin mobil uygulamalar ile desteklenmesi, özellikle sahada yapılan çalışmalardan elde edilen verilerin toplanmasını, konum içeren bilgilerin elde edilmesini sağlamaktadır.



Türkiye Afet Müdahale Planı
TAMP; Türkiye Afet Müdahale Planı, Türkiye'de yaşanabilecek her tür ve ölçekteki afet ve acil durumlara etkin müdahale için görev alacak, kamu kurumları, özel sektör, sivil toplum kuruluşları ve gerçek kişileri kapsıyor. Entegre planlama yaklaşımı ve modüler yapısıyla afet sırasındaki operasyon risklerini en aza indirecek bir sistem.

Başbakanlık AFAD koordinasyonunda birlikte çalışabilirliğin ön planda olduğu TAMP ile eşgüdüm halinde çalışan ana çözüm ortakları merkezde:
• İçişleri Bakanlığı
• Ulaştırma, Denizcilik Ve Haberleşme Bakanlığı
• Sağlık Bakanlığı
• Enerji Ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı
• Çevre Ve Şehircilik Bakanlığı
• Aile Ve Sosyal Politikalar Bakanlığı
• Gıda Tarım Ve Hayvancılık Bakanlığı
• Maliye Bakanlığı
• Türk Kızılayı

İllerde ise İl Afet Müdahale Planı kapsamında Valilik İl Afet ve Acil durum Müdürlükleri koordinasyonunda aynı kurumların taşra teşkilatları.

TAMP ile herhangi bir afet anında kimin ne yapacağı ve müdahalenin nasıl bir organizasyon içinde yapılacağı belirlenmiş durumda.

Müdahalede yürütülen hizmetlerin niteliğine göre oluşturulan 28 hizmet grubu bulunuyor. TAMP deprem, sel, heyelan, çığ, yangın, endüstriyel kazalar ve toplu nüfus hareketleri gibi afet ve acil durumlara müdahalede görev alacak hizmet grupları ve koordinasyon birimlerinin rollerini, görev ve sorumluluklarını uzmanlık alanlarına uygun bir biçimde tanımlıyor, afet öncesi, afet sırası ve sonrasındaki müdahale planlamasının temel prensiplerini belirliyor.

TAMP'ın bilişim altyapısı olan Afet Yönetimi ve Karar Destek Sistemi, AYDES, müdahalede görevli olan tüm kurum ve kuruluşların talep ve kaynak yönetimi yapabileceği, oluşturduğu iletişim ağı sayesinde ortak karar-destek mekanizmalarıyla daha hızlı koordinasyona imkan sağlayan web tabanlı bir bilgi sistemidir.

TAMP'ı destekleyen unsurlardan biri de afet anında ihtiyaç duyulacak geçici barınma malzemelerinin gerekli yerlerde zamanında ulaşabilmesi için Türkiye çapında kurulan 22 lojistik merkez; Lojistik merkezlerden bir tır dakikalar içinde yüklenerek yola çıkabiliyor, malzemeler uzaktan takip ve kontrol edilebiliyor.

Sistemin işlerliğini ve toplumsal farkındalığı arttırmak için tüm Türkiye'de düzenli olarak her seviyede eğitim ve tatbikatlar düzenleniyor.

Her türlü afet ve acil durum için hızlı, etkili ve kapsamlı bir müdahale organizasyonu oluşturan Türkiye Afet Müdahale Planıyla

• Daha kısa zamanda, daha geniş alanda, daha çok hayat kurtarılacak...
• Kaynakların etkin kullanımı ile müdahale çalışmaları hızlı bir şekilde gerçekleştirilecek…
• Ekonomik ve sosyal kayıplar en aza indirilecek...
• Kesintiye uğrayan yaşam faaliyetleri en kısa sürede normale dönecek...

Yazımızın buraya kadar olan kısmında Akıllı Şehir yapılanması, Afet ve Afet Yönetimi Nedir ? konusunda özet bir bilgi verdik. Yazımıza bu konuyla ilgili Dünyadan ve Ülkemizden Uygulama örnekleriyle devam edeceğiz.


AKILLI ŞEHİRLERDE AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ KÜRESEL UYGULAMALAR

Afet ve Acil Durum Yönetimi'nin Bileşenlerinden birisi Akıllı Çevre'dir.

Bu temelde baktığımızda Hava Kalitesi İzleme Akıllı Çevre'nin bir alt bileşeni olarak karşımıza çıktığına göre yazımıza Dünyada uygulaması olan ve IoT uygulamalarıyla gelişen bir çevre alt bileşeniyle devam edeceğiz: "Hava Kalitesi İzleme…" Hava Kalitesi İzleme niçin önemli önce bu sorunun cevabını irdeleyelim ve sonrasında diğer uygulama örneklerine bakalım.

