Yakın geleceğin trendi: Edge Computing (Sınır Bilişim) nedir?
Sınır Bilişim ile Sis Bilişimin Farkları
Bu sektör terimleri kullanılırken kastedilen anlamlar birbirine çok yakın olduğu için terimler birbirlerinin yerine kullanılabilir ancak sektör fiili standart olarak Sınır Bilişime yönelmektedir. Cisco Sis Bilişim tabirini kullanırken GE, HPE ve APC by Schneider Electric gibi alanın önemli firmaları Sınır Bilişim terimini benimsemiştir.
Sınır Bilişim ile Bulut Bilişimin Farkları
Sınır bilişim, hibrit IT ortamlarında bulut bilişimi tamamlar. Bulut bilişim, merkezi veri merkezlerinden faydalanırken sınır bilişim, verilerin oluşturuldukları yere daha yakın olarak kullanıldığı ağın sınırındaki dağıtılmış mikro veri merkezlerini kullanarak çalışır.
Sınır Bilişim Neden Gereklidir?
Sınır bilişim, performans ve yasal gereklilikler açısından bulut tabanlı uygulama ve hizmetlerdeki eksiklikleri gidermek için gereklidir. Başka bir deyişle bulut bilişim, kritik uygulamaların gerektirdiği yanıt süresi taleplerini her zaman karşılayamaz. Ayrıca verilerin depolandığı yerlere ilişkin yasal düzenlemelere tabi olan şirketlerin yerel depolama alanı ihtiyaçlarını karşılamada da yetersiz kalabilir.
Verimliliği ve iş performansını iyileştirmekte dijitalleşmeye yönelik eğilim, Nesnelerin İnterneti (IoT) uygulamaları başta olmak üzere yüksek performans gerektiren uygulama talebini artırdığı için bulut bilişimin eksiklikleri önemli bir sorun yaratmaktadır. IoT uygulamaları genellikle çok yüksek bant genişliği, düşük gecikme süresi ve güvenilir performansın yanı sıra yasal gerekliliklerin ve uyum standartlarının karşılanmasını da gerektirir. Bu nedenle, IoT uygulamaları sınır bilişim için ideal bir adaydır.
Sınır Bilişim Veri Merkezlerinin Kurulumu
Sınır bilişim kurumları birçok farklı şekilde uygulansa da genellikle şu üç kategori altında değerlendirilir:
1.Bina güvenlik sistemini çalıştıran bir cihaz veya tesis içi sistemlerle çevrimiçi depolama hizmetini entegre ederek aralarında veri aktarımını kolaylaştıran bulut depolama ağ geçidi gibi belirli bir amaca yönelik yerel cihazlar.
2. Önemli düzeyde işleme ve depolama kapasiteleri sunan küçük, yerelleştirilmiş veri merkezleri (1-10 kabin)
3. Nispeten daha geniş yerel kullanıcı topluluklarına hizmet veren 10'dan fazla kabinli bölgesel veri merkezleri.
Bu sınır bilişim örneklerinin her biri, boyutlarına bakılmaksızın işletme için önemlidir ve bu nedenle kullanılabilirliğin en üst düzeye çıkarılması temel bir gereksinimdir.
Dolayısıyla şirketlerin, büyük ve merkezi bir veri merkezi oluşturmaya gösterdiği önemi güvenilirlik ve güvenliğe de göstererek sınır bilişim veri merkezleri oluşturmaları kritik önem taşır…
IoT, Sınır Bilişim İhtiyacını Nasıl Artırıyor?
IoT, verilerin çeşitli sensör ve cihazlardan toplanmasını ve bu verilere belirli algoritmaların uygulanmasıyla işletmelere fayda sağlayan içgörülerin elde edilmesini kapsar. Sanayi, elektrik dağıtımı, trafik yönetimi, perakende satış, medikal ve eğitim de dahil birçok sektör, müşteri memnuniyetini artırmak, maliyetleri düşürmek, güvenliği ve operasyonları iyileştirmek ve son kullanıcı deneyimini zenginleştirmek gibi sayısız avantaj sağlamak için teknolojiden faydalanır.
Örneğin bir perakende satış mağazası, geçmiş alışverişlerine göre müşterilerin taleplerini öngörme, yerinde indirimler yapma ve kendi müşteri hizmet gruplarını geliştirme yoluyla müşterilerine daha iyi hizmet sunmak için IoT uygulamalarından topladığı verileri kullanabilir. Endüstriyel ortamlarda ise IoT uygulamaları, makine performansının belirli bir referans değerden saptığını algılama ve bu şekilde makinenin bakım ihtiyacını tespit etme özelliği sunarak önleyici bakım programlarını destekleyecek şekilde kullanılabilir.
Potansiyel kullanım alanları neredeyse sınırsızdır ancak hepsinin ortak noktası şudur:
Birçok sensör ve akıllı cihazdan toplanan yüksek miktarda veri, işletme iyileştirmelerini desteklemek için kullanılır.
