Hatay öyle düşünüp hayal edebileceğiniz bir şehir değil, Hatay anlatılmaz yaşanır.

Hatay denildiğinde önceleri insanların aklına künefe, baharat, yemek gibi şeyler gelirdi. Sonraları ise ne yazık ki sınır ötesi operasyonlar, patlamalar gibi şeyler ile anılmaya başlandı.

Hatay'a gidene kadar ön yargılarım, kaygılarım olsa da Hatay sınırlarına girer girmez şehrin havası ve tarihi dokusu bizleri karşıladı. Hatay hem ilklerin hem medeniyetlerin hem de hoşgörünün şehri.

Bunca yıllık kadim bir şehri bugüne kadar nasıl tanıyamadım, kendimden utandım doğrusu.

HATAY MEDENİYETLER BEŞİĞİ

Milletleri, Dinleri, Dilleri, Mezhepleri bir arada yaşayan şehir. Hatay'ın barış, hoşgörü ve kardeşlik şehri olduğunu gördüm. Şehirde Türkler, Kürtler, Araplar, Yahudiler, Ezidiler, Ermeniler ve her dinden insan saygı ve hoşgörü ile yaşıyor.



Kur'an-ı Kerim de ismi geçen HABÎB en-NECCÂR (Habibi Neccar) camii. Roma dönemine ait bir pagan tapınağının üzerine 7. yüzyılda inşa edilen camii. Türkiye Cumhuriyeti sınırları içindeki en eski camidir. Günümüzdeki cami Osmanlı döneminde yenilenmiştir, etrafı medrese odaları ile çevrilidir. Avlusunda 19.yy eseri bir şadırvan bulunur. Mutlaka gezilip görülmesi gereken bir yapıt.

HARBİYE (DAPHNE) ŞELALESİ



Hatay'ın çağlayanlar bölgesi olan Harbiye, Antakya'ya yaklaşık 6 km uzaklıkta. Vadinin güneyinden çıkan kaynaklar şelaleler oluşturduktan sonra Asi Nehri'ne kavuşur. Defne İlçesinde eşsiz güzellikleri ile sizleri karşılayan Harbiye'de ayaklarınız suyun içinde Hatay'ın eşsiz lezzetlerinin tadına bakabileceğiniz sanki harikalar diyarı…

Yine Defne İlçesinde ipek böceği, yetiştiriciliği var ki mutlaka deneyimlemelisiniz.

İpek böcekçiliği Defne Koza Evi'nde yaşatılıyor. Hatay'da 1950'li yıllarda yaygınmış ipek böceği yetiştiriciliği ancak sonraları unutulmaya yüz tutmuş. Ancak son yıllarda unutulmaya yüz tutan ipek böcekçiliği Defne Koza Evi'nde yeniden canlandırılıyor.



SAMANDAĞI

Sonra Samandağı var ki anlatmaya kelimeler yetmez. Samandağı ilçesinde hem deniz hem tarih bir arada yaşıyor.

Vespasianus ve Titus Tünelini gördüğümde inanamadım. Böylesi devasa bir tünel insan eliyle yapılamazdı. Rehberimiz anlattığında nasıl hayretler içerisinde kaldığımı anlatamam.

Şehri ve limanı su ve sel baskınından korumak amacıyla yaptırılan Vespasianus ve Titus Tüneli, 950 metre uzunluğa ve 6 metre genişliğe sahip. Dağların oyularak yapıldığı tünelin her bir köşesi, yüzyıllar öncesine ait tarihi kalıntılarla dolu. Bu tünelin yapımı ise yüzyıllar sürmüş.

Buradan çıkıp Musa Ağacını ziyarete gittik. Hatay'ın Samandağ İlçesi'nde, Hz. Musa'nın toprağa diktiği asasının ölümsüzlük suyu sayesinde yeşermesiyle büyüdüğüne ve 3 bin yıllık geçmişinin olduğuna inanılan Hıdırbey Musa Ağacı doğal güzelliği ve heybetiyle tüm ilgiyi üzerine çekiyor.



Biz gezmeye doyamazken ilk günün yorgunluğu ile otellere döndük. Tabii bu arada yemeklerini ayrıca yazacağım. Hatay'da acıkmanız neredeyse imkânsız…

İkinci gün Hatay yolculuğumuz yoğun şekilde sürdü.