"Covid-19 akıllı şehirler için oyunu değiştirdi ve şehir paydaşlarıyla yakın entegrasyon ve işbirliği bir zorunluluk haline geldi."

SmartCitiesWorld'ün geçen ayki açılış danışma paneli toplantısında konuşan Libelium CEO'su Alicia Asín, şehirler Covid-19'un getirdiği zorluklarla savaşmaya devam ederken vatandaşların katılımını sağlama ihtiyacının daha da önemli olduğunu vurgularken küresel pandeminin teknoloji kullanıcıları için getirdiği önceliklerdeki değişikliğin altını çizerek , gelir elde etmek, maliyet tasarrufu ve uyumluluk, Covid öncesi ana itici güçler iken, artık önceliğin şehirlerimizi ve vatandaşlarımızı nasıl güvende ve sağlıklı tuttuğumuz, iş faaliyetlerine nasıl döndüğümüz ve üretkenliği nasıl geri kazandığımızla ilgili olduğunu söylüyor.

Virüsün yayılmasını önlemeye ve sınırlamaya yardımcı olmak için IoT teknolojisini kullanmak çok önemlidir. "Gerekli önleyici tedbirleri uygulamak için kararlı ve sorumlu davranmak, ticari faaliyete ve istihdama dönüşe katkıda bulunur" diyerek hava kalitesi izleme ile ilgili de şunları söylüyor:

"Covid bir sürü yeni zorluklar getirirken, bazı eskileri de şiddetlendirdi. Dünyanın dört bir yanındaki pek çok şehirde tecrit sırasında hava kirliliğinde düşüş yaşandı, ancak vatandaşlar toplu taşıma yerine özel araç kullanımına yöneldikçe bir intikamla geri dönüyor. Bu, hava kalitesini izlemeyi her zamankinden daha önemli hale getiriyor, Trafik gittikçe kötüleşiyor ve mobiliteyi şehirler için daha da büyük bir sorun haline getiriyor."


"Ateş taraması, sosyal mesafe ve doluluk kontrolü, uzaktan sağlık izleme, hava kalitesi ve hava kirlilik kontrolü, akıllı park tespiti ve su kalitesi çözümleri dünya çapında artan taleplerin başında geliyor."

Bu sözler ve açıklamalar temelinde:

Hava kalitesi izleme
Hava kalitesi izleme konusunda Çevreye duyarlı çalışmalarla insan yaşam kalitesini yükseltmek için IoT ve sensör teknolojilerini kullanarak Akıllı Şehirlerde hava kirliliğini izlemek, tahmin etmek ve azaltmak için ürünler ortaya koyan iki firma yazımızda olacak :

• Libelium
• Siemens

İlk olarak Libelium'la başlayalım.
Hava Kirliliği, şehirlerde insanların yaşam kalitesini etkileyen en büyük sorunlardan biridir.



Libelium, açık kaynak felsefesini kullanarak emisyonları tahmin etmeyi ve azaltmayı amaçlayan bir Avrupa projesine dahil oldu.



Hava kirliliği her zaman görünmediği için 'sessiz katil' olarak bilinir, ancak kesinlikle ölümcül olabilir. WHO'ya (Dünya Sağlık Örgütü) göre, kirlilik akciğer kanseri ölümlerinin% 29'una, kalp krizi ölümlerinin% 24'üne, kardiyovasküler hastalık ölümlerinin% 25'ine ve akciğer hastalığı ölümlerinin% 43'üne neden oluyor.

Avrupa Komisyonu ve çeşitli kurumlar, BM'nin 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerinden birine ulaşmak için kentsel ölçekte kirlilik düzeyini tahmin etmek amacıyla Trafair projesine dahil oldu. Libelium, IoT'nin daha iyi bir dünya için sağladığı etkiyi nasıl en üst düzeye çıkaracağını zaten biliyor. Ve çalışmalarını o yönde sürdürmeye devam ediyor.



"Hava kalitesini iyileştirmek için trafik akışlarını anlamak" başlıklı araştırma projesi Trafair, iki yıllık (2019-2021) bir süreye sahiptir ve Avrupa Komisyonu'nun İnovasyon ve Ağlar Yürütme Ajansı (Innovation and Networks Executive Agency (INEA)) ile birkaç Avrupalı ortak arasında bir işbirliğidir.





Projenin yeri

Karayolu trafiği, büyük şehirlerdeki çevre kirliliğinin ana nedenlerinden biri olduğundan, Trafair projesi, hava tahminlerine ve yol trafik akışına dayalı bir hava kalitesi tahmin hizmeti geliştirmeye odaklanmaktadır.