Birçok IoT uygulaması; bilgi işlem gücü, veri depolama ve işletme içgörüleri sağlayan uygulama bilgi akışını elde etmek için bulut tabanlı kaynaklara dayanır. Ancak genellikle bant genişliği, gecikme ve yasal gereklilikler gibi nedenlerle sensörler ve cihazlar tarafından üretilen tüm verileri doğrudan buluta göndermek her zaman için en uygun çözüm olmayabilir.
IoT Uygulamalarında Sınır Bilişime İhtiyaç Duyulmasının 3 Ana Nedeni
Bant Genişliği
Bazı IoT uygulamalarının oluşturduğu veri hacmi ve tüm bu verileri buluta gönderme maliyetleri, şaşırtıcı derecede yüksek olabileceği için yerel işleme daha pratik ve faydalı bir çözüm haline gelebilir. Petrol ve doğalgaz arama uygulamalarında kullanılabilen yüksek çözünürlüklü videolar dahil büyük miktarda içerik akışı gerektiren her türlü uygulama için de geciktirici bir etkendir.
Gecikme
Bazı uygulamalarda, bir veri paketinin hedefine gidip geri dönmesi için geçen zamanı ifade eden gecikme süresi son derece düşük olmalıdır. Örneğin otonom arabalar, sağlık hizmetleri veya endüstriyel tesis alanı uygulamaları gibi güvenliğin önemli olduğu tüm uygulamalar, neredeyse anlık yanıt süresi gerektirir. Verilerin merkezi bir hizmete gidip gelmesi sürecinde doğal olarak yaşanan gecikme bulut hizmetlerini bu tür uygulamalar için elverişsiz kılar.
Yasal Gereklilikler
Yasal gerekliliklerin oldukça önemli olduğu sektörler ve bölgelerde (Genel Veri Koruma Tüzüğü'nün (GDPR) uygulandığı Avrupa gibi), kişisel bilgilerin nerede depolanacağı ve nasıl aktarılacağı da dahil olmak üzere bu bilgilerin işlenme yöntemi sıkı bir şekilde kontrol edildiği için yerelleştirilmiş veri merkezlerine duyulan ihtiyaç artar.
Bu örneklerdeki gibi birçok durumda sınır bilişim kurulumları, belirtilen sorunların üstesinden gelmede önemli bir rol oynar.
Dijital Dönüşümün Avantajlarına Örnekler
Elbette, tüm IT teknolojilerinde olduğu gibi sınır bilişimin amacı da kurumsal gereksinimleri karşılamaktır. Sınır bilişim, müşteri deneyimini ve operasyonel verimliliği iyileştirmek ve yeni gelir akışları oluşturmak için dijital dönüşüm yolculuğuna çıkan ve IoT uygulamalarından yararlanan işletmelere yardımcı olur.
Müşteri deneyimini iyileştirme
Müşteriler, IoT uygulamalarının örnekleriyle her yerde karşılaşır. Dijital ekranlar, müşterilerin perakende alışveriş ve ulaşım deneyimlerini iyileştirir. Endüstri alanında çalışan saha servis personeli, karmaşık makinelerin ve cihazların bakımını kolaylaştırmaya yardımcı olmak için artırılmış gerçeklik uygulamalarından yararlanır. Günümüzde bankacılık işlemlerinin çoğu akıllı telefondan yapılabilir ve sağlıkla ilgili cihazlar uzaktan izlenebilir. IoT uygulamaları, neredeyse her kesimden müşterinin hayatını kolaylaştırır.
Operasyonel verimliliği iyileştirme
IoT uygulamaları, ister endüstriyel ortamlarda ister veri merkezlerinde olsun, her tür makine ve ekipman için kestirimci bakım gibi alanların operasyonel verimliliğini iyileştirerek sorunların arıza süresine yol açmadan giderilmesini sağlar. Radyo Frekans Tanımlama (RFID) izleme teknolojisi, envanter yönetimi ve kayıpların önlenmesi konusunda perakende mağazalara yardımcı olur ve sağlık hizmetleri sunan işletmelerin mobil bilgisayarlar gibi pahalı donanımları izlemelerine olanak tanır. Şehirlerde de trafik sıkışıklıklarını azaltmak için yoğun kavşakları izlemek ve trafik ışıklarını kontrol etmek amacıyla IoT uygulamaları kullanılır. Aslında, operasyonel verimliliğin iyileştirilmesi şirketlerin IoT uygulamalarını kullanmasının en önemli nedeni olabilir.
