Faturası peşin düzenlenen malların alımından vazgeçilmesi
Uygulamada, mal ve hizmet faturasının düzenlenmesi ve iptal edilmesine yönelik olarak pek çok problemle karşılaşılmaktadır.
Bunlardan birisi de, henüz teslim edilmeyen mallar ve ifa edilmeyen hizmetler için peşin fatura düzenlenmesidir. Taraflar arasında düzenlenen sözleşmelere istinaden henüz mallar teslim edilmeden veya alıcıları tarafından teslim alınmadan önce satıcılar satış faturasını peşin olarak düzenleyebilmektedirler. Ancak, alıcılar faturası peşin olarak düzenlenen mal ve hizmetler henüz kendilerine teslim edilmeden önce çeşitli nedenlerle bu alımlardan vazgeçebilmektedirler. Bu oldukça sık karşılaşılan bir durumdur.
Henüz teslim edilmeyen veya ifa edilmeyen ancak faturası peşin düzenlenen mal ve hizmetlerin alımından vazgeçilmesi halinde, düzeltme faturası düzenlenip düzenlenmeyeceği ve KDV hesaplanıp hesaplanmayacağı başta olmak üzere yapılacak işlemler konusunda tereddütlerle karşılaşılmaktadır.
Fatura, Malın Teslim Edildiği Veya Hizmetin İfa Edildiği Tarihte Düzenlenmesi Gereken Bir Belgedir, Bu Genel Bir Kuraldır.
Bilindiği üzere, faturanın tanımı, Vergi Usul Kanununun (VUK) 229. Maddesinde, “Fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır.” Şeklinde yapılmıştır.
Aynı Kanunun 231/5. Maddesine göre ise, bir mal veya hizmet satışına ilişkin faturanın, malın teslim edildiği veya hizmetin ifa edildiği tarihten itibaren 7 (yedi) gün içerisinde düzenlenmesi gerekmekte olup, bu süre içerisinde düzenlenmeyen faturalar hiç düzenlenmemiş sayılmaktadır. Bu genel bir kuraldır.
Bu hükümlerin incelenmesinden de fark edileceği üzere, fatura ödemeye bağlı olarak değil, malın tesliminde veya hizmetin ifasında düzenlenmesi gereken bir belgedir. Henüz teslimi yapılmayan mal veya ifa edilmeyen hizmet için satış faturası düzenlenemeyeceğine, düzenlenirse geçersiz olacağına dair VUK’da herhangi bir hüküm bulunmamaktadır.
Peşin Fatura Düzenlenmesine, KDV Kanunu İzin Veriyor!
Evet, yanlış duymadınız, peşin fatura düzenlenmesine KDV Kanunu izin veriyor.
Şöyle ki, KDV Kanununun 10/b maddesine göre, malın tesliminden veya hizmetin yapılmasından önce fatura veya benzeri belgeler verilmesi hallerinde, bu belgelerde gösterilen miktarla sınırlı olmak üzere fatura veya benzeri belgelerin düzenlenmesi anında KDV yönünden vergiyi doğuran olay meydana gelmektedir.
Dolayısıyla, henüz teslim edilmeyen mallar veya ifa edilmeyen hizmetler için peşin fatura düzenlenmesi mümkün olup, bu şekilde düzenlenen faturaların geçersiz olacağına dair Vergi Kanunlarında herhangi bir hüküm veya düzenleme bulunmamaktadır.
Peşin Düzenlenen Fatura Muhteviyatı Mal ve Hizmetin Alımından Vazgeçilmesi Halinde, Ne Şekilde İşlem Yapılacak?
Alıcıların belirtilen şekilde faturası peşin düzenlenen mal ve hizmet alımlarından vazgeçmeleri halinde, kayıtlarında gerekli düzeltme işlemlerini yapmaları gerekir. Çünkü, mallar henüz teslim edilmemiş veya hizmet ifa edilmemiş olsa dahi, ortada düzenlenmiş bir fatura bulunmaktadır.
KDV Kanununun 35. Maddesinde; malların iade edilmesi, işlemin gerçekleşmemesi, işlemden vazgeçilmesi veya sair sebeplerle matrahta değişiklik vuku bulduğu hallerde, vergiye tabi işlemleri yapmış olan mükellef bunlar için borçlandığı vergiyi; bu işlemlere muhatap olan mükellef ise indirme hakkı bulunan vergiyi değişikliğin mahiyetine uygun şekilde ve değişikliğin vuku bulduğu dönem içinde düzeltecekleri belirtilmiştir.