Projenin şeması

Nüfusun yoğunluğuna, açık hava etkinliklerine ve özellikle hastaneler, okullar veya parklar gibi savunmasız alanlara bağlı olarak, referans istasyonlarla kalibre edilen birkaç hava kalitesi sensörü belirli konumlara yerleştirilmiştir. Bilgiler cihazdan Bulut'a bir LoRaWAN ağı aracılığıyla gönderilir. Santiago de Compostela'da kurulan platform Libelium Smart Environment PRO Plug & Sense'dir.



Libelium Plug & Sense, Santiago de Compostela'da Akıllı Çevre

Trafair, farklı cihazlardan ve yerleşmiş sensörlerden heterojen verileri alma zorluğunu, tüm verileri tutarlı bir şekilde paylaşmak için veri kümesini alan ve ölçümleri birleştirmek için işleyen bir veri ambarı tasarlayarak çözer.

Veri ambarı, dinamik bir trafik modeli tasarlamak için verileri trafik ağı bilgileriyle çaprazlar ve hava kirliliği tahminleri yapar.


Hava kalitesi verileri halka açık bir panelde görüntülenir

Buraya kadar Libeliun'u yazdık, ve hava kalitesini iyileştirmek ile ilgili bulut tabanlı City Air Management (Şehir Hava Yönetimi) yazılımını geliştiren SIEMENS'le devam edelim:



City Air Management (Şehir Hava Yönetimi)

Hava kalitesini iyileştirmek




City Air Management, şehir merkezlerinin hava kirliliğini azaltmasına yardımcı olmak için tasarlanmış bulut tabanlı bir yazılımdır. Emisyon verilerini gerçek zamanlı olarak toplar ve hava kalitesini iyileştiren önlemleri simüle ederek karar vericilerin güvenilir veriler kullanarak yüksek emisyonları gidermelerine olanak tanır. Yazılım ile gelecek beş gün için, geçmiş verilere, hava durumu girdisine ve mevcut verilere dayalı gelişmiş bir algoritma kullanılarak son derece doğru hava kalitesi tahminleri öngörülüyor.



Siemens Şehir Hava Yönetimi aracı ve danışmanlığı, şehirlerin kısa vadede kötü hava kalitesini önleme yöntemlerini belirlemelerine ve uzun vadeli teknoloji değişikliği için bir strateji oluşturmalarına yardımcı oluyor.

Şehir Hava Yönetimi, hava kalitesini izler ve tahmin eder ve bir şehrin hava kalitesi standartlarının ihlallerini önlemek ve en savunmasız vatandaşlar üzerindeki solunum stresini sınırlamak için kısa vadede yapabileceği eylemleri simüle eder.
Verilere dayalı karar almayı sağlayarak, şehirlerin maliyetlerden tasarruf edebilmesini, verimliliği en üst düzeye çıkarabilmesini sağlar ve uzun vadeli hava kalitesi iyileştirmelerini destekleyebilir.

Şimdi yazımıza Afet Ve Acil Durum Yönetimi ile ilgili kalıcı,yaşam kalitesini yükselten, sürüdürülebilir çalışmalar yapan Ülkemizden şirketlerle devam edelim:

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ YEREL YÖNETİM UYGULAMA ÖRNEKLERİ




iklim co Şiddetli Hava Tespit ve Takip Sistemi ile İklim Adaptasyonu
iklim co ülkemizdeki ilk ve tek özel afet tespit ve takip ağını kurmuş ve kötü hava tespitlerini hem canlı göstermekte hem de arşivleyerek geçmişe dönük çalışmalar yapmak için biriktirmektedir. Ülke çapında yıldırım ve şimşek kaynaklı hava olaylarını oluştuğu andan itibaren takip ederek etkileyeceği yerleri önceden bildiren sistem zarar engelleyici önlemlerin alınabilmesi için zaman yaratıyor.

İklim değişikliklerinin etkilerini bertaraf ederek sürdürülebilir bir iklim platformunu sunmak için Türkiye ve dünyada kurulu 1500'den fazla yıldırım ve şimşek tespit sensoru ile canlı olarak kötü hava olaylarını izliyor, kayıt altına alıyor. Sektörlerin ihtiyaçlarına göre ürünler özelleştirebiliyor.

Bu sistemler özellikle sigortacılık, tarım, akıllı şehirler, ulaşım gibi alanlarda kullanıcıların doğru kararlar almasına ve zararları engellemesine yardımcı oluyor.

Örneğin sigorta sektöründe poliçe başına karlılığı arttırarak ve müşteri sadakati sağlayan erken uyarı sistemi hakkında IBM'in ABD'de yaptığı bir çalışma mevcuttur. Kaliteli bir erken uyarı sistemi sigortacılıkta müşteri sadakatını %5 arttırırken, dolu yüzünden gerçekleşen kasko zararlarını azaltarak yılda poliçe başına 1.7$ kar getirmektedir.