EXPO 2021 HATAY

Hatay EXPO'ya öylesine önem vermiş ki, bizleri neredeyse bırakmadılar. Bütün alanı anlattılar. EXPO Hatay için çok önemli. Bir süredir "Medeniyetler Bahçesi" ana temasıyla hortikültürel Expo 2021 Hatay etkinliğini düzenlemek için yoğun çaba harcayan Hatay Büyükşehir Belediyesi ve Uluslararası Bahçe Bitkileri Üreticileri Birliği (AIPH), Covid 19 salgınında yükselen ikinci dalga yüzünden etkinliği Aralık 2021 tarihine erteleme kararı almış. Hatay Büyük Şehir Belediyesi bu süreyi çok iyi değerlendirmiş ve eksikliklerini neredeyse tamamlamış. EXPO alanı yalnızca Antakya'da değil bir de İskenderun'a kurulmuş. Biz ikisini de gezdik ve açılışına da gitmeyi arzuladık. Çok büyük emek ve çok güzel organizasyon var. Hatay bu alana "Yeni Bir Dünya Tasarımı" diyor.

Bâyezid-i Bistâmî Hz. Mutlaka ziyaret edilmeli. Yaşadığı zaman ki manevi iklim sanki tesirini yitirmemiş. Camii hocası İsmail hoca ise öyle güzel anlatıyor ki şahsen ben ağladım. Bâyezid-i Bistâmî Hazretleri Sufilik'teki "Fenâ Fî'Allah" ve "Bekâ Bî'Allah" mertebelerine ulaştığı bilinen büyük bir alim.

HATAY MÜZESİ

Hatay Müzesi 10,700 metrekare alan ise sergileme alanına sahip devasa bir müze.



Hatay hakkında ne duyduysanız bu müzede görebilirsiniz. Adeta Hatay'ın tarihi bu müzede sergilenmiş ve yaşatılıyor.



Hatay'da yaşam G.Ö. 43.000 ile M.Ö.17.000 yılları arasında Üçağızlı Mağarası'nda başlar. Hatay Arkeoloji Müzesi yeni sergi alanına Samandağ İlçesi, Meydan Köyünde bulunan Üçağızlı mağarası canlandırılması ile girilmektedir. Daha fazla detay vermeyeceğim ki merak edenler bu muhteşem arkeoloji müzesini gezsin.



HATAY'DA BİR MÜZE DAHA VAR, ÇANAKKALE MÜZESİ

Şenköy Mahallesi'nde Yayladağı Belediyesi tarafından oluşturulan müze benim için ayrı bir anlam taşıdığı için detaylı bir şekilde gezme fırsatım oldu. Müze güzel düşünülerek yapılmış ancak eksiklikleri var. Mesela Çanakkale Türküsü'nün sahibi, Çanakkale'de en çok şehit veren il konumunda olan Kastamonu müzede hiç yer almamış. Gerçi Hatay Yayladağı Belediyesi böyle bir müze yapmış ve misafirlere açılmış ama Kastamonu'da Çanakkale müzemiz yok bu da ayrı bir mevzu. Yani eleştirirken kendi eksiğimizi de görmezden gelemeyiz.

ZEYTİN VE ZEYTİNYAĞI MÜZESİ



Hatay Altınözü ilçesinde bulunan ve atıl durumdaki 3 asırlık zeytinyağı tesisinin 2017 yılında restore edilerek turizme kazandırılan Zeytin ve Zeytinyağı Müzesinde zeytinin yağa yolculuğunda kullanılan tüm eski ve geleneksel aletler sergileniyor.

Burada Zeytinyağı satışı da var ki, eski ve geleneksel usul ile yapılıyor, yani en eski haliyle. Yağ çok olsun diye ısıl işleme de tabii değil. Uğrarsanız mutlaka temin etmelisiniz…

Mesela Altınözü ilçesi yeni bir turizm mekânı olmuş. İlgi çekici şeyler yapılmış bu ilçede. Mesela Seyir terası, Dev salıncak, Ters Ev ve üzerinden geçerken adrenalin dolu anlar yaşatan asma köprü. Altınözü tarihi mekanlarının yanına modern tesisleşmeyi de başarmış ve bölgede cazibe merkezi olmaya aday olmuş.



REYHANLI

Reyhanlı'yı sınır ötesi operasyonlar ile tanıyoruz birçoğumuz, belki hepimiz. Ancak Reyhanlı'da sınır duvarının olduğu yerde bir Yenişehir Gölü var. İçerisinde muhteşem bir tesis. İnsanlar buraya gönül rahatlığıyla geliyor ve hoş vakit geçirebiliyor. Çünkü Reyhanlı artık çok güvenli bir yer. Aklınıza öyle bombalar falan gelmesin.