Bu gibi durumlarda, aşağıdaki gibi iki şekilde hareket edilmesi gerekmektedir:
- Peşin faturanın düzenlendiği ay’a ilişkin KDV beyannamesi henüz verilmemişse, fatura iptali yoluna gidilerek, söz konusu faturanın düzeltmesi yapılmalıdır.
- Peşin faturanın düzenlendiği ay KDV beyannamesi verildikten sonra alıcının fatura muhteviyatı alımdan vazgeçmesi durumunda ise, KDV Kanununun 35. Maddesine uygun olarak peşin düzenlenen faturadaki bedel ve KDV tutarı dikkate alınarak düzeltme faturası düzenlenmesi gerekmekte olup, faturada tutar ve KDV bedellerinin ayrı ayrı gösterilmesi ve bu faturaya düzeltme amaçlı/iade faturası olduğunu belirten bir şerh düşülmesi gerekecektir. VUK’da ve ilgili ikincil mevzuatta "iade faturası" şeklinde bir düzenleme yer almamakla birlikte, mal iade işlemleri teslim kapsamında değerlendirildiğinden, düzeltme ve iade işleminin Kanunun ilgili hükümleri çerçevesinde belgelendirilmesi zorunludur. (GİB Bursa VDB.nin 29.12.2017 tarihli ve 95462982-105 [VUK.ÖZLG-16-41]-148185 sayılı özelgesi)
Peşin Düzenlenen Fatura, Sahte Fatura Olarak Kabul Edilebilir Mi?
Tarafımıza sıkça sorulan sorulardan birisi de, bu şekilde peşin olarak düzenlenen faturaların sahte fatura olarak değerlendirilip değerlendirilemeyeceğine ilişkindir.
VUK’un 359. Maddesinde sahte belge, gerçek bir muamele veya durum olmadığı halde bunlar varmış gibi düzenlenen belge; muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge ise, gerçek bir muamele veya duruma dayanmakla birlikte bu muamele veya durumu mahiyet veya miktar itibariyle gerçeğe aykırı şekilde yansıtan belge olarak tanımlanmıştır.
KDV Kanunu’nun 10/b maddesi hükmü, malın tesliminden veya hizmetin ifasından önce fatura düzenlenebilmesine imkan verdiğinden, başkaca bir tespit olmaması kaydıyla sadece peşin düzenlendiği gerekçesiyle faturanın sahte fatura olarak değerlendirilmesi mümkün değildir.
Henüz teslim edilmeyen veya ifa edilmeyen ancak faturası peşin düzenlenen mal ve hizmetlerin alımından vazgeçilmesi halinde, düzeltme faturası düzenlenip düzenlenmeyeceği ve KDV hesaplanıp hesaplanmayacağı başta olmak üzere yapılacak işlemler konusunda tereddütlerle karşılaşılmaktadır.
Fatura, Malın Teslim Edildiği Veya Hizmetin İfa Edildiği Tarihte Düzenlenmesi Gereken Bir Belgedir, Bu Genel Bir Kuraldır.
Bilindiği üzere, faturanın tanımı, Vergi Usul Kanununun (VUK) 229. Maddesinde, “Fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır.” Şeklinde yapılmıştır.
Aynı Kanunun 231/5. Maddesine göre ise, bir mal veya hizmet satışına ilişkin faturanın, malın teslim edildiği veya hizmetin ifa edildiği tarihten itibaren 7 (yedi) gün içerisinde düzenlenmesi gerekmekte olup, bu süre içerisinde düzenlenmeyen faturalar hiç düzenlenmemiş sayılmaktadır. Bu genel bir kuraldır.
Bu hükümlerin incelenmesinden de fark edileceği üzere, fatura ödemeye bağlı olarak değil, malın tesliminde veya hizmetin ifasında düzenlenmesi gereken bir belgedir. Henüz teslimi yapılmayan mal veya ifa edilmeyen hizmet için satış faturası düzenlenemeyeceğine, düzenlenirse geçersiz olacağına dair VUK’da herhangi bir hüküm bulunmamaktadır.
Peşin Fatura Düzenlenmesine, KDV Kanunu İzin Veriyor!
Evet, yanlış duymadınız, peşin fatura düzenlenmesine KDV Kanunu izin veriyor.