MunichRE'nin raporlarına göre 1980 yılından bugüne hava kaynaklı afetlerde %400 oranında bir artış yaşanmıştır. Ayrıca Amerika Birleşik Devletleri Meteoroloji Ajansı (NOAA) çalışmalarına göre meteorolojik ölçümlerin başlamasından bugüne kadar yaşanan 16 sıcaklık rekorunun 15 tanesi 2000 senesinden buyana gerçekleşmiştir. Her bir derecelik sıcaklık artışının meteorolojik afetlerin %15 artışına karşılık geldiği tahmin edilmektedir. Ayrıca tüm doğal afetlerin %90'ına yakını hava kaynaklı afetlerdir.



Doğal afet tipleri
Dünya genelinde yılda 100 milyar dolar üzerinde gerçekleşen maddi kayıpların önemli kısmı (%30) sigortalıdır ve bu zararların artması sigorta firmalarının karlarını azaltmaktadır. Her geçen gün küresel ısınma afetlerin sayısını ve şiddetini arttırmaktadır. Sonuçta sigorta primlerinin müşterilerin ödeme gücü üzerine çıkmasına sebep olmaktadır.

Küresel ısınma yüzünden sadece sigortacılık değil tarım, ulaşım, enerji, şehirler (belediyeler) önemli açılardan etkilenmektedir.

Çözüm tarafında sevdiklerimizin veya sahip olduklarımızın başına gelecek bir felaketin önceden haber verilmesi ile alınacak tedbirler zarar oluşmasını engelleyebilmektedir. Bu uyarıların kalitesi, doğruluğu, zamanı çok önemlidir. Hatalı verilen uyarılar güven sorunu yaratmakta ve alınacak tedbirlerin kalitesini düşürmektedir. İklim.co çözümü doğru zamanda, doğru koordinata verilecek doğru uyarılar ile zarar gerçekleşmelerini engellemek olarak özetlenebilir.

Ülkemiz genelinde ilk özel afet tespit ve takip ağını kuran firmamız yıldırım ve şimşek tespit sensörleri üzerinden sel, dolu, hortum gibi zarar yaratıcı hareketleri önceden algılayarak, afetin tam zamanını ve etkilenecek koordinatı söyleme yeteneğine sahip bir teknolojiye sahiptir. Tehlikeli hava hareketinin hızı, yönü, şiddeti, etkileyeceği bölge, etkiyeceği zaman her dakika güncellenerek ilgili kişi ve kuruluşlara iletişim kanalları üzerinden aktarılır. Bu tespitler biriktirilerek hangi bölgelerin istatistiksel olarak kötü hava tehdidi altında olduğu geriye dönük arşiv bilgileri üzerinden sunabilmektedir.

Afet erken uyarı sistemi görüntüsü



Çeşitli kanallardan sunulabilecek veri paketleri firmamız tarafından kurumlara veya doğrudan müşterilerin iletişim adreslerine iletilebilir. Android ve iOS tabanlı akıllı telefonlar için sigorta sahiplerinin rahatlıkla kullanabileceği, cep telefonunun konum bilgisi üzerinden yaklaşan fırtınaları (sel, hortum, dolu, vb) bildiren uygulamalar, SMS veya web servisleri sunulmaktadır. Fırtına tehdit poligonu içine girildiği zaman kullanıcının uyarılması sayesinde başına gelebilecek tehditleri bertaraf etmek için gerekli zaman yaratılabilmektedir.

Sistemin doğruluğu, normal hava tahminlerinden üstünlüğü onlarca vaka ile sabittir. @iklimco twiter hesabında verdiğimiz uyarılardan bir kısmı bulunmaktadır. Ayrıca uyarı sonrasında gerçekleşen afetin verdiği zararlara ait videolar ve fotoğraflar da görülebilir.

Örnek vermek gerekirse 27 Ağustos 2016 saat 19:13'te Ankara merkezi etkileyecek çok şiddetli fırtına uyarısı otomatik olarak üyelere gönderiliyor. Fırtınanın bitiş zamanı 19:54 olarak hesaplanıyor (Klasik hava durumu raporlarında bu aktivitenin olacağına dair bir uyarı bulunmuyordu). Yarım saatlik bir yağış, uyarı verilen bölgede su baskınlarına sebep oluyor ve saat 21:24'te haberler medyada yer bulmaya başlıyor. Bu uyarı bölgedeki kişilere ulaştırmış olsa idi birçok maddi zararın önüne geçebilecekti.