Yeni gelir akışları geliştirme
IoT teknolojisine dayalı, tamamen yeni sektörler gelişiyor. IoT uygulamaları olmadan Uber ve Lyft hizmetleri sunulamaz ya da kısa süreli bisiklet ve scooter kiralama hizmetleri olmazdı. Lojistik şirketleri, konteynerlerin bulunduğu alanın gerçek zamanlı durumunu ve klima kontrollerinin düzgün çalışıp çalışmadığı bilgisini sağlama becerisine dayalı olarak yeni hizmetler sunabilir. Müşteriler için önemli olan tahmini bakım hizmetleri de üreticiler ve hizmet sağlayıcılar için yeni bir gelir kapısı açar. Günümüzde sensörler ve İnternet bağlantısı kullanarak çalışan birçok ev izleme hizmeti mevcuttur. Sağlık hizmeti sağlayan işletmeler, uzaktan cihaz izleme ve analizini de kapsayan "dijital hastane" hizmetleri sunabilir.
Farklı Sektörler İçin Sınır Bilişim Örnekleri
Her sektörden her şirket, yeni gelir akışları oluşturmanın yanı sıra müşteri deneyimlerini ve operasyonel verimliliği iyileştirmek için IoT teknolojisini ve sınır bilişimi uygulayabilir. Hayata geçirilme yöntemi ne olursa olsun, uygulamaların arkasındaki temel ilke aynıdır: Bir uçtaki cihazlar veya sensörler, topladığı verileri işleme ve analiz işlemleri için sınır bilişim veri merkezine gönderir, ardından bu veriler şirkete asıl faydayı sağlayacak olan daha merkezi uygulamaya (genellikle bulut uygulaması) iletilir.
Bazı dikey sektörler, IoT teknolojisini daha erken benimseyerek öne çıkmış ve başarılı uygulamalar gerçekleştirmiştir. Bu sektörlerin çıkardığı dersler diğer dikey sektörler için de geçerlidir. Bu nedenle hangi alanlarda başarı kazanıldığını incelemek diğer sektörlerdeki liderlere de ilham verebilir.
Endüstride Sınır Bilişim
"Akıllı" üretim sürecinin en temel bileşenlerinden biri de tahmini analizlerdir. Üretim alanındaki IIoT cihazları ve sensörler, yalnızca sıcaklık ve nemi değil enerji, motor ve tahrik özelliklerini, titreşimleri ve diğer değişkenleri ölçer. Daha sonra bu veriler, makine bileşeni hatalarıyla ilgili doğru tahminlerde bulunmak için kullanılır. Bu; kullanılabilirliği, kaliteyi, verimliliği etkileyen ve şirketlerin arıza sürelerini azaltmasına yardımcı olan Toplam Ekipman Etkinliği (OEE) ölçümünü iyileştirir.
Perakendecilik Sektöründe Sınır Bilişim
Perakendeciler, artırılmış gerçeklikle donatılmış akıllı aynalar gibi IoT teknolojilerini kullanarak daha gelişmiş bir deneyim sunar ve müşterilerini fiziksel mağazalarına çeker. Bu teknoloji sayesinde müşteriler giysileri giymeden deneyip karşılaştırabilir, ailelerine veya arkadaşlarına göndermek veya tamamlayıcı parçalar bulmak için giysilerin fotoğraflarını çekebilir. Dijital tabela ise müşterilere hangi mağazaya gitmeleri gerektiği konusunda yardımcı olur ve sürekli değişen satışlar hakkında bilgi verir. RFID envanter izleme uygulamaları hem müşterilere kolaylık sağlar hem de Apple Pay (müşteriye kolaylık sağlayan bir başka uygulama) gibi uygulamaların çalışmasını sağlayan İnternete bağlı satış noktası sistemlerine yönelik altyapıyı destekler.
Sağlık Sektöründe Sınır Bilişim
Sağlık hizmetleri sağlayan işletmeler, hastaları için en uygun yerlerde yüksek kaliteli ve ekonomik sağlık hizmetleri sunmak için çaba gösterir. Bunu gerçekleştirebilmek için dijital sağlık kayıtları, dijital görüntüleme ve teletıp gibi IoT teknolojilerini kullanırlar. Hastanelerde robotik cerrahi gibi uygulamalar, sınır bilişim çözümleri gerektiren son derece güvenilir bir IT altyapısına ihtiyaç duyar.
Finans Sektöründe Sınır Bilişim
Finans kurumları pek çok farklı alanda rekabetçi tehditlerle karşı karşıyadır:
İnternet dünyasının büyük şirketleri, kripto para birimleri ve sayıları giderek artan "fintech" (finansal teknoloji) girişim şirketleri. IoT uygulamaları; daha akıllı ATM'ler, VTM'ler, "her yerde bankacılık" uygulamaları ve dijital ödeme seçenekleri gibi teknolojilerle müşteri deneyimini artırarak bu tehditlerle mücadeleye yardımcı olur. Ayrıca IoT teknolojisi, şirketlere risklerin azaltılması ve daha iyi kararlar alınması için kullanılabilecek veriler de sağlar. Örneğin bir sigorta şirketi, müşterilerinin arabalarına sensörler takarak sürüş performanslarına göre ücret belirlemektedir.
