Akıllı şehir yolculuğu (V) Gaziantep
Şehirlerin teknoloji desteğiyle kalkınmasını ve şehir hayatının zenginleştirilmesini hedefleyen "Akıllı Şehir Gaziantep" yolculuğu, 2014 yılında Turkcell'le başladı, 2015 yılında hayat buldu, 2019 ve sonrasında yeni bir vizyonla ve insan odaklı yaklaşımla devam ediyor…
Teknolojik altyapısı güçlü bir şehir inşa etmek için Gaziantep'in ‘akıllı şehir endeksini' oluşturmaya çalışarak başlanan çalışmalarla Gaziantep Büyükşehir Belediyesi Akıllı şehir vizyonu, stratejileri ve yol haritasını ortaya koymak adına bir çok çalışma gerçekleştirdi ve gerçekleştirmeye devam ediyor.
Yazı dizimizin 5.yazısında Gaziantep'in Akıllı Şehir Yolculuğu'nu yazacağız. "Benim Aklım Benim Şehrim Projesi" ile 2020'de ödül kazanmaya gelinen noktanın geçmişine kısaca bakarak yazımıza başlayalım.
Nisan 2015'te Gaziantep Büyükşehir Belediye Başkanı Fatma Şahin;
"Akıllı Şehir Gaziantep" başlığı altında teknoloji destekli kentsel kalkınma hedefiyle gerçekleştirilen ortak projelerin ve gelecek planlarının anlatıldığı: Turkcell-Gaziantep "Akıllı Şehir" Lansman Toplantısı'nda, "Akıllı insanların şehrine hoş geldiniz" diyerek başladığı konuşmasında kalkınmanın özünün, her alanda uzmanlaşmış insan gücü olduğunu söylüyor. Teknolojinin her geçen gün geliştiği bir dünyada insanlar ve şirketler gibi kentlerin de büyük bir rekabet yaşadığının altını çizen Şahin, "Rekabeti yönetebilmemiz için bilgi, teknoloji ve finansı yönetmemiz gerek. Sürdürülebilir kalkınma bu alanların doğru yönetilmesiyle mümkün. Elimizdeki sermayeyi geleceğe doğru taşımamız gerek. Belediye olarak kurumsal kapasitemizi ve sorun çözme kapasitemizi, geçtiğimiz 1 yıllık (Nisan 2015 baz alınarak) dönemde artırdık" diyerek sözlerine devam ediyor.
Aynı toplantıda Turkcell Kurumsal Pazarlama ve Satıştan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı (Nisan 2015) Selen Kocabaş da Turkcell teknolojisiyle Gaziantep'te yaşanan dönüşüm ve ilerleyen dönemde bu işbirliğiyle atılması planlanan adımlarla ilgili şu bilgileri veriyor: Turkcell olarak teknoloji ve inovasyona dayalı kalkınma hedefiyle geliştirdikleri çözümlerin Gaziantep Büyükşehir Belediyesi'nin öncülüğünde yeni bir boyut kazandığını ifade eden Kocabaş, "İnsanımızı layık olduğu teknolojik standartlarla buluşturmayı hedefleyen vizyonumuzun 'Akıllı Şehir Gaziantep' uygulamaları bizlere büyük heyecan veriyor. Biz 'Akıllı Şehir'in bir hedef değil, hiçbir zaman bitmeyecek bir inovasyon yolculuğu olduğuna inanıyoruz" diye konuşuyor.
Nisan 2015'te yapılan bu konuşmalar temelinde Gaziantep'in, küresel düzeyde bilgi ve deneyime erişim, Dünya liderleriyle stratejik işbirlikleri, uluslararası arenada temsil alanına önem vermekte olduğu gerçeğini göz önünde bulundurarak yapısında birçok küresel akıllı şehrin olduğu City Protocol'e ülkemizden ilk katılan şehir olduğunu burada belirtmekte fayda var.
"Akıllı Şehir Gaziantep" yolculuğu böyle başlıyor ve devamında bugünlere geliniyor. Şimdi 2019,2020 ve sonrasını ele alarak yazımıza devam edelim.
Bu aşamalardan sonra Bilgi İşlem Daire Başkanlığı altında 24 Nisan 2019 tarihinde Akıllı Kent Veri Koordinasyon Birimi kurulması ile beraber şehirde ve belediyede dağınık şekilde bulunan ve aralarında herhangi bir korelasyon bulunmayan verilerin entegrasyonu sağlanmaya başlanacak.
Gaziantep Akıllı şehir vizyonunun temelinde veri sağlığı, birlikteliği ve ulaşılabilirliği yer almaktadır. Günümüzün madeninin veri olduğu ve eldeki verilerin ne kadar değerli olduğu bilinerek verileri kontrol edilemeyen yapılar değiştirilip yenilenmekte. Örnek olarak işe Alo 153 çağrı merkezinin yenilemesiyle başlanıyor. GİKOM adı verilen Gaziantep İletişim Koordinasyon Merkezi ile bu yapı entegre edilerek vatandaşlardan gelen bütün talep, istek ve şikayetler bütün mecralardan (Sosyal medya, telefon, e posta, dilekçe) toplanarak analizi KVKK'na uygun olarak gerçekleştiriliyor (Bu veri bütünlüğü ile vatandaşın sanal ikizinin kendi sistemlerinde oluşturup vatandaşa daha hızlı ve verimli hizmet etmenin yolları araştırılmakta).
Belediye hizmetlerinin kapsamı her geçen gün genişliyor, bunun için de vatandaşlarla günün 24 saati her alanda etkileşim içinde olmak zorundalığı yerel yönetimlerin şehirleşmenin getirdiği sorunlara yeni çözümler üretmesi gerektiği gerçeğini bize göstermektedir. Bunun için Gaziantep Büyükşehir Belediyesi'nde vatandaşla iletişimi en üst seviyeye getirecek bütün araçlar akıllı şehir çalışmaları kapsamında devreye sokulmuş, bu kapsamda vatandaşın telefondan, internetten, mobil uygulamalardan her saat Belediye'ye ulaşmasının önü açılmıştır.