ARSUZ

Arsuz Hatay'ın Bodrum'u
Gidip görmeyen çok şey kaybeder…



Tarihi mekanlar, deniz, inanç turizmi ve daha fazlası var bu güzel ilçede. Öyle laf ile deniz demiyorum, Akdeniz'de gidebileceğiniz en güzel sahillerden biri Arsuz.

Arsuz'da mutlaka gitmeniz gereken yerleri ise şöyle sıralayabiliriz:

Kutsal Havariler Kilisesi,
Deniz Feneri,
Mar Yuhanna Kilisesi,
İskenderun Deniz Müzesi,
Soğukoluk Yaylası,
Arsuz Halk Plajı...

SOKULLU MEHMED PAŞA KÜLLİYESİ

Payas Belediye Başkanı külliyeyi öyle anlattı ki, sanki yaşadık.

Programın son günü akşam yemeğimizi Payas ilçesinde bulunan Sokullu Mehmet Paşa Külliyesinde yedik. Yemeğe başlamadan Başkan Bekir Altan anlatmaya başladı. O dönemde öyle bir mimarinin olabileceğine inanmakta güçlük çekiyor insan.

Mesela yağmur ne kadar yağarsa yağsın, dışarıda her yeri su bassın külliyede bir damla su birikmiyormuş.

GELELİM YEMEKLERE

Hatay'da aç kalma ihtimaliniz neredeyse yok. Acıkmadan yemek yediriyorlar. Sadece mezeleri yeseniz bile fazlasıyla doyuyorsunuz. Gastronomi şehri olduğunu söz ile değil fiili olarak anlatıyorlar. Sabah kahvaltı yapmak için açık büfe kahvaltı düşünüyorsanız, şimdiden söyleyeyim kafanız fazlası ile karışabilir. Hatay uzaktan bakılıp, yahut makalelerden ve haberlerden okuyarak, hatta ve hatta videolar izleyerek tanıyabileceğiniz bir şehir değil. Öyle dolu dolu yaşanması gereken, bir şehir.

Ticaret ahlakları ve fiyatları ise şaşkınlık verici.
Fiyatlar çok uygun, batıda 100 liraya yediğin yemeğe Hatay'da 70 lira verme ihtimalin yüksek.
Ayrıca Ticaret ahlakları ise muazzam.
Mesela bir baharatçıya gittik ve bir şeyler aldık. Sohbet esnasında internetten satışının da olduğunu söyledi.

Bunda şaşıracak ne var değil mi?
İşyeri sahibi; "Sipariş ettiğiniz ürün elinize gelir, tadıp kontrol edersiniz, şayet beğenirseniz parayı gönderirsiniz beğenmezseniz ürünü iade edersiniz" dedi.

Hem ürünlerine, hem de insanlara böylesi güven bu devirde az bulunur.

• Hatay'a giderseniz; "Ekşi Aşı Çorbası (Hatay mutfağının temel çorbalarından biridir.)
• Şişperek Çorbası (Pirinç, kıyma, yoğurt ve soğan kullanılarak hazırlanır.)
• Zahter Salatası (Ana yemeklerin yanında sunulur.)
• Oruk (İnce bulgur kullanılarak hazırlanan oruk yağda kızartılır ve içli köfteye benzer.)
• Tepsi ve Kâğıt Kebabı (Sebze ve eti buluşturur. )
• Künefe (Tuzsuz ve beyaz renkte künefe peyniri ile hazırlanır.)"

Bunlar yalnızca bazıları. Daha fazlasını öğrenmek isterseniz, Hatay Birlik Vakfı Başkanı Sayın İhsan Aydeğer abimizi bulun. Çünkü öyle Hatay sevdalısı ki Hatay'ı sizlere ondan daha iyi anlatan olmaz.

Bu vesile ile;
Başta Kültür Sanat Muhabirleri Derneği Başkanı Sayın İbrahim Gökdemir bey olmak üzere, Kültür Turizm Bakanlığı Daire Başkanı Sanem Arıkan hanıma, Hatay Büyükşehir Belediye Başkanı Sayın Doç. Dr. Lütfü Savaş beye, Hatay İl Kültür Müdürü Sayın Hüsnü Işıkgör beye, Hatay Birlik Vakfı Başkanı Sayın İhsan Aydeğer beye ve bu organizasyonda emeği geçen, ismini sayamadığım herkese ayrı ayrı teşekkür ediyorum.

Eksik anlattıklarımız muhakkak olmuştur. Zira gezimiz çok yoğun ve hızlı olduğu için aklımızda ancak bu kadar kaldı.

Sürç-i Lisan olmuş ise affola…