Eğitim Sektöründe Sınır Bilişim
Hem öğrenciler hem de eğitimciler için daha dijital ve bağlı bir ortama yönelen eğitim kurumları sektöründe köklü bir dönüşüm yaşanmaktadır. Sınır bilişim sınıf içi deneyimi zenginleştiren, idari sistemleri modernleştiren ve öğrenci odaklı eğitim alanındaki eksiklikleri kapatan IoT uygulamalarından yararlanmayı sağlar.
Sınır Bilişim'de Karşılaşılan Zorlukların Üstesinden Gelme
IoT uygulamalarının sunduğu avantajlardan yararlanabilmek için sınır bilişim veri merkezlerinin uygulamaların ihtiyaç duyduğu performans ve güvenilirliğe sahip olması gerekir. Sınır Bilişim veri merkezlerinin kablo kabini veya sunucu odası, çalışanlarla dolu bir ofis, çalışanlarla ve müşterilerle dolu bir perakende mağazası veya ağır şartlardaki açık hava ortamları gibi her tür ortamda bulunabilmesi bazı zorlukları da beraberinde getirir.
Nerede olursa olsun, sınır bilişim veri merkezlerinin güvenilirliğini sağlamak ve performansını korumak için üç temel şartın sağlanması gerekir: uzaktan yönetim, hızlı ve standartlaştırılmış kurulum ve fiziksel güvenlik.
Uzaktan Yönetim ve Hizmetler
İster uzak bir ortamda, kamu hizmetiyle ilgili IoT uygulamalarını sürdüren bir açık hava tesisi isterse de yüzlerce mağazası olan bir perakende satış işletmesi olsun sınır bilişim veri merkezlerinin çoğunda bu merkezleri yönetebilecek IT personeli ya çok azdır ya da hiç yoktur. Bu gibi durumlarda sınır bilişim bileşenlerini uzaktan yönetebilme ve bileşenlerin bakımını yapabilme becerisi büyük önem taşır. Sahada arıza sürelerinin yaşanmaması ve servis çağrısı maliyetlerinin azaltılması için bakım işleminin kestirimci ve proaktif olması gerekir. Akıllı analiz uygulamalarından yararlanan bulut tabanlı bir yönetim platformu etkili bir çözüm olabilir.
Standartlaştırılmış ve Hızlı Kurulum
Kuruluşların sahip olacağı sınır bilişim veri merkezlerinin sayısı göz önüne alındığında, bu kurulumların standartlaştırılmış, tekrarlanabilir ve hızlı olması önemlidir. Bu yönteme alternatif olarak bir dizi geçici IT sistem kurulumunun yapılması, hem kurulum hızı hem de devam eden yönetim için bir felaket senaryosu olur.
Bu sorunun çözümü, her sınır bilişim kurulumunda tutarlılık sağlayan bir referans mimari kullanılmasıdır. Bu mimariler, cihazlar ve hizmetler için temel düzeyde bir referans sağlarken her konumun kendine özgü gereksinimlerine göre bazı değişikliklerin yapılmasına izin verir. Daha iyi bir alternatif olarak her saha için aralarından birini seçebileceğiniz sınırlı sayıda referans tasarım belirleyebilir ve tutarlılığı sağlayabilirsiniz.
Genellikle prefabrik, modüler mikro veri merkezleri sınır bilişim veri merkezleri için iyi bir çözümdür. Bunlar, gerekli tüm enerji ve soğutma altyapısının yanı sıra yönetim yazılımını da sahiptir. Bu altyapı, bir kabine veya bölmeye önceden entegre edilmiş ve kurulmuştur.
Genellikle bir IT çözüm sağlayıcı veya sistem entegratörü tarafından IT ekipmanının kurulmasına hazır olarak sağlanır. Bazı mikro veri merkezleri, önde gelen birleşik ve hiper birleşik IT ekipmanı üreticileri tarafından onaylanmıştır. Bu onay, veri merkezinizin iyi bir performans ve güvenilirlik sunacağından emin olmanızı sağlar.
Fiziksel Güvenlik
Sınır Bilişim veri merkezleri, sunucu odalarında ve IT kabinlerinde, yazar kasaların veya masaların altında bulunabilir. Özel bir odada olmaları bile güvenliği sağlamak için yeterli olmayabilir. Bu durum, sınır bilişim altyapısını kaza sonucu oluşan hasarlar, veri merkezine zarar vermek isteyen kötü amaçlı kişilerin saldırıları ve iyi niyetli olmasına rağmen bilinçsiz olan çalışanların hataları karşısında savunmasız bırakır.
Doğru fiziksel güvenlik için şu üç unsura dikkat edilmesi gerekir:
İzleme: Sıcaklık ve nem seviyelerini bildirebilen sensörler kullanarak fiziksel alanının izlenmesi ve yangın, duman, sel veya benzeri tehlikelerden kaynaklanan çevresel değişikliklerin tespit edilmesi.