Bir yandan sorunlara hızlı çözüm üretirken, diğer yandan da şehrin standartlarını yükseltmek mecburiyeti, bütün bu süreçlerin toplum ve diğer paydaşlar ile eş güdüm içinde yürütülmesi gerekliliği için şehirleri daha yaşanabilir kılacak akıllı sistemler bu bakımdan büyük önem taşımaktadır.
Günümüzde belediyecilik sadece temizlik, su, yol gibi temel kamu hizmetlerinin çok ötesinde anlamlar taşımaktadır. Modern belediyeciliğin yeni rotası akıllı şehir uygulamalarıdır.
Şehirlerin akıllanması için önce dijitalleşmesi gerektiği inancı; enerji, altyapı, trafik ve güvenlikle ilgili verilerin belli bir akıl ve strateji ile yönetilmesini zaruri hale getirmiştir. Tüm bu nedenlerden dolayı Türkiye'nin dijital dönüşümüne Gaziantep şehrinin dijital dönüşümü ile katkıda bulunmasının önünün açılmasıda önemlidir.
Akıllı şehir Gaziantep konsepti şehir sakinlerine, bir taraftan şehir ekonomisinin ve üretim sisteminin bilgiyi ve teknolojiyi temel alarak dönüşümü ve optimizasyonu, diğer taraftan ise şehir hizmetlerinin daha verimli bir şekilde sunulması, kalitesi ve erişebilirliğinin artırılması için büyük fırsatlar sunmaktadır.
Daha önce de bahsedildiği gibi aslolan sağlıklı verilerin elde edilmesi ve bunların teknolojinin bütün imkânları kullanılarak vatandaşın hizmetine sunulmasıdır. Yakın zamanda kurulacak olan Akıllı Kent binasında şehre ait bütün veriler (şehir kamera görüntüleri, trafik kontrol merkezi, coğrafi bilgi sistemleri, vatandaş verileri) tek bir merkezde toplanacak ve kontrolü buradan sağlanacaktır. Daha iyi, hızlı ve verimli hizmet için gelişen dünyanın bütün yazılım ve donanım imkânları şehre en uygun şekilde dizayn edilerek kullanılacaktır. Bu merkezle beraber şehrin sanal ikiziyle beraber, dünyada çok az örneği bulunun sanal vatandaş ikizini aynı anda görebilecek, kararlar bu yapay zekâ tabanlı simülasyonlar üzerinden verebilir durumda olacaktır. Kaynakların etkin kullanımı çok önemli olduğundan bütün kaynakların tek bir merkezde toplanıp en etkin şekilde kullanılmak istenmesi doğru hizmet verilebilmesi açısından önemlidir.
Yazının buraya kadar olan bölümünde "Akıllı Şehir Gaziantep" vizyonu'na bir göz attık, devamında kısaca Akıllı Şehir Projelerinden bahsedelim;
Proje 1 : Benim Aklım Benim Şehrim Projesi
15/01/2020 tarihinde Ankara'da TBB'nin düzenlediği Akıllı Şehirler ve Belediyeler Kongresinde ödül alan bir projedir. Bu proje ile vatandaşın aklını yönetimin aklıyla birleştirerek, tüm akıllı şehir unsurlarını (donanım, IOT cihazları, yazılımlar ve bütün verileri bünyesinde toplayıp derleyen Yapay Zekâ destekli 3D şehir yönetim simülatörü) kullanarak "Beraber Yaşıyoruz Beraber Yönetiyoruz" parolasıyla Gaziantep'i vatandaşlar ile beraber yönetmek asıl amaçtır. Bu yüzden "Benim Aklım Benim Şehrim" denmiştir.
Bu projenin temelinde "Örnek Vatandaş" bulunmaktadır. Suyunu az kullanan, ödemelerini zamanında yapan, toplu ulaşımı, bisikleti kullanan, belediye etkinliklerinden faydalanan, şehrin yönetimine yaptığı dilek istek ve şikâyetlerle katkıda bulunan vatandaşları ödüllendirme ve yönetime katma projesidir.
Belediyeye ait bütün kaynaklardan gelecek olan veriler Yapay Zeka Destekli bir platformda toplanacak ve her vatandaşın Dijital İkizi çıkarılacak. Bu Dijital Vatandaş ikizi şehirde yaşayan vatandaşların yönetimle olan ilişkilerinin ortaya çıkarılmasına yardım edecek ve şehrin mutluluk endeksinin artmasına yardımcı olacaktır.
Tüm vatandaşlar;
Bireysel ve grupsal eğitimlerine, müzik, güzel sanatlar, ahşap, robotik kodlama, gastronomi mutfağı gibi sosyal atölyelere katılmaya, toplu taşıma hizmetlerini kullanmaya, belediyenin kafelerine gitmeye, Belediye etkinliklerinden ve festivallerinden faydalananlara puan verilmesi yoluyla etkin yaşama teşvik edilmektedir.
Ayrıca engelli vatandaşların topluma kazandırılma adına puan sisteminden pozitif ayrımcılıkla yararlanmaları sağlanacaktır.
Yapılacak mobil uygulama ile vatandaşında belediye ve proje ile ilgili bütün işlemleri online görmesi sağlanacaktır.
Geliştirilecek olan bu ‘Benim Aklım Benim Şehrim' projesiyle hizmet verme sürecinde vatandaşlar karar verme aşamalarında daha etkin kılmaya çalışılacaktır. Bu şehirde birlikte yaşanıyor, hizmetlerden birlikte faydalanılıyor. Bu sebeple slogan ‘Birlikte Yaşıyoruz Birlikte Yönetiyoruz'.