Şöyle ki, KDV Kanununun 10/b maddesine göre, malın tesliminden veya hizmetin yapılmasından önce fatura veya benzeri belgeler verilmesi hallerinde, bu belgelerde gösterilen miktarla sınırlı olmak üzere fatura veya benzeri belgelerin düzenlenmesi anında KDV yönünden vergiyi doğuran olay meydana gelmektedir.
Dolayısıyla, henüz teslim edilmeyen mallar veya ifa edilmeyen hizmetler için peşin fatura düzenlenmesi mümkün olup, bu şekilde düzenlenen faturaların geçersiz olacağına dair Vergi Kanunlarında herhangi bir hüküm veya düzenleme bulunmamaktadır.
Peşin Düzenlenen Fatura Muhteviyatı Mal ve Hizmetin Alımından Vazgeçilmesi Halinde, Ne Şekilde İşlem Yapılacak?
Alıcıların belirtilen şekilde faturası peşin düzenlenen mal ve hizmet alımlarından vazgeçmeleri halinde, kayıtlarında gerekli düzeltme işlemlerini yapmaları gerekir. Çünkü, mallar henüz teslim edilmemiş veya hizmet ifa edilmemiş olsa dahi, ortada düzenlenmiş bir fatura bulunmaktadır.
KDV Kanununun 35. Maddesinde; malların iade edilmesi, işlemin gerçekleşmemesi, işlemden vazgeçilmesi veya sair sebeplerle matrahta değişiklik vuku bulduğu hallerde, vergiye tabi işlemleri yapmış olan mükellef bunlar için borçlandığı vergiyi; bu işlemlere muhatap olan mükellef ise indirme hakkı bulunan vergiyi değişikliğin mahiyetine uygun şekilde ve değişikliğin vuku bulduğu dönem içinde düzeltecekleri belirtilmiştir.
Bu gibi durumlarda, aşağıdaki gibi iki şekilde hareket edilmesi gerekmektedir:
- Peşin faturanın düzenlendiği ay’a ilişkin KDV beyannamesi henüz verilmemişse, fatura iptali yoluna gidilerek, söz konusu faturanın düzeltmesi yapılmalıdır.
- Peşin faturanın düzenlendiği ay KDV beyannamesi verildikten sonra alıcının fatura muhteviyatı alımdan vazgeçmesi durumunda ise, KDV Kanununun 35. Maddesine uygun olarak peşin düzenlenen faturadaki bedel ve KDV tutarı dikkate alınarak düzeltme faturası düzenlenmesi gerekmekte olup, faturada tutar ve KDV bedellerinin ayrı ayrı gösterilmesi ve bu faturaya düzeltme amaçlı/iade faturası olduğunu belirten bir şerh düşülmesi gerekecektir. VUK’da ve ilgili ikincil mevzuatta "iade faturası" şeklinde bir düzenleme yer almamakla birlikte, mal iade işlemleri teslim kapsamında değerlendirildiğinden, düzeltme ve iade işleminin Kanunun ilgili hükümleri çerçevesinde belgelendirilmesi zorunludur. (GİB Bursa VDB.nin 29.12.2017 tarihli ve 95462982-105 [VUK.ÖZLG-16-41]-148185 sayılı özelgesi)
Peşin Düzenlenen Fatura, Sahte Fatura Olarak Kabul Edilebilir Mi?
Tarafımıza sıkça sorulan sorulardan birisi de, bu şekilde peşin olarak düzenlenen faturaların sahte fatura olarak değerlendirilip değerlendirilemeyeceğine ilişkindir.
VUK’un 359. Maddesinde sahte belge, gerçek bir muamele veya durum olmadığı halde bunlar varmış gibi düzenlenen belge; muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge ise, gerçek bir muamele veya duruma dayanmakla birlikte bu muamele veya durumu mahiyet veya miktar itibariyle gerçeğe aykırı şekilde yansıtan belge olarak tanımlanmıştır.
KDV Kanunu’nun 10/b maddesi hükmü, malın tesliminden veya hizmetin ifasından önce fatura düzenlenebilmesine imkan verdiğinden, başkaca bir tespit olmaması kaydıyla sadece peşin düzenlendiği gerekçesiyle faturanın sahte fatura olarak değerlendirilmesi mümkün değildir.
Yasal Uyarı : Yayınlanan köşe yazısı/haberin tüm hakları Gün Medya Grubuna aittir. Kaynak gösterilse dahi köşe yazısı/haberin tamamı özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan köşe yazısı/haberin bir bölümü, alıntılanan habere aktif link verilerek kullanılabilir. Ayrıntılar için lütfen tıklayınız.