Kontrol: Sınır bilişim altyapısına yalnızca yetkili personelin erişebilmesi için alanın kontrol edilmesi.
Gözetim: Sınır bilişim alanlarına erişebilen kişilerin görsel olarak tespiti için kayıt özellikli ses ve video kullanılarak ortamın gözetim altında tutulması.
Sınır Bilişim’in ne olduğu ve NİÇİN ihtiyaç duyulduğu APC by Schneider Electric ve Schneider Electric Blog’ta yukarıdaki şekilde anlatılmış.
Yazımızın devamında Sınır Bilişim’e (Edge Computing) VERTIV (Emerson Network Power, 3 yıl önce Platinum Equity tarafından satın alındıktan sonra Platinum Equity, çözümleri ve ekibini Vertiv çatısı altında konumlandırdı) tarafından baktığımız zaman karşımıza çıkan tablo şu şekilde:
Vertiv tarafından ortaya konan Data Center 2025: Olasılıkları Keşfetmek başlıklı araştırma, 800’ü aşkın sektör profesyonelinin geleceğe ilişkin öngörülerinden derlenmiş ve yeni nesil veri merkezleri için ortak bir vizyon oluşturmuştu.
Vertiv, bugün Data Center 2025: Sınıra Daha Yakın başlıklı bir güncelleme yayımlayarak, sadece beş yıl öncesine ait öngörülerde çok az bahsedilen köklü eksen değişikliklerini gün yüzüne çıkardı.
Sınır bilişime (edge computing) doğru gözlemlenen eksen kayması, bugünün sektör liderlerinin veri merkezi hakkında düşüncelerini değiştiriyor. Bu liderlerin yönetmesi gereken veri merkezi ekosistemi, çok farklı türde tesislerden oluşuyor ve bu ekosistem gittikçe daha fazla ağın sınır noktasında yer alan teknolojilere dayanıyor. Sınır bilişim tesislerine bugün sahip olan ya da 2025'e kadar bu tesisleri kurmayı planlayan katılımcıların yarısından fazlası (%53), destekledikleri sınır noktalarının en az %100 büyüme göstermesini bekliyor. Katılımcıların %20'si ise 2025'e kadar %400 büyüme öngörüyor. Araştırma genelinde tüm katılımcıların yanıtları baz alındığında ise 2025'e kadar sınır bilişim tesislerinde ortalama %226 artış bekleniyor.
Vertiv'in 2014 yılında gerçekleştirdiği ilk araştırmada sınır bilişim büyümekte olan bir trend olarak kabul edilse de, 19 sayfalık raporda sadece dört defa adı geçiyordu. O dönemde sektörün odağında kurumsal, bulut ve sunucu barındırma kaynaklarından faydalanan hibrit mimariler vardı. Veri merkezi gibi rutin olarak ışık hızında hareket eden ve değişen bir sektör için bile sınır bilişimin büyüme hızı ve veri merkezlerine etkisi şaşırtıcı nitelikte.
Sadece beş yıl içinde ekosistemde tümüyle yeni bir segmentin yükselişine tanık olduklarını ifade eden Vertiv CEO'su Rob Johnson, sınır bilişimin, bilgi işlemi kullanıcıya gittikçe daha yakında gerçekleştirme ihtiyacından beslendiğini düşüncesinde ve: "Bu yeni dağıtık ağ, veri merkezleri hakkında yaklaşımımızı tümüyle değiştiren görev kritik bir sınır bilişime dayanıyor." diyor yaptığı konuşmalarda.
Teknolojide yaşanan dönüşümlere ilişkin iki-üç yıllık öngörülerde bulunmanın kolay olmadığını düşüncesinde olan Vertiv EMEA Başkanı Giordano Albertazzi’de yaptığı konuşmalarda "Buna karşın, Vertiv araştırması sürekli değişen ve muazzam biçimde dinamik bir pazar vizyonuyla örtüşüyor. Özellikle sınır bilişimde beklenen büyüme; yapay zeka, IoT ve diğer gecikmeye ve bant genişliğine dayalı uygulamalarda öngörülen büyümeyle tutarlılık gösteriyor. Burada başta veri merkezlerindeki personeli açığından kaynaklanan zorluk ise tüm bu yeni altyapıyı etkili ve verimli bir şekilde yönetmek olacaktır. Uzaktan yönetim ve karanlık veri merkezlerinin rolü gittikçe daha fazla önem kazanacak." diyerek sözlerini sonlandırıyor.
800'ü aşkın veri merkezi uzmanının katıldığı araştırmadan öne çıkan diğer sonuçlar ise şöyle:
Katılımcılar güneş veya rüzgara dayalı veri merkezleriyle ilgili 2014'teki kadar iyimser değiller. İlk araştırmada 2025'te veri merkezi enerji kaynaklarının %34'ünün rüzgar veya güneşten geleceğini öngören uzmanlar, bu yıl bu öngörüyü %21'e düşürdü. Uzmanlar yenilenebilir enerjiye pozitif yaklaşsalar da, zaman çizelgesi konusunda daha gerçekçi düşünüyor.