Sistemde otomatik olarak üretilecek çeşitli sıcaklık haritaları ile her türlü veri istatiksel olarak değerlendirilecektir.
Sanal vatandaş profilleri oluşturularak, verilen hizmetler konusundaki değerlendirmeleri incelenebilecektir.
Vatandaşların sanal ikizleri anlık olarak VR/AR teknolojileri kullanılarak 3 boyutlu izlenebilecek olup, şikayet ve isteklere oyun teorisi yaklaşımı ile müdahaleler yapılabilecektir.
Proje 2: GİKOM (Gaziantep İletişim Koordinasyon Merkezi)
GİKOM, vatandaş ile kurum arasındaki tüm iletişimi, tek bir ekranda toplayan iletişim yönetim sistemidir.
GİKOM sistemi ile CİMER, Açık Kapı, Muhtar Bilgi Sistemi, Beyaz Masa, Alo153, Santral, Twitter, Facebook, Whatsapp, e-Posta vs. tek uygulamada toplanmıştır.
Kurumla herhangi bir kanaldan iletişime geçildiği andan itibaren GİKOM devreye girer ve vatandaş memnun olana kadar aradan çıkmaz.
GİKOM üzerinde toplanan veriler sayesinde şehirle ilgili her soruna özel haritalar oluşturulup karar vericilerin önüne her türlü rapor getirilebilmektedir.
Çeşitli kaynaklardan gelen vatandaş dilek, talep ve istekleri Gikom (ALO 153) merkezinde toplanmaktadır. Sorunların giderilmesi için oyun teorisi mantığı kullanılmakta, bu sayede sorunlara en efektif ve hızlı bir şekilde çözüm sağlanmaktadır.
Proje 3: Hafriyat Araçlarının Takip Edilmesi
Belediye, taşeron firmalara ait 900'ü aşkın hafriyat kamyonunu takip edebiliyor ve hafriyatların daha önce belirlenen alanlara boşaltılması sağlanıyor.
Proje 4: Trafik Sinyalizasyon – Trafik Kontrol Merkezi
Şehir Merkezinde 63 sinyalize kavşak ile kablolu (fiber), 113 sinyalize kavşak ile kablosuz olarak bilgi alışverişi yapılmaktadır. Bu sayede kavşakların çalışıp çalışmadığı, enerji olup olmadığı, lamba arızası olup olmadığı kontrol edilip hızlı müdahale imkanı sağlanmaktadır. Ayrıca uzaktan kesintisiz erişim sağlandığından kavşaklar arası koordinasyon yapılabilmektedir.
Proje 5: EDS (Elektronik Denetleme Sistemi)
EDS uygulanmasıyla beraber şehir genelinde; 39 noktada 66 kamerayla kırmızı ışık ihlal tespit sistemi, 40 kamerayla hız ihlal tespit sistemi ve 22 kamerayla genel görüş sağlanarak şehir genelinde 128 adet kamera hizmet vermektedir.
Yazılım Gaziantep Büyükşehir Belediyesi'nin öz kaynaklarıyla yapılmış olup kendi mühendisleri tarafından geliştirmeler yapılmaktadır.
Proje 6: Akıllı Duraklar
Aylık 1,5 milyon kişiye hizmet veren tramvay hattında 28 adet akıllı durak ile duraklarda bekleme süresi günlük ortalama 20 dakika kısaltılıyor. Yol durumundan kaynaklanan gecikmeler ve duraklarda oluşabilecek yığılmalar görülerek zamanında müdahale edilebiliyor. Tramvayların konum bilgisine göre güzergâhlarındaki sinyalizasyonlar da kontrol edilerek şehir içi araç trafiğinin akışı düzenleniyor, trafik ışıklarında bekleme süreleri minimuma indiriliyor ve olası kazalar önleniyor.
Proje 7: GaziBis
Gaziantep Büyükşehir Belediyesi, bisikletin eğlence ve spor amaçlı kullanılmasının yanında bir ulaşım aracı olarak da kullanılmasını teşvik etmek amacıyla; GAZİBİS "Akıllı Bisiklet Paylaşım Sistemi"ni Gaziantep genelinde yaygınlaştırmayı, böylece sağlıklı ve çevreci bir ulaşımı tüm bisiklet severlerin hizmetine sunmayı hedefliyor.
Akıllı Bisiklet Paylaşım Sistemi ile bisiklet severler, bisikletlerini yanlarında taşımak zorunda kalmayacak, istedikleri GAZİBİS istasyonlarından bisiklet kiralayabilecek ve herhangi bir GAZİBİS istasyonuna bırakabilecekler.
Bu sistemin amacı, 3 – 5 km uzunluğundaki ara mesafeleri motorlu araç kullanmak zorunda kalmadan gidilebilmesini sağlamaktır. Bu sayede toplu ulaşım üzerindeki yük ve çevreye zarar veren sera gazlarının etkisi azalacak, toplum daha sağlıklı ve daha çevreci bir ulaşım aracını kullanabilme imkanına sahip olacaktır.
Kalealtı, Stadyum, 15 Temmuz, Manoğlu Parkı (SankoPark), Masal Parkı, Harikalar Diyarı ve Gaün olmak üzere 7 istasyonda 108 bisiklet ile kurulan sistem, tüm Gaziantep Kart satış noktalarından alınabilecek Gaziantep Tam Kart, Balıklıda bulunan (Ömeriye Camii arkası) Gaziantep Kart Kişiselleştirme Merkezi ‘nden İndirimli Kart ve Kredi kartları ile kullanılmaktadır.