Ürünler:
1-) Tehdit yaklaşma ve fırtına uyarıları:
Yıldırım Yaklaşma Alarmları: Sahanızın koordinatı merkez olarak kaydedilir, etrafına istenilen yarıçapta güvenlik duvarları çizilir. Bu duvarları aşan herhangi bir yıldırım ve şimşek aktivitesi anında bildirilir. Böylece sahanıza yaklaşan yıldırım aktivitelerini önceden bilir, önlemlerinizi alabilirsiniz.

Tehlikeli Fırtına Alarmları: Sahanıza yaklaşan dolu, fırtına, hortum, sel gibi şiddetli hava olaylarını 1-3 saat öncesinden tehdit poligonları (Yeşil, Turuncu, Mor) ile bildirilir. Hem can hem de mal kaybının önüne geçilmesi için, önlem almak için zaman yaratılmış olur. Şiddetli hava olaylarının frekanslarının giderek arttığı ve artacağı bu dönemde kurumların proaktif pozisyon almasının önemi açıktır.



Şiddetli ve tehlikeli hava durumu poligon ve vektörler ile gösterilmesi

2-) Olay Yeri Hadise Doğrulama:
Sahadan gelen ihbarlar için teyit mekanizmaları. Koordinat ve olayın gerçekleşme zamanı verildiğinde yıldırım aktivitesi, şiddeti ve uyarı olup olmadığı kontrol edilebilir. Yalan ihbarların ve sahtekarlık girişimlerinin engellenmesi sağlanır.



Yıldırım ve Şimşek Aktiviteleri



GLOBETECH Coğrafi Bilgi Teknolojileri Çalışma Konuları Hakkında

Globetech Coğrafi Bilgi Teknolojileri, uzun yıllardır Ar-Ge faaliyetleri yürüten, konusunda uzman bir ekipten oluşmaktadır ve halihazırda Hacettepe Teknoloji Geliştirme Bölgesi'nde çalışmalarına devam etmektedir.

Globetech, açık kaynak teknolojiler üzerine yazılımlar geliştirerek platform bağımsız çözümler üretmektedir. Bugüne kadar çeşitli kamu kurum ve kuruluşlarına yönelik sistemler ve kendine ait ürünler geliştirmiş olan firmanın başlıca uzmanlık alanları, Coğrafi Bilgi Sistemleri, Mekansal Tabanlı Karar Destek Sistemleri, Makine Öğrenme ve İstatistiki Modelleme Teknikleri ile Mekansal Tahminleme ve Analiz Sistemleri, Mekansal Tabanlı Tehlike ve Risk Analizleri, Uygun Yer Seçimi / Güzergah Seçimi çözümleri, İHA görüntüleri ile haritalama ve analiz sistemleri, Uzaktan Algılama analizleri, Yönetici bazlı Göstergeler ve İş Zekası çözümleri ve Bulut Mimarisine uygun yazılım altyapısı geliştirilmesidir.

Firmanın mevcut ürünlerinden "Mapwings", Drone ve İHA'lardan gelen görüntüler ile ortofoto,3 boyutlu nokta bulutu ve Sayısal Yüzey Modeli (SAM) üreterek UA yöntemleri ile mekânsal analiz ihtiyaçlarının karşılanmasına; "XUs" ise makine öğrenme teknikleri kullanılarak çoklu-kriterlere dayalı yer seçim analizi için model bazlı mekansal tahminleme yapılmasına yönelik olarak geliştirilmiştir. Firmanın ayrıca kendi bünyesinde HADES isimli Bulut tabanlı, kurumsal ihtiyaçların gereği olan baz modüllerden oluşan Harita Karar Destek altyapı platformu bulunmaktadır.

ÜRÜNLER



Harita Destek Platformu

• Bulut tabanlı, Kurumsal ihtiyaçların gereği olan baz modüllerden oluşan Harita Karar Destek altyapı platformu.
• Kurumsal Sistemlerin ihtiyaç duyduğu ortak altyapı ve ilgili modülleri (loglama, arşivleme, parametre yönetimi, süreç yönetimi, yetkilendirme vb.) bünyesinde bulundurup hızlı ve stabil altyapı çözümü oluşturmaktadır.

Kullanım Alanları

• Kurumsal Olarak
• Bir iş kapsamında (evrak takibi, Veri yönetimi, iş takibi vb.) Özel Çözüm geliştirmek,
• Temel Harita Portalı olarak direkt kullanma
• Harita yayınlama gibi CBS özelliklerle kurumsal diğer yazılımlara girdi hazırlanması



Yeni Nesil Konumsal Karar Destek Sistemi

• Birden fazla kritere göre, makine öğrenme, yapay zeka gibi istatistik modelleri kullanarak mekansal olarak hangi alanların uygun veya uygunsuz olduğuna, hangi alanların seçilmesi gerektiğine karar verebilmeniz için yeni nesil Karar Destek Sistemi ile ihtiyacınız olan çözüm sağlanabilir.