Global ölçekte katılımcıların %16'sı 2025 yılına kadar emekli olacaklar. ABD'de aynı oran %33'e ulaşıyor. Mevcut halde zaten öncelikli sorunlardan biri olan yetenek açığının gelecekte artacağını gösteriyor.
Vertiv Türkiye ve Orta Asya Bölgesi Ülke Müdürü Zekai Güler’de verdiği yaptığı söyleşide araştırmanın da ortaya koyduğu karşılaşılacak insan kaynakları ihtiyacını vurgulayarak şunları söylüyor:
Beş yıl önce ‘geleceğin veri merkezlerine yönelik algıyı’ netleştirmek için yaptıkları araştırmayı, “Data Center 2025” adlı araştırma ile yeniledikleri bilgisini veren ve bu güncelleme ile sınır bilişimde beklenen büyümenin yapay zeka, IoT ve bant genişliğine dayalı uygulamalarda öngörülen büyümeyle tutarlılık gösterdiğini ifade eden Güler’in verdiği bilgiye göre, veri merkezlerindeki insan kaynakları ihtiyacı sorunu daha fazla gündeme gelecek. Yeni altyapıyı etkili ve verimli yönetme zorluğunun daha da önem kazanacağını ifade eden Zekai Güler, Türkiye ve bölgenin potansiyeli ile ilgili kendisine sorulan “Kritik altyapı çözüm ve servislerinin genişliği kapsamında, kısa ve orta vadede hangi çözüm ve servislerin Vertiv portföyünde konumlanması hedefleniyor?” sorusunu da şu şekilde cevaplıyor:
Kritik altyapıların sürekli çalıştığı bir dünya hedefliyoruz. Bu alanda güç yönetimi, ısı yönetimi, altyapı yönetim sistemleri ve bunların servis hizmetlerini müşterilerimize sunuyoruz. Ayrıca prefabrik modüler veri merkezi çözümleri ile hızlı ve esnek kritik altyapı çözümleri sağlayabiyoruz. Yapay zeka, Blockchain ve benzeri trendler, direkt müşterimiz olan veri merkezleri için etki yaratıyor. Geleceğin veri merkezlerine yönelik yaptığımız araştırmalarla pazarı “edge” odaklı dönüşümün beklediğini, sınır bilişimin de yakın geleceğin “mega trendi” haline geleceğini ortaya çıkardık. Bu araştırmalarımız ile, 5G şebekelerinin hayata geçmesiyle elde edilecek veri akışı ve gecikme süreleri sayesinde; hibrit bilişim, entegre sistemler ve sınır bilişim (edge computing) uygulamaları yeni bir dijital çağa kapı aralayacak. “Data Center 2025: Sınıra Daha Yakın” araştırmamız, teknolojiyi gerçek faydaya dönüştürebilmek için önceliğin yüksek gelir potansiyeli bulunan sınır bilişim modellerine verilmesi gerekliliğini ortaya koydu. Bu alanda ürün ve çözümler üretmeye devam ediyoruz.
Bütün bu yazılanların dışında bir başka açıdan Sınır Bilişim’e baktığımızda da karşımıza çıkan konu başlığı şu şekilde:
2020 Bilmeniz Gerekenler: Edge Computing (Sınır Bilişim) 5G'nin Geleceğini Nasıl Güçlendiriyor?
5G ile gelişen teknoloji uzun süredir ağlar ve 5G'ye hazır akıllı telefonlar ile konseptten gerçeğe geçişi sağladı. Mobil kullanıcılar için bir ağ bağlantısının yinelenmesinden daha fazlası olan 5G devasa veri kapasitesi, yüksek hız ve düşük gecikme süresi sayesinde iş dünyasında devrim yaratan fırsatlar sunuyor. Daha fazla 5G ağının piyasaya sürülmesi ve genişletilmesi, bir dizi yeni teknolojiyi yönlendirmeye yardımcı olacak ve özellikle, sınır bilişimin sunduğu fırsatı hızlandırmaya yardımcı olacaktır.
“5G ve sınır bilişimin birleşimi, birden fazla sektördeki işletmeler için büyük bir fırsat sunuyor ve gelecekteki yenilikler için sağlam bir temel sağlıyor”.
Yazımızın bir önceki bölümünde de yazıldığı gibi 2020 ve ötesindeki en önemli teknoloji trendlerinden biri olarak belirlenmiş olan sınır bilişim, işlemi verinin yaratıldığı yere yaklaştırır. Bu gecikmeyi azaltmaya ve sürekli artan veri miktarını işlemek için gereken gerçek zamanlı duyarlılığı sağlamaya yardımcı olur. Verileri ve uygulamaları, onlara ihtiyaç duyan insanlara ve cihazlara yaklaştırmak, hizmetleri iyileştirmeye ve tamamen yeni kullanım durumları sağlamaya yardımcı olabilir.