7 bisiklet istasyonu toplamda 15 adet online kamera ile izlenmektedir. 108 adet bisikletin sevk-idaresi ve bakımları Gaziulaş tarafından sürdürülmektedir.
Herhangi bir istasyondan alınan bisiklet diğer istasyonlara bırakılabilmektedir. Kredi kartı ile 3 adet bisiklet kiralanabilmektedir.
Proje 8: Merkezi Su Kumanda (SCADA) Sistemi
Suyun dağıtımı ve kumandasını sağlayan SCADA Merkezi Su Kumanda Sistemi (SCADA) şehrin su kaynakları ile dağıtım sisteminin bilgisayara bağlı olarak takip edilmesini sağlar. SCADA sistemi ile günlük ve aylık su faaliyet raporları hazırlanarak şehre verilen su ile tüketilen su miktarları mukayese edilip su kayıp ve kaçaklarının önlenebilmesi sağlanmaktadır.
Şehir içi içme suyu şebekesi depo ve pompa istasyonları ile şebeke vana ve debi kontrollü ölçüm noktaları ile birlikte; Oğuzeli, Araban, Karkamış ve Yavuzeli İlçeleri içme suyunun depo ve terfi istasyonları GASKİ SCADA Merkezinden yönetilmektedir. Tüm İlçeler SCADA kapsamına alınmış olup, İslahiye İlçesi'nde çalışmalar devam etmektedir.
Genel Müdürlük bünyesinde, şehir içi içme suyu ve Gaziantep'e bağlı ilçelerin içme suyu şebekesinde 178 bölge SCADA kapsamında kontrol edilmektedir.
Proje 9: İtfaiye Bilgi Yönetim Sistemi
Türkiye de bir ilk olan CBS Tabanlı İtfaiye Bilgi Yönetim Sistemi ile şehrin bütün Yangın ve Kurtarma işlemleri tek platformda toplanmış olup ayrıntılı raporlar alınmaktadır.
Gaziantep Büyükşehir Belediyesi bu projeleri uygulamaya sokarken ayrıca "Gaziantep Akıllı Şehir" çalışmaları ile ilgili aldığı desteklerle de dikkat çekmektedir: Birinci destek Türkiyede bir ilk olan Akıllı Şehir Master Planı hazırlanması için USTDA'dan 750 bin dolar hibe alınmasıdır.
Dijital dönüşüm hedeflerini geliştirmek adına yeni dünya düzeninde önemli bir yer tutan teknolojik alt yapının şehirde de entegre olması için yoğun gayret sarf eden Gaziantep Büyükşehir Belediye Başkanı Fatma Şahin ile Birleşik Devletler Ticaret ve Kalkınma Ajansı (USTDA) arasında ABD Adana Konsolosu Alejandro Baez'in ve USTDA Direktörü Thomas R. Hardy'in destekleriyle gerçekleştirilen "Gaziantep Akıllı Şehir Master Planı Protokol Töreni" düzenlenmiştir.
Törende bir konuşma yapan Başkan Fatma Şahin, imzalanan protokol çerçevesinde Gaziantep'in Türkiye için pilot bir çalışmaya ev sahipliği yapacağına dikkat çekerek ve Türkiye'de emsal olacağını belirterek "Doğru dijitalleşme, sorunlarımızı çözmede doğru modelleme ile Gaziantep örneği bütün dünyaya örnek olacak" demiş ve sözlerinin devamında "Hayata geçirilen iş birliği protokolü ile "Akıllı Şehir Master Planı" önce Tüm Türkiye daha sonra ise bütün belediyeler için örnek oluşturacak" ifadelerini kullanmıştır.
İkinci olarak "K-City Network Global Cooperation Program" çerçevesinde belediyemiz 265 bin dolarlık "Akıllı Kent Veri Koordinasyon Binası" için proje desteği almıştır.
Kore hükümeti tarafından desteklenen bu programda Gaziantep Büyükşehir Belediyesi'nin bütün akıllı şehir unsurlarını bünyesinde barındıracak olan modern bir bina tasarlanacaktır. Konsept olması beklenen bu binanın Türkiye'nin örnek projelerinden olacağına şüphe yoktur.
SONUÇ:
Akıllı Şehir, Akıllı Belediye, Akıllı Ulaşım, Akıllı Çevre kavramlarıyla hayatımızın bundan sonraki iş, yaşam dengesinde çok daha fazla karşılaşacağız. Pandemi sonrası hayatlarımızın daha kontrollü olan bugünü ve sonrasında bu kavramlardan Akıllı Ulaşım belki biraz daha öne çıkacak.
Bu öne çıkma dikkate alınarak özellikle toplu ulaşımda bir noktadan diğer bir noktaya ya da noktalara yolculukta toplu taşıma araçlarında mesafe ve hijyenin akıllı sistemlerle denetlenmesi, daha kısa zamanda fakat güvenli bir şekilde varış noktasına ulaşılabilmesi için yolların, kavşakların, ana ulaşım hatlarının, araçların yapay zeka destekli akıllı trafik sistemleriyle izlenmesi, 7/24 kontrol edilmesi gerektiği görmezden gelinmemelidir.
Ve bu gereklilikler baz alındığında, bunların hepsinde doğru ve anlamlı sonuçlara ulaşmanın şehirlerin Büyük Veriye evrilen verilerinin doğru analizi ile mümkün olacağını bilerek, Akıllı Şehir Projeleri geliştiren paydaşların veriyi doğru okumanın öneminden yola çıkarak ekipleri için yeni normal çalışma hayatlarında kariyer planlamaları yaparken sonu olmayan Akıllı Şehir Yolculukları'nda bir meslek olarak;
"Veri Analist"lerine yer vermeleri bu çalışmaların başarısı için önemlidir diyerek bu haftaki yazımızı bitirelim.