Kullanım Alanları

• Uygun veya Uygunsuz Alan Bulma
• Örneklere baz alarak benzer alanları tahmin etme
• Mekansalbirden fazla veriyi karar verme sürecinde analiz etme
• Yapay Zeka teknolojileri ile Mekansal Bölge Tahmin etme



Mekansal olarak Tehlike ve Risk Modelleme Sistemi

• Çalışma alanının seçilen konulara göre Tehlike ve Risk Skorlarını Bulut tabanlı gerçekleştirebilen sistem
• Mekansal tabanlı Öğrenebilen modelleri kullanarak çalıştığınız bölgenin Duyarlılık, Tehlike ve Risk Analizlerini gerçekleştirebilir, ileriye dönük koruma, önleme ve risk azaltma planlarınızı bu analizlere göre sağlamlaştırabilirsiniz.

Kullanım Alanları

• Afet Tehlike ve Risk Bölgeleri
• Güvenlik Risk Bölgeleri
• Yerleşilebilirlik
• Sigorta Risk Tespit
• Yol, Uçuş vb Risk Hesaplaması
• Taşımacılık Rota planlaması için Tehlike ve Risk



Mekansal İş Zekası

Büyük veri havuzundan Bilgiye giden yoldaki Mekansal İş Zekası Çözüm Ortağı

• Çalışmalarınızda kullandığınız çok fazla veriniz varsa, verileriniz farklı sistemlerde tutuluyor ve veri yönetimi konusunda sorun yaşıyorsanız

MIZ MIZ Mekansal İş Zekası uygulaması size uygun olabilir.

Tüm verileriniz bir portal üzerinden MIZ MIZ ile bilgiye dönüştürülüyor.

Kullanım Alanları

• Birden fazla sistemi bulunan ama bir yerde standart olarak verilerini görme ihtiyacı
• Yönetici Dashbordları ile tüm çalışmaları ve işleri izleyebilme



• Drone ve IHA'lardan Mekansal Analizlere...

Drone ve IHA'lardan gelen görüntüler yardımı ile hızlı analizleri gerçekleştiren çözüm ortağınız
• Drone, IHA, hava fotoğrafları ve uydu görüntülerinden 2B / 3B veri üretimi yapan Mekansal Analizlerinizdeki Çözüm Ortağınız

Kullanım Alanları

Yerel Yönetimler
• Kent Bilgi Sistemi,
• Planlama Çalışmaları
• Kaçak Tespiti

Sahadan hızlı bir şekilde 2B ve 3B görüntü kullanım ihtiyaçları
Madenciler, Proje Firmaları, Planlama Firmaları, Saha Çalışması ihtiyacı olan Kurumlar












Eskişehir Tepebaşı Belediyesi, Deprem İzleme ve Kayıt Ağı Projesi



Tepebaşı İlçesi ve çevresinde bulunan aktif fayların ve depremlerin aktivitesini izlemek üzere kurulan ölçüm istasyonları şehir planlamasına ve afet yönetimine katkıda bulunmayı amaçlıyor.



Tepebaşı Belediyesi ve Anadolu Üniversitesi işbirliği ile Tepebaşı İlçe sınırlarında konumlandırılan 7 adet yer hareketi ölçüm istasyonu düzenli olarak deprem ölçümü yapıyor. Üniversite tarafından kent genelinde takip edilen sistemin Tepebaşı ayağında yer alan istasyonların sayısının önümüzdeki dönemde Tepebaşı Belediyesi desteği ile arttırılması planlanıyor. İstasyonlar ile veri izleme ve kayıt merkezi arasında gerçek zamanlı veri transferi sağlanıyor. Veriler, saatlik veri paketleri halinde sürekli olarak kaydediliyor.

İstasyonlar ile izleme kayıt merkezi arasında, uydu, 3G, ADSL ve yerel ağ bağlantıları kullanılarak veri transferi sağlanıyor. İstasyonlardan gelen veriler gerçek zamanlı olarak hesaplanarak ivme değerleri tespit ediliyor. İstasyonlardan gelen gerçek zamanlı veriler Tepebaşı Belediyesi Bilgi İşlem Müdürlüğü tarafından da düzenli olarak görüntüleniyor ve kaydediliyor.

İstasyonlar ile Tepebaşı genelindeki fayların enerji birikimi, derinlik ve uzunluk gibi özelliklerinin öğrenilmesinin yanı sıra, zeminler sınıflandırılacak, etkin faylar tespit edilecek ve bu faylarda senaryo depremler üretilerek ortaya çıkacak sonuçlar yorumlanacak. Deprem olduğunda zeminin ne tür tepki verdiği öğrenilecek.

Bu bilindiğinde, hem yerüstündeki yapılaşma ve yerleşimler ona göre yapılandırılacak hem de hangi noktada ne tür önlem alınması gerektiği ortaya çıkacak.






