1918 yılında Rus-Ermeni-İngiliz ittifakı ile katliama maruz kalan Azerbaycan Türk’lerine yardıma giden Türk Askerlerini lalelere benzeten Azerbaycanlı şair Telman Hacıyev’in şiirini okuyunca gerçekten Türk’ün Türk’ten başka bugün olduğu gibi geçmişte de dostu olmadığını anladım.

LALELER
Yazın evvelinde gence çölünde
Cıxıblar yene de dize laleler
Yaxışdan islanan yarpaqlarını
Seribler dereye düze laleler
Laleler laleler, laleler laleler

**
Heyalimdan neler gelib de gecer
Yaz geler ellere turnalar göcer
Bulaqlar simavar ağ daşdan şeker
Benzeyir çemende köze laleler
Laleler laleler, laleler laleler

**
Meylim üzündeki kara xaldadır
Hicranin elaci ilk vüsaldadır
Ne vaxtin reşidin gözü yoldadır
Bir konak gelesiz bize laleler
Laleler laleler, laleler laleler

Azerbaycanlı Şair’imizin ağzından dökülen sözcüklerin bizlere o zamanların yansımasını ulaştırmasını anlayabilmek için madde planından çıkıp, mana planında düşünebilmek gereklidir. Yaşamadan ancak maneviyatla anlayabiliriz. Şair Telman Hacıyev Osmanlı imparatorluğunun padişahının emriyle kendilerine yardıma gelen Türk askerlerine sevgisini mısralara dökmüş. Rabbim Türk’ün Türk’e yardım etmesini başarıya kavuşturmuş. Şükürler olsun…

Ermenilerin ve Bolşevik (Rus)’lerin Bakü’de ve Azerbaycan’ın diğer bölgelerinde masum sivil Türklere karşı başlattıkları katliamlardan dolayı Mehmet Emin Resulzade Osmanlı devletinden yardım talep etmiş.

Padişahın talimatıyla Nuri Paşa komutasındaki Kafkas İslam Ordusu Azerbaycan’a sefere çıkmış. Gence’de Ermenilerle karşılaşarak, çıkan çatışmaların ardından Ermeniler teslim olmuş ve Gence Ermeni zulmünden kurtarılmıştır.

Rus baskısı altında Türk askeri ifadesi kullanamayan şair Telman Hacıyev, Gence’de olan Osmanlı askerini beklediğini Türk askeri yerine laleler benzetmesiyle anlatmaya çalışmış. Bakü tanklarla dört bir yanından çevrilmiş ve tam anlamıyla Türklere katliam yapılmaktadır. Bakü’de ki kardeşlerimizin dayanacak güçleri kalmadığı halde Türk askerinin geleceği ümidi onları mücadeleye sevk ediyordur.
Bakü’de İngilizlerin desteği ile ERMENİ ve RUSLAR katliam yapmışlardır. Türkler soykırıma tabi tutulmuştur.

İçeriden Azeri kardeşlerimiz taarruza geçen Türk askerlerine destek vermiş ve Gence’den Bakü’ye uzanan mücadele başarı ile sonuçlanmıştır.

Bakü’de Türkler Osmanlı askerini misafir etmek için birbiriyle yarışırken, gayrimüslim olanlar da gemilerle kaçmak için sahile akın ediyorlarmış.

Bu taarruzda iki bin düşman askeri ölmüş, Türklerden 39 şehit vermiş.
39 şehidimizi ve katliama kurban edilen Türkleri rahmetle anıyorum. Bakü Türk yurdu olmuştur, ardan geçen sıkıntılı yıllardan sonra şimdi de Türk Yurdu’dur ve ebediyete kadar Türk yurdu kalacaktır.

Gelecek köşe yazımı da Azerbaycan yazım nedeniyle şimdiden belirleme ihtiyacı duydum. Gelecek yazım; Cumhuriyet kuruluşunda Azerbaycan devletinin rolü konusunda olacak.