Çin’in son 30 yıllık periyotta en fazla %14,3 ve en düşük %6,6 büyüme oranıyla istikrarlı hale getirdiği ekonomik büyümesinde, Wuhan virüsünün ortaya çıkması ile ekonomisine dair ilk defa %6’nın da altında bir büyüme öngörülüyor. Çin ekonomisi üzerine yapılan araştırmalar da bu tespiti doğrular nitelikte.

Bu türden araştırmalara göre Çin ekonomisi GSMH’si yıllık bazda %6,8 gerilemiş durumda. Bu gerileme Çin’in ABD’nin Sovyetlere karşı denge ve taraftar bulmak üzere Çin’e yaklaştığı 1970’lerden bu yana en ciddi daralmasını yaşamakta. Çin ekonomisinin ilk çeyrekte geçen yılın son çeyreğine kıyasla da %9,8 daraldığı yine bu türden araştırmalarda ortaya çıkmış durumda.

Çinli ekonomistlere göre daralmanın iyi ihtimalle %6-9 bandında seyredeceği açıklansa da bağımsız araştırmacılar daralmanın çift haneli yüzdeliklere çıkabileceğine dair görüşler belirtmekte. Çin ekonomisinde daralmanın bir başka göstergesi ise perakende satışların Mart 2020’de %15,8 oranında düşmesi gösterilmekte. Bu bağlamda perakende satışların en az çift haneli düşüşler yaşayabileceği kesin olarak görülmekte. Perakende satışlardaki bu daralmaya bağlı olarak, askeri harcama ve hazırlıklar hariç, sanayi üretiminin de %7,5 oranında gerilemesi de beklenilmekte. Bu olumsuz durumların Çin’de işini kaybedecek 10 milyonlarca insanın olabileceği (öngörülen 30 milyon, kanaatim çok daha fazla) yönünde görüşler bulunmakta.

Çin'in yavaşlayan ekonomisi..

ÇKP yönetiminin ekonomik gidişatın ülkeyi batma noktasına getirmesinden korktuğu anlaşılmakta. Bununla birlikte uluslararası hareketlenme, Çin'in virüsü geç bildirmesi, verileri doğru ve zamanında dünya ile paylaşmaması gibi nedenlerle tazminat ödemesine yönelik faaliyetlerin de yakın gelecekte Çin'i zorlayacağı anlaşılıyor.

Bütün bu olumsuz ekonomik veriler dışında Çin'in Hong Kong, Tibet, Tayvan ve Doğu Türkistan problemleri dışında Hindistan ile olan sınır anlaşmazlıklarının küçük çaplı sıcak çatışmalara dönüşmesi, anlaşılan Pekin yönetimini önümüzdeki süreçte ciddi sıkıntılı bir sürece sokacak.

ÇKP üst yönetiminin bilhassa ekonomik sıkışıklığı aşmak için bir dizi tedbirler alma gayretinde olduğu da anlaşılıyor. Lakin bu tedbirlerin şimdilik problemin çözülmesinden ziyade ortamı sakinleştirmeye yönelik olduğu yönünde de ciddi veriler bulunmakta. Her ne kadar Mart ayı başından itibaren, dünya virüsle cebelleşirken, insan sağlığını hiçe sayan Çin, ekonomisini harekete geçirme kararı almışsa da, Çin virüsü salgınının ikinci dalga riskine hatta Çin’de birçok bölgenin tekrar karantinaya alındığına dair haberler, ekonomik bozulmanın durdurulamayacağına dair ciddi ipuçları vermekte.

Bununla birlikte Çin'in "virüsü bitirdik, hayat normale döndü" açıklamalarının aynen virüs verilerini zamanında ve doğru şekilde paylaşmaması gibi bir kurgu olduğu anlaşılmakta. Hayatın Çin’de normale dönmediği bilgi akışlarından çok rahat takip edilebilmekte. Çin Ulusal İstatistik Bürosu sözcüsü Mao Sheng-yong, düzenlendiği basın toplantısında Mart 2020 itibariyle ekonomik performansta iyileşmeden bahsetse de bağımsız araştırmacılara göre gidişat bunun tam tersi bir manzara ortaya sermekte.

Asıl sorun ise bunca probleme, ekonomik daralmaya, ikinci pandemi riskine rağmen Çin devlet başkanı Xi Jin-ping’in askeri harcamaları, neredeyse ekonomide daralma kadar, arttırma kararı almış olmasında yatmaktadır.

NewsWeek dergisi haberine göre 2020 yılı Çin askeri harcamaları 178 milyar dolara ulaşmış. Xi Jin-ping’in Çin Halk Ordusu ve Çin özel kuvvetleri toplantısında 2020 savunma sanayii ve silahlı kuvvetleri güçlendirme hedefini açıklarken Çin'in askeri harcamalarının 2019'a göre %6,6 oranında arttırıldığı bilgisini paylaşmış olması bir ironi olarak durmakta.

Reuters haber ajansının bildirdiğine göre de Xi Jin-ping bununla birlikte virüsün ulusal güvenlik üzerindeki derin etkisi nedeniyle sosyal istikrardan endişe duyduğu ve Çin Halk ordusu, özel kuvvet ve polis güçlerine dış ve iç çatışmalara karşı durmak adına bir takım yeni düzenlemeler üzerinde çalışma başlatmış.

Kanaatimizce Xi Jin-ping döneminde ÇKP tarafından oluşturulan "polis devleti" mevcut Tayvan, Hong Kong ve Doğu Türkistan meselelerine ilaveten Çin ile Hindistan sınırındaki gelişmelerle, virüsün olası uluslararası arenada Çin’i yalnızlaştıracağı tehlikesine karşı, durumunu korumak adına, muhtemel bir savaş hazırlığına girdiği anlaşılmakta.

Geleceğin dünyasına dair yorum yapmak için Çin'i biraz daha yakinen takip etmekte fayda var diye düşünüyorum. Bu yaz her zamankinden daha sıcak geçecek anlaşılan.