AFET SİMÜLASYON SİSTEMLERİ DEPREM SİMÜLASYON ODASI

Deprem simülasyon sisteminde depremin nasıl oluştuğunun katılımcılara uygulamalı eğitimi verilerek deprem sırası ve sonrasında neler yapılması gerektiğinin uygulamalı olarak anlatılıyor. Kurulan deprem sarsma tablası ve simülatör sistemi ile ülkemizde ve dünyada olmuş bazı hasar verici depremlerin ivme kayıtlarını kullanarak depremin her yöndeki ivme, hız ve yer değiştirmesini depremlere ait orijinal kayıtları kullanarak gerçeğe yakın simule ederek, deprem sırasında insanların neler yapması gerektiğinin eğitiminin verilmesinin yansıra artçı depremler hakkında da katılımcılar bilgilendiriliyor.



Artçı depremin ne olduğu ve artçı deprem öncesinde, esnasında ve sonrasında neler yapılması gerektiğinin uygulamalı anlatımı yapılıyor. Deprem olurken kendimizi korumak için evde bulunan mobilyaların altına girilerek kafamıza düşebilecek cisimlerden korunmanın, mobilyanın tutularak savrulmasının önüne geçilmesi ve bir elimizle de ensemiz ve başımızı koruyarak düşebilecek cisimlerden korunma, deprem sırası ve hemen sonrasında gaz, su ve elektriğin neden kesilmesi gerektiğinin eğitiminin verilmesi ve deprem sonrasında veya sırasında kapıların neden açılması gerektiğinin anlatımı deprem simülasyonu sırasında ve artçı depremlerden önce uygulamalı olarak katılımcılara anlatılıyor.


YANGIN SÖNDÜRME SİMÜLASYON SİSTEMİ

Yangının fiziksel ve psikolojik etkilerinin simülasyon aracılığıyla tecrübe edilmesi yolu ile can ve mal kaybının en aza indirilmesi için tasarlanan Yangın Söndürme Simülasyon Sistemi, halka/katılımcılara yangın söndürme ekipmanının kullanma tecrübesini kazandırarak yangın hakkında uygulamalı anlatım ve eğitimin verilmesini sağlıyor...



Yangın söndürme simülasyon sisteminde evlerde oluşabilecek yangın hakkında bilgi verilerek katılımcılara yangın söndürme ekipmanı ile yangın söndürme tecrübesi kazandırılır.

Özel dizayn edilmiş 100 inç monitörlerde simule edilerek oluşturulan yangın su ile belirli basınçta doldurulmuş yangın söndürme ekipmanı ile önceden belirlenmiş süre içerisinde söndürme deneyimi kazandırılır.

Evlerde en çok yangın çıkması olası yerler olan mutfak ve sobadan meydana gelen yangın çeşitleri uygulamalı anlatılarak, bu yangınları ne şekilde söndürmek gerektiği uygulamalı olarak tecrübe ediliyor. Mutfakta yağdan oluşan yangınların yapısı ve söndürülme tekniklerinin eğitimi veriliyor.

RÜZGAR - FIRTINA SİMÜLASYON ODASI
Doğal afetlerden olan rüzgar / fırtınanın uygulamalı tanıtımı için saate 35 m/s kadar kontrollü rüzgar oluşturabilen deneyim odasıdır.



Fırtına deneyim odasında ses ve rüzgar hızı gerçek rüzgara yakın simüle edilerek katılımcıların fırtına deneyimi edinmeleri sağlanıyor.
Fırtına deneyim odasında katılımcılara gerçeğe yakın simüle edilen rüzgar tecrübe ediliyor.
Fırtına deneyim odasındaki katılımcıları dışarıdan görmek mümkün olacağı için fırtınanın diğer insanlar üzerindeki etkilerinin gözlemlenmesi de sağlanıyor.

HEYELAN VE SEL SİMÜLASYONU
Katılımcılara özel olarak kullanılan projektörlerle dizayn edilmiş bu bölümde heyelan ve sel deneyimleri yaşatılıyor.



Projektörler yardımı ile oluşturulan 3-Boyutlu sinema filmi ile heyelan ve sel etkisi tecrübe edilerek, bu tür durumlarda ne yapılması gerektiği öğretiliyor.

SONUÇ:

Sevgili Okurlar;
Akıllı Şehirler önceliğimizdir…? Geri dönüşlerini aldığım oluyor zaman zaman…,
Yukarıda hatırlattığımız 16 Akıllı şehir bileşenleri(*) irdelenirse görülecektir ki,
Her bileşen ile yapılan/yapılacak proje+uygulamalar bir zorunluluktur.
Bazı bileşenler diğer bir / birkaç bileşen ile içi içe durumdadır.