Sevgi ve Sağlıkla kalın...
ncmozdmr
Kaynak:
Gaziantep Büyükşehir Belediyesi
Katkıları için Hüsnü Baysal'a teşekkür ederiz.
Yazı dizimizin 5.yazısında Gaziantep'in Akıllı Şehir Yolculuğu'nu yazacağız. "Benim Aklım Benim Şehrim Projesi" ile 2020'de ödül kazanmaya gelinen noktanın geçmişine kısaca bakarak yazımıza başlayalım.
Nisan 2015'te Gaziantep Büyükşehir Belediye Başkanı Fatma Şahin;
"Akıllı Şehir Gaziantep" başlığı altında teknoloji destekli kentsel kalkınma hedefiyle gerçekleştirilen ortak projelerin ve gelecek planlarının anlatıldığı: Turkcell-Gaziantep "Akıllı Şehir" Lansman Toplantısı'nda, "Akıllı insanların şehrine hoş geldiniz" diyerek başladığı konuşmasında kalkınmanın özünün, her alanda uzmanlaşmış insan gücü olduğunu söylüyor. Teknolojinin her geçen gün geliştiği bir dünyada insanlar ve şirketler gibi kentlerin de büyük bir rekabet yaşadığının altını çizen Şahin, "Rekabeti yönetebilmemiz için bilgi, teknoloji ve finansı yönetmemiz gerek. Sürdürülebilir kalkınma bu alanların doğru yönetilmesiyle mümkün. Elimizdeki sermayeyi geleceğe doğru taşımamız gerek. Belediye olarak kurumsal kapasitemizi ve sorun çözme kapasitemizi, geçtiğimiz 1 yıllık (Nisan 2015 baz alınarak) dönemde artırdık" diyerek sözlerine devam ediyor.
Aynı toplantıda Turkcell Kurumsal Pazarlama ve Satıştan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı (Nisan 2015) Selen Kocabaş da Turkcell teknolojisiyle Gaziantep'te yaşanan dönüşüm ve ilerleyen dönemde bu işbirliğiyle atılması planlanan adımlarla ilgili şu bilgileri veriyor: Turkcell olarak teknoloji ve inovasyona dayalı kalkınma hedefiyle geliştirdikleri çözümlerin Gaziantep Büyükşehir Belediyesi'nin öncülüğünde yeni bir boyut kazandığını ifade eden Kocabaş, "İnsanımızı layık olduğu teknolojik standartlarla buluşturmayı hedefleyen vizyonumuzun 'Akıllı Şehir Gaziantep' uygulamaları bizlere büyük heyecan veriyor. Biz 'Akıllı Şehir'in bir hedef değil, hiçbir zaman bitmeyecek bir inovasyon yolculuğu olduğuna inanıyoruz" diye konuşuyor.
Nisan 2015'te yapılan bu konuşmalar temelinde Gaziantep'in, küresel düzeyde bilgi ve deneyime erişim, Dünya liderleriyle stratejik işbirlikleri, uluslararası arenada temsil alanına önem vermekte olduğu gerçeğini göz önünde bulundurarak yapısında birçok küresel akıllı şehrin olduğu City Protocol'e ülkemizden ilk katılan şehir olduğunu burada belirtmekte fayda var.
"Akıllı Şehir Gaziantep" yolculuğu böyle başlıyor ve devamında bugünlere geliniyor. Şimdi 2019,2020 ve sonrasını ele alarak yazımıza devam edelim.
Bu aşamalardan sonra Bilgi İşlem Daire Başkanlığı altında 24 Nisan 2019 tarihinde Akıllı Kent Veri Koordinasyon Birimi kurulması ile beraber şehirde ve belediyede dağınık şekilde bulunan ve aralarında herhangi bir korelasyon bulunmayan verilerin entegrasyonu sağlanmaya başlanacak.
Gaziantep Akıllı şehir vizyonunun temelinde veri sağlığı, birlikteliği ve ulaşılabilirliği yer almaktadır. Günümüzün madeninin veri olduğu ve eldeki verilerin ne kadar değerli olduğu bilinerek verileri kontrol edilemeyen yapılar değiştirilip yenilenmekte. Örnek olarak işe Alo 153 çağrı merkezinin yenilemesiyle başlanıyor. GİKOM adı verilen Gaziantep İletişim Koordinasyon Merkezi ile bu yapı entegre edilerek vatandaşlardan gelen bütün talep, istek ve şikayetler bütün mecralardan (Sosyal medya, telefon, e posta, dilekçe) toplanarak analizi KVKK'na uygun olarak gerçekleştiriliyor (Bu veri bütünlüğü ile vatandaşın sanal ikizinin kendi sistemlerinde oluşturup vatandaşa daha hızlı ve verimli hizmet etmenin yolları araştırılmakta).
Belediye hizmetlerinin kapsamı her geçen gün genişliyor, bunun için de vatandaşlarla günün 24 saati her alanda etkileşim içinde olmak zorundalığı yerel yönetimlerin şehirleşmenin getirdiği sorunlara yeni çözümler üretmesi gerektiği gerçeğini bize göstermektedir. Bunun için Gaziantep Büyükşehir Belediyesi'nde vatandaşla iletişimi en üst seviyeye getirecek bütün araçlar akıllı şehir çalışmaları kapsamında devreye sokulmuş, bu kapsamda vatandaşın telefondan, internetten, mobil uygulamalardan her saat Belediye'ye ulaşmasının önü açılmıştır.
Bir yandan sorunlara hızlı çözüm üretirken, diğer yandan da şehrin standartlarını yükseltmek mecburiyeti, bütün bu süreçlerin toplum ve diğer paydaşlar ile eş güdüm içinde yürütülmesi gerekliliği için şehirleri daha yaşanabilir kılacak akıllı sistemler bu bakımdan büyük önem taşımaktadır.