Sınır Bilişim, hali hazırda bulutta risk alınmaması gereken ve düşük gecikme süresi gerektiren durumlarda kullanım sağlıyor. Aynı şekilde, 5G'nin vaat edilen düşük gecikme süresini elde etmek için sınır bilişime ihtiyacı var. Ancak bu yeni nesil bağlanabilirlik, sınır bilişim ihtiyacını artırırken, sınır bilişimde potansiyelini ortaya çıkarmak için 5G'ye dayanıyor,iki teknoloji ayrılmaz bir şekilde birbirine bağlı.
Henüz 5G kapsamında olmayan alanlar için, sınır bilişim ile birleştirilmiş 4G zaten 5G benzeri bir deneyim sunabilir. Bu önemlidir çünkü geliştiricilerin 5G piyasası için hazır hizmetler ve uygulamalar yaratmalarını teşvik eder ve buna bağlı olarak ağlar ve tüketiciler arasında 5G'nin benimsenmesini teşvik eder.
Günlük bazda oluşturulan veri hacmi gittikçe artan bir hızda artmaya devam ettikçe, 5G ve sınır bilişimin birleşimi, son kullanıcı cihazlarına yakın büyük iş yüklerinin işlenmesini sağlayacaktır. Bu sadece uygulamaların çevik karşılık verebilirliğini arttırmakla kalmayacak, aynı zamanda anında gerçek zamanlı veriler üzerinde hareket etmeyi kolaylaştıracaktır, bunun gerçek zamanlı veri analizi yapması gereken endüstriler için büyük avantajları vardır.
Örneğin, veri analitiğini ve AI'yı bağlı fabrikalarda en üst düzeyde birleştirmek operasyonel süreçleri daha verimli hale getirmeye yardımcı olabilir.
Milyarlarca IoT cihazının gelmesi, gelecekte ağın sınırında (kenarında) çok daha fazla veri üretileceği anlamına gelecektir. 5G ve sınır bilişimin birleşiminin ortaya koyacağı etki üretilen bu yüksek kapasiteli verinin işlenebilmesini desteklemek için gerekli olacaktır. Verileri gerçek zamanlı olarak işleyebilme yeteneği, bağlı otoparklardan suç önleme sistemlerine kadar her nesne dahil akıllı şehir altyapısının geleceği için de önemli olacaktır. Özellikle otonom araçlar anında değişen yol koşullarına hızlı bir şekilde tepki verebilmeleri için anında veri işlemeye ve düşük gecikmeye ihtiyaç duyacaklardır.
Sınır destekli 5G tarafından sunulan ultra düşük gecikme süresi, Sanal Gerçeklik (VR) ve Artırılmış Gerçeklik (AR) gibi deneyimlerde sürükleyicilik sağlayacaktır. Yeni oyun ve eğlence biçimlerinin yanı sıra, bu tür sürükleyicilik medya, perakende ve spor dahil olmak üzere çeşitli sektörlerde de kullanılabilir. Ek olarak, 5G'nin ve sınır bilişimin daha kapsamlı genişlemesi, henüz düşünülmemiş yeni uygulamalar, hizmetler ve iş modelleri sağlayabilir.
Bir bilişim teknolojileri şirketi olan Intel’de, 5G ve sınır bilişimin sunduğu büyük fırsatı görerek kısa süre önce Smart Edge sınır bilişim platformunu BT altyapı ve servis sağlayıcı Pivot Technology Solutions'dan almayı kabul etti. Bu satın alma, Intel'in 5G ağları için gelişmiş bilgisayar pazarına odaklanmasını destekleme amaçlıdır. Ve Smart Edge Platformu yakın kullanıcıya, ağın sınırında (ucunda) güçlü bulut benzeri hizmetler sunmak için yardımcı olur.
Dan Rodriguez (Intel VP in the Data Center Group and general manager of the Network Compute Division) bu satın almayla ilgili "Bu işlem, 5G ağ dönüşümünü en üst düzeyde hesaplama konusunda lider konuma getirme yeteneğimizi artırıyor" diyor ve ekliyor, "Müşterilerimiz için zorlayıcı bir çözüm yaratırken, gelişmiş bilgisayar pazarının gelişimini hızlandırmak için birleştirilmiş teknolojilerimizden ve ekiplerimizden tam anlamıyla yararlanmayı planlıyoruz."
Bu bilgilendirmeler gözönüne alınarak Sınır Bilişimin Akıllı Şehirler üzerindeki etkisini de ele almak gerektiği düşünülürse bu konuyla ilgili bir çalışma şu şekilde karşımıza çıkıyor:
Sınır Bilişim Akıllı Şehirlere nasıl yardımcı oluyor:
Bununla ilgili açıklamalar yapmış olan David Rose (SVP Marketing,Veea) şunları söylüyor:
“Akıllı şehirler, ilk pilot uygulama ve projelerden daha geniş çaplı dağıtımlara geçmeye başlıyor. Akıllı kentin merkezinde, etkili ve verimli yönetim hizmetleri ve varlıkları sağlayan düzenli bir veri akışı sağlayan IoT (Nesnelerin İnterneti) sensör ağlarının yaygınca kullanılması yer alıyor.