Her zaman savunduğum tezi tekrar ediyorum:
Yerel yönetimler, Akıllı şehirler bileşenlerinden kent için hangisinin/hangilerinin öncelikleri olduğuna kent paydaşlarıyla karar vermelidir. Demoğrafik ve coğrafik yapının dikkate alınarakta saptanan öncelikli bileşenler projelendirilmeli ve uygulanmalıdır.

Ancak; 24.yazımız AFET ve ACİL DURUM YÖNETİMİ bileşeni diğer bileşenlerin tümünü içermektedir.
Dolayısıyla burada Ulusal ve Yerel yönetimlerce farklı bir irdeleme gerekiyor.

Akıllı Şehir bileşenlerininin hepsini kapsayan ve her zaman öncelikli olan Afet ve Acil Durum Yönetimi ilgili Uygulama yapılacak Kentte,DEPREM –SEL-HEYELAN vb.gibi afetlerden hangilerine öncelik verilmesi gerekliliğinin belirlenmesi ön koşuldur.

Soru: Rize için sizce hangi AFET/AFETLER Önceliklidir…?

Yazının gerekliliğine bir başka vurgu daha yapacak olursak:
Geçtiğimiz Günlerde, Petrol Ofisi ve İTÜ ARI Teknokent işbirliği ile 257 girişimcinin başvurduğu ve 125 projenin değerlendirmeye alındığı organizasyonda COVID-19 mücadelesi kapsamında desteklenen yeni projeler arasında;

* Solunum ve vücut ısısını anlık takip edebilen elektronik maskeler,
* Halihazırda kullanılardan daha hızlı, dakikalar içinde sonuç verecek farklı test cihazları.
* Uzaktan takip edilebilen hızlı ve otomatik çoklu ateş ölçer,
* Paraların anlık ve temassız dezenfektasyonu,
* Nefes testi ile COVID-19'un vücutta yarattığı hasarın tesbiti,
* Medikal oksijen flowmetrelerin otomatik çalışması ve uzaktan takibi,
* COVID-19'u geçirmiş kişilerin koronaya karşı antikor durumunu belirleyecek pratik, kolay hızlı test kitleri ve pandeminin yayılmasını engelleyecek burun spreyi,
* COVID-19'un yol açtığı kronik problemlerin hafifletilmesi,
* Cafe,kuaför gibi küçük işletmelerden,AVM,fabrikalar gibi büyük yerlerin yoğun girişlerinde kullanılabilecek,küçük,ekonomik,hızlı yüz tanıma ve ateş ölçer,
* UVC ışık teknolojisi ile yüzey ve hava dezenfeksiyon robotları,
YERLİ ve MİLLİ TEKNOLOJİLER öne çıkmıştır.

Gerek yazımız içerisinde bahsettiğimiz gerekse desteklenme kararı olan çalışmalar göstermektedir ki,
Biz bu konularda oldukça iyiyiz. Yapılan/Yapılacaklar sadece Ülke bazında değil, Dünya için de yararlı olacaktır. Pazardan pay almaya artarak devam edecektir.

Hepimizin hem fikir olduğu konu, yüz yılda bir yaşanılan bu durumun benzerinin bir yüz yıl daha geçmeden yaşanabileceği gerçeğidir.


Sevgi ve Sağlıkla kalın...
ncmozdmr


(*) T.C. Çevre Şehircilik Bakanlığı Coğrafi Sistemler Genel Müdürlüğünün Yerel yönetimlere yol gösterecek Kitapçıkları hazırlatması takdire şayan bir çalışmadır.

Benzer şekilde bu çalışmanın ihalesini alan ASİS A.Ş.'nin de ticari duruştan çok manevi sorumlulukla yol almış olması memnuniyet vericidir.


Kaynaklar:
1. akillisehirler gov tr web sayfası
2. TÜRKIYE'DE AFET YÖNETIMI VE DOĞA KAYNAKLI AFET İSTATISTIKLERIDISASTER MANAGEMENT AND NATURAL DISASTER STATISTICS IN TURKEY, AFAD
3. AFAD web sayfası
4. medak org tr web sayfası /faydali-bilgiler/afet-ve-turleri/
5. Tepebaşı Belediyesi
6. The changing role of the IoT in the Covid-19 world Special Reports 06 Nov 2020by Sue Weekes: News editor, Smart Cities World
7. libelium web sayfası /iot-solutions/smart-cities/
8. trafair eu web sayfası
9. new Siemens web sayfası /global/en/products/services/iot-siemens/public-sector/digital-city-solutions.html
10. İklim co
11. GLOBETECH
12. RKSOFT(smartcity)
13. FİPRONET
14. GÜVENCEM

Katkıları için Hüsnü Baysal'a teşekkür ederiz.