Günümüzde belediyecilik sadece temizlik, su, yol gibi temel kamu hizmetlerinin çok ötesinde anlamlar taşımaktadır. Modern belediyeciliğin yeni rotası akıllı şehir uygulamalarıdır.
Şehirlerin akıllanması için önce dijitalleşmesi gerektiği inancı; enerji, altyapı, trafik ve güvenlikle ilgili verilerin belli bir akıl ve strateji ile yönetilmesini zaruri hale getirmiştir. Tüm bu nedenlerden dolayı Türkiye'nin dijital dönüşümüne Gaziantep şehrinin dijital dönüşümü ile katkıda bulunmasının önünün açılmasıda önemlidir.
Akıllı şehir Gaziantep konsepti şehir sakinlerine, bir taraftan şehir ekonomisinin ve üretim sisteminin bilgiyi ve teknolojiyi temel alarak dönüşümü ve optimizasyonu, diğer taraftan ise şehir hizmetlerinin daha verimli bir şekilde sunulması, kalitesi ve erişebilirliğinin artırılması için büyük fırsatlar sunmaktadır.
Daha önce de bahsedildiği gibi aslolan sağlıklı verilerin elde edilmesi ve bunların teknolojinin bütün imkânları kullanılarak vatandaşın hizmetine sunulmasıdır. Yakın zamanda kurulacak olan Akıllı Kent binasında şehre ait bütün veriler (şehir kamera görüntüleri, trafik kontrol merkezi, coğrafi bilgi sistemleri, vatandaş verileri) tek bir merkezde toplanacak ve kontrolü buradan sağlanacaktır. Daha iyi, hızlı ve verimli hizmet için gelişen dünyanın bütün yazılım ve donanım imkânları şehre en uygun şekilde dizayn edilerek kullanılacaktır. Bu merkezle beraber şehrin sanal ikiziyle beraber, dünyada çok az örneği bulunun sanal vatandaş ikizini aynı anda görebilecek, kararlar bu yapay zekâ tabanlı simülasyonlar üzerinden verebilir durumda olacaktır. Kaynakların etkin kullanımı çok önemli olduğundan bütün kaynakların tek bir merkezde toplanıp en etkin şekilde kullanılmak istenmesi doğru hizmet verilebilmesi açısından önemlidir.
Yazının buraya kadar olan bölümünde "Akıllı Şehir Gaziantep" vizyonu'na bir göz attık, devamında kısaca Akıllı Şehir Projelerinden bahsedelim;
Proje 1 : Benim Aklım Benim Şehrim Projesi
15/01/2020 tarihinde Ankara'da TBB'nin düzenlediği Akıllı Şehirler ve Belediyeler Kongresinde ödül alan bir projedir. Bu proje ile vatandaşın aklını yönetimin aklıyla birleştirerek, tüm akıllı şehir unsurlarını (donanım, IOT cihazları, yazılımlar ve bütün verileri bünyesinde toplayıp derleyen Yapay Zekâ destekli 3D şehir yönetim simülatörü) kullanarak "Beraber Yaşıyoruz Beraber Yönetiyoruz" parolasıyla Gaziantep'i vatandaşlar ile beraber yönetmek asıl amaçtır. Bu yüzden "Benim Aklım Benim Şehrim" denmiştir.
Bu projenin temelinde "Örnek Vatandaş" bulunmaktadır. Suyunu az kullanan, ödemelerini zamanında yapan, toplu ulaşımı, bisikleti kullanan, belediye etkinliklerinden faydalanan, şehrin yönetimine yaptığı dilek istek ve şikâyetlerle katkıda bulunan vatandaşları ödüllendirme ve yönetime katma projesidir.
Belediyeye ait bütün kaynaklardan gelecek olan veriler Yapay Zeka Destekli bir platformda toplanacak ve her vatandaşın Dijital İkizi çıkarılacak. Bu Dijital Vatandaş ikizi şehirde yaşayan vatandaşların yönetimle olan ilişkilerinin ortaya çıkarılmasına yardım edecek ve şehrin mutluluk endeksinin artmasına yardımcı olacaktır.
Tüm vatandaşlar;
Bireysel ve grupsal eğitimlerine, müzik, güzel sanatlar, ahşap, robotik kodlama, gastronomi mutfağı gibi sosyal atölyelere katılmaya, toplu taşıma hizmetlerini kullanmaya, belediyenin kafelerine gitmeye, Belediye etkinliklerinden ve festivallerinden faydalananlara puan verilmesi yoluyla etkin yaşama teşvik edilmektedir.
Ayrıca engelli vatandaşların topluma kazandırılma adına puan sisteminden pozitif ayrımcılıkla yararlanmaları sağlanacaktır.
Yapılacak mobil uygulama ile vatandaşında belediye ve proje ile ilgili bütün işlemleri online görmesi sağlanacaktır.
Geliştirilecek olan bu ‘Benim Aklım Benim Şehrim' projesiyle hizmet verme sürecinde vatandaşlar karar verme aşamalarında daha etkin kılmaya çalışılacaktır. Bu şehirde birlikte yaşanıyor, hizmetlerden birlikte faydalanılıyor. Bu sebeple slogan ‘Birlikte Yaşıyoruz Birlikte Yönetiyoruz'.
Sistemde otomatik olarak üretilecek çeşitli sıcaklık haritaları ile her türlü veri istatiksel olarak değerlendirilecektir.
Sanal vatandaş profilleri oluşturularak, verilen hizmetler konusundaki değerlendirmeleri incelenebilecektir.
Vatandaşların sanal ikizleri anlık olarak VR/AR teknolojileri kullanılarak 3 boyutlu izlenebilecek olup, şikayet ve isteklere oyun teorisi yaklaşımı ile müdahaleler yapılabilecektir.
