Ülkemizde gelir üzerinden beyan edilen vergilerden biri Gelir Vergisi'dir. Gelir Vergisi kanununda kazançlar sıralanmıştır, Ticari Kazançlar, Zirai Kazançlar, Serbest Meslek Kazançları, Ücretler, Gayri Menkul Sermaye İradı, Menkul Sermaye İradı, Diğer Kazanç ve İratlardır ve bunlar üzerinden elde edilen kazançlar vergilendirilir. Verilendirmede esas olan her bir kazanç unsurunun kendine özel istisna, muafiyet, kabul edilmeyen giderler de esas alınarak net kazanç bulunur ve vergilendirme aşaması başlar. Türkiye’de Üniter Vergi Sistemi esas alınmıştır. Dolayısı ile yasada belirtilen kazançların safi tutarları bulunup aynı beyanname içerisinde toplanacaktır. 

Gelir bildirilen beyanname bu beyanlar için ayrı ayrı bölümler düzenleyerek hazırlanmıştır.

Mükellefler gelirlerini hesaplayıp ilgili vergi dairesine bildirmek zorundadırlar. Gelirlerin toplaması esas olmakla birlikte bazı gelirler özellikleri nedeni ile beyan dışı bırakılmıştır. Bunlar yasada belirtilen şartları ihtiva etmeleri halinde beyan dışlı bırakılmıştır. Yani beyan dışı gelirler kanun ile belirtilmiştir. Başlıklar halinde kanunda belirtilen şartları ihtiva etmeleri şartıyla;

* Ücretler,
* Menkul Sermaye İratları,
* Gayrimenkul Sermaye İratları,dır.

Bir de şarta bağlı olmaksızın beyan edilmeyen ve beyanname verilmeyen gelirler vardır. 

Başlıklar halinde;

* Kazanç ve İratların istisna sınırları içerisinde kalan kısımları,

* Gerçek Usulde vergieldirilmeyen zirzi kazançlar,

* Üzerinden vergi tevkifatı yapılmış mevduat faizleri,

* Diğer kazançlar (Götürü ücretler)

* Üzerinden vergi tevkifatı yapılmış katılım bankacılığı gelirleri,

* Üzerinden vergi tevkifatı yapılmış repo gelirleri,

* Tüzel kişiliği haiz emekli sandıkları, yardım sandıkları ile emeklilik ve sigorta şirketleri tarafından on yıl süreyle prim, aidat veya katkı payı ödemeden ayrılanlara yapılan ödemeler ile, on yıl süreyle katkı payı ödenmiş olmakla birlikte bireysel emeklilik sisteminden emeklilik hakkı kazanmadan ayrılanlar ile diğer sandık ve sigortalardan on yıl süreyle prim veya aidat ödeyenlere ve vefat, maluliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlara yapılan ödemeler, 

* Bireysel emeklilik sisteminden emeklilik hakkı kazananlar ile bu sistemden vefat, maluliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlara yapılan ödemeler,

* Devlet tahvili faizi, Hazine bonosu faizleri, repo gelirleri, menkul kıymetler yatırım fonları kar payları ve kazançları,

* Bankalar ve aracı kurumlar vasıtasıyla menkul kıymetler ve diğer sermaye piyasası araçlarının alım satımından kaynaklanan kazançlar,

* 5300 sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu kapsamında düzenlenen ürün senetleri kazancı,

* Yabancı memleketlerde elde edilen kazanç ve iratlar,

Mükellefler bunları Türkiye’de hesaplarına intikal ettirdikleri yılda, veya Türkiye’de hesaplara intikal ettirilmemesinin mükellefin iradesi dışındaki sebeplerden dolayı olduğunu belgelemek, tevsik etmek kaydı ile mükellefin bunları tasarruf edebildiği yılda gelirleri arasına ilave edip beyan edecektir. 

Beyanlarda kazancın özelliğine göre yapılan indirimler ve hesaplamaların yanında ayrıca indirilebilecek unsurlarda mevcuttur. Bu unsurları sonraki yazımda ele alacağım.