Proje 2: GİKOM (Gaziantep İletişim Koordinasyon Merkezi)
GİKOM, vatandaş ile kurum arasındaki tüm iletişimi, tek bir ekranda toplayan iletişim yönetim sistemidir.
GİKOM sistemi ile CİMER, Açık Kapı, Muhtar Bilgi Sistemi, Beyaz Masa, Alo153, Santral, Twitter, Facebook, Whatsapp, e-Posta vs. tek uygulamada toplanmıştır.
Kurumla herhangi bir kanaldan iletişime geçildiği andan itibaren GİKOM devreye girer ve vatandaş memnun olana kadar aradan çıkmaz.
GİKOM üzerinde toplanan veriler sayesinde şehirle ilgili her soruna özel haritalar oluşturulup karar vericilerin önüne her türlü rapor getirilebilmektedir.
Çeşitli kaynaklardan gelen vatandaş dilek, talep ve istekleri Gikom (ALO 153) merkezinde toplanmaktadır. Sorunların giderilmesi için oyun teorisi mantığı kullanılmakta, bu sayede sorunlara en efektif ve hızlı bir şekilde çözüm sağlanmaktadır.
Proje 3: Hafriyat Araçlarının Takip Edilmesi
Belediye, taşeron firmalara ait 900'ü aşkın hafriyat kamyonunu takip edebiliyor ve hafriyatların daha önce belirlenen alanlara boşaltılması sağlanıyor.
Proje 4: Trafik Sinyalizasyon – Trafik Kontrol Merkezi
Şehir Merkezinde 63 sinyalize kavşak ile kablolu (fiber), 113 sinyalize kavşak ile kablosuz olarak bilgi alışverişi yapılmaktadır. Bu sayede kavşakların çalışıp çalışmadığı, enerji olup olmadığı, lamba arızası olup olmadığı kontrol edilip hızlı müdahale imkanı sağlanmaktadır. Ayrıca uzaktan kesintisiz erişim sağlandığından kavşaklar arası koordinasyon yapılabilmektedir.
Proje 5: EDS (Elektronik Denetleme Sistemi)
EDS uygulanmasıyla beraber şehir genelinde; 39 noktada 66 kamerayla kırmızı ışık ihlal tespit sistemi, 40 kamerayla hız ihlal tespit sistemi ve 22 kamerayla genel görüş sağlanarak şehir genelinde 128 adet kamera hizmet vermektedir.
Yazılım Gaziantep Büyükşehir Belediyesi'nin öz kaynaklarıyla yapılmış olup kendi mühendisleri tarafından geliştirmeler yapılmaktadır.
Proje 6: Akıllı Duraklar
Aylık 1,5 milyon kişiye hizmet veren tramvay hattında 28 adet akıllı durak ile duraklarda bekleme süresi günlük ortalama 20 dakika kısaltılıyor. Yol durumundan kaynaklanan gecikmeler ve duraklarda oluşabilecek yığılmalar görülerek zamanında müdahale edilebiliyor. Tramvayların konum bilgisine göre güzergâhlarındaki sinyalizasyonlar da kontrol edilerek şehir içi araç trafiğinin akışı düzenleniyor, trafik ışıklarında bekleme süreleri minimuma indiriliyor ve olası kazalar önleniyor.
Proje 7: GaziBis
Gaziantep Büyükşehir Belediyesi, bisikletin eğlence ve spor amaçlı kullanılmasının yanında bir ulaşım aracı olarak da kullanılmasını teşvik etmek amacıyla; GAZİBİS "Akıllı Bisiklet Paylaşım Sistemi"ni Gaziantep genelinde yaygınlaştırmayı, böylece sağlıklı ve çevreci bir ulaşımı tüm bisiklet severlerin hizmetine sunmayı hedefliyor.
Akıllı Bisiklet Paylaşım Sistemi ile bisiklet severler, bisikletlerini yanlarında taşımak zorunda kalmayacak, istedikleri GAZİBİS istasyonlarından bisiklet kiralayabilecek ve herhangi bir GAZİBİS istasyonuna bırakabilecekler.
Bu sistemin amacı, 3 – 5 km uzunluğundaki ara mesafeleri motorlu araç kullanmak zorunda kalmadan gidilebilmesini sağlamaktır. Bu sayede toplu ulaşım üzerindeki yük ve çevreye zarar veren sera gazlarının etkisi azalacak, toplum daha sağlıklı ve daha çevreci bir ulaşım aracını kullanabilme imkanına sahip olacaktır.
Kalealtı, Stadyum, 15 Temmuz, Manoğlu Parkı (SankoPark), Masal Parkı, Harikalar Diyarı ve Gaün olmak üzere 7 istasyonda 108 bisiklet ile kurulan sistem, tüm Gaziantep Kart satış noktalarından alınabilecek Gaziantep Tam Kart, Balıklıda bulunan (Ömeriye Camii arkası) Gaziantep Kart Kişiselleştirme Merkezi ‘nden İndirimli Kart ve Kredi kartları ile kullanılmaktadır.
7 bisiklet istasyonu toplamda 15 adet online kamera ile izlenmektedir. 108 adet bisikletin sevk-idaresi ve bakımları Gaziulaş tarafından sürdürülmektedir.
Herhangi bir istasyondan alınan bisiklet diğer istasyonlara bırakılabilmektedir. Kredi kartı ile 3 adet bisiklet kiralanabilmektedir.
Proje 8: Merkezi Su Kumanda (SCADA) Sistemi
Suyun dağıtımı ve kumandasını sağlayan SCADA Merkezi Su Kumanda Sistemi (SCADA) şehrin su kaynakları ile dağıtım sisteminin bilgisayara bağlı olarak takip edilmesini sağlar. SCADA sistemi ile günlük ve aylık su faaliyet raporları hazırlanarak şehre verilen su ile tüketilen su miktarları mukayese edilip su kayıp ve kaçaklarının önlenebilmesi sağlanmaktadır.
Şehir içi içme suyu şebekesi depo ve pompa istasyonları ile şebeke vana ve debi kontrollü ölçüm noktaları ile birlikte; Oğuzeli, Araban, Karkamış ve Yavuzeli İlçeleri içme suyunun depo ve terfi istasyonları GASKİ SCADA Merkezinden yönetilmektedir. Tüm İlçeler SCADA kapsamına alınmış olup, İslahiye İlçesi'nde çalışmalar devam etmektedir.
Genel Müdürlük bünyesinde, şehir içi içme suyu ve Gaziantep'e bağlı ilçelerin içme suyu şebekesinde 178 bölge SCADA kapsamında kontrol edilmektedir.
Proje 9: İtfaiye Bilgi Yönetim Sistemi
Türkiye de bir ilk olan CBS Tabanlı İtfaiye Bilgi Yönetim Sistemi ile şehrin bütün Yangın ve Kurtarma işlemleri tek platformda toplanmış olup ayrıntılı raporlar alınmaktadır.
Gaziantep Büyükşehir Belediyesi bu projeleri uygulamaya sokarken ayrıca "Gaziantep Akıllı Şehir" çalışmaları ile ilgili aldığı desteklerle de dikkat çekmektedir: Birinci destek Türkiyede bir ilk olan Akıllı Şehir Master Planı hazırlanması için USTDA'dan 750 bin dolar hibe alınmasıdır.
Dijital dönüşüm hedeflerini geliştirmek adına yeni dünya düzeninde önemli bir yer tutan teknolojik alt yapının şehirde de entegre olması için yoğun gayret sarf eden Gaziantep Büyükşehir Belediye Başkanı Fatma Şahin ile Birleşik Devletler Ticaret ve Kalkınma Ajansı (USTDA) arasında ABD Adana Konsolosu Alejandro Baez'in ve USTDA Direktörü Thomas R. Hardy'in destekleriyle gerçekleştirilen "Gaziantep Akıllı Şehir Master Planı Protokol Töreni" düzenlenmiştir.
Törende bir konuşma yapan Başkan Fatma Şahin, imzalanan protokol çerçevesinde Gaziantep'in Türkiye için pilot bir çalışmaya ev sahipliği yapacağına dikkat çekerek ve Türkiye'de emsal olacağını belirterek "Doğru dijitalleşme, sorunlarımızı çözmede doğru modelleme ile Gaziantep örneği bütün dünyaya örnek olacak" demiş ve sözlerinin devamında "Hayata geçirilen iş birliği protokolü ile "Akıllı Şehir Master Planı" önce Tüm Türkiye daha sonra ise bütün belediyeler için örnek oluşturacak" ifadelerini kullanmıştır.
İkinci olarak "K-City Network Global Cooperation Program" çerçevesinde belediyemiz 265 bin dolarlık "Akıllı Kent Veri Koordinasyon Binası" için proje desteği almıştır.
Kore hükümeti tarafından desteklenen bu programda Gaziantep Büyükşehir Belediyesi'nin bütün akıllı şehir unsurlarını bünyesinde barındıracak olan modern bir bina tasarlanacaktır. Konsept olması beklenen bu binanın Türkiye'nin örnek projelerinden olacağına şüphe yoktur.
SONUÇ:
Akıllı Şehir, Akıllı Belediye, Akıllı Ulaşım, Akıllı Çevre kavramlarıyla hayatımızın bundan sonraki iş, yaşam dengesinde çok daha fazla karşılaşacağız. Pandemi sonrası hayatlarımızın daha kontrollü olan bugünü ve sonrasında bu kavramlardan Akıllı Ulaşım belki biraz daha öne çıkacak.
Bu öne çıkma dikkate alınarak özellikle toplu ulaşımda bir noktadan diğer bir noktaya ya da noktalara yolculukta toplu taşıma araçlarında mesafe ve hijyenin akıllı sistemlerle denetlenmesi, daha kısa zamanda fakat güvenli bir şekilde varış noktasına ulaşılabilmesi için yolların, kavşakların, ana ulaşım hatlarının, araçların yapay zeka destekli akıllı trafik sistemleriyle izlenmesi, 7/24 kontrol edilmesi gerektiği görmezden gelinmemelidir.
Ve bu gereklilikler baz alındığında, bunların hepsinde doğru ve anlamlı sonuçlara ulaşmanın şehirlerin Büyük Veriye evrilen verilerinin doğru analizi ile mümkün olacağını bilerek, Akıllı Şehir Projeleri geliştiren paydaşların veriyi doğru okumanın öneminden yola çıkarak ekipleri için yeni normal çalışma hayatlarında kariyer planlamaları yaparken sonu olmayan Akıllı Şehir Yolculukları'nda bir meslek olarak;
"Veri Analist"lerine yer vermeleri bu çalışmaların başarısı için önemlidir diyerek bu haftaki yazımızı bitirelim.
Sevgi ve Sağlıkla kalın...
ncmozdmr
Kaynak:
Gaziantep Büyükşehir Belediyesi
Katkıları için Hüsnü Baysal'a teşekkür ederiz.
Yasal Uyarı : Yayınlanan köşe yazısı/haberin tüm hakları Gün Medya Grubuna aittir. Kaynak gösterilse dahi köşe yazısı/haberin tamamı özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan köşe yazısı/haberin bir bölümü, alıntılanan habere aktif link verilerek kullanılabilir. Ayrıntılar için lütfen tıklayınız.
Yakıp Akçam