Tipik dağıtım senaryoları, otobüslerin takibinden trafik ışığı yönetimine, sokak aydınlatma kontrolüne, hava kalitesine ve atık izlemeye kadar her şeyi içerir. Bunlar şehir için net operasyonel faydalar sunarken, çeşitli uygulamalar bulut tabanlı veri merkezleriyle sürekli temas halinde kalmak zorunda kalmaları halinde ağları aşırı yüklenme ile tehlikeye atabilecek önemli veri akışları da yaratmaktadır.
Ek olarak, bu sensör ağlarının Wi-Fi veya hücresel olmasına rağmen, kullandıkları kablosuz ağlar, en gelişmiş şehirlerde bile genellikle kapsama garantisi veremez. 5G, bu sorunların çoğu için her derde deva olarak konumlandırılırken, gerçek şu ki, hala yaygın ticari dağıtımlar yıllar alıyor. Bununla birlikte, şehirlere bir çözüm sunan ve onların 'daha akıllı' olma yolunda tam anlamıyla faydalanabilmelerini sağlamaya yardımcı olabilecek yeni teknolojiler var.
Sınır’ın Yükselişi
Standart internet modeli genellikle, Amazon, Microsoft veya Google tarafından işletilen dev sunucu merkezlerinde, hizmetlerin barındırıldığı bulutla sürekli bağlantılara dayanır.
Ancak, son birkaç yıldır tamamlayıcı bir büyüme görülmekte sınır bilişim adı verilen modelle işlem ve depolama hizmet verdikleri sınır(uç) noktalara ve cihazlara mümkün olduğunca yakın ağın en sınırında(ucunda) bulunan bilgisayarlara kaymakta.
Bu, internet bağlantısı olmadığında hizmetlerin çalışmaya devam etmesine izin vermek ve verilerin yerel olarak işlenmesine izin vermek de dahil olmak üzere birçok avantaj sunar.
Bu ağ yükünü önemli ölçüde azaltır ve yalnızca kritik bilgiler ağ üzerinden iletilir.
Sınır Çözümü
Sınır bilişim, internet bağlantısından bağımsız olarak çalışabilen uygulamaların geliştirilmesine imkan sağlar. Bu uygulamalardan birkaçını bir araya getirmek, dağıtılmış bir bilgi işlem kaynağı ve bir şehrin her yerine dağılmış Wi-Fi ağı oluşturur.
Tipik olarak, sınır bilişim sunucuları bir alan oluşturmak için alanı ve ağı kaplayabilir.
Açık kaynaklı yazılıma dayanan çözüm, uygulamaların ve hizmetlerin normalde merkezi olarak yerel olarak çalıştırılmasını sağlar.
Bunun sağladıkları:
Ana taşıyıcı kapsama kaybolduğunda otonom operasyon.
Düşük gecikme süresi, uygulamalar kaynağa yakın olduğu için bilginin düşük gecikme süresinde işlenmesi.
Yerel olarak daha fazla veri işlenirken ana taşıyıcı bağlantılara olan talep azalması.
Üçüncü taraf geliştiricilerin yeni akıllı şehir uygulamaları oluşturmasını sağlayan açık bir platform.
Sınır Bilişim teknolojisi şehirler için çekici ve esnek bir platform sağlar, aynı zamanda geri ödeme maliyetlerini düşürür.
Eylem
Belirgin operasyonel maliyet tasarrufları ve esneklik avantajlarının ötesinde, son teknoloji uygulama platformlarının varlığı, cihazların yönetimine tek bir platformda eklenebilecek ve yönetilebilecek sınırsız sayıda uygulama geliştirme imkanı sunar.
Herhangi bir bilgi işlem platformunda olduğu gibi bir kez kullanıldığında, yazılım geliştiriciler, mevcut teknolojiyi şehir ve vatandaşının yararına kullanabilmek için platformdan faydalanan ek uygulamalar da yaratabilirler.
Potansiyel hizmetler şunları içerebilir:
Sokak Aydınlatması: Birçok şehir, sokak lambalarını sodyumdan düşük güçlü LED'e yükseltme sürecindedir. Bu yükseltmelerde bir sınır(uç) cihazın eklenmesi aydınlatma kontrolleri sağlayabilir, ancak aynı zamanda diğer uygulamaların geliştirilebileceği her yerde bulunan bir platformun konuşlandırılması için bir yol sunar.
Güvenlik Kameraları: CCTV kameraları modern polislik uygulamalarında kritik bir araç olduğundan, sınır bilişim kullanımı düşük maliyetli kablosuz IP kameraların konuşlandırılmasını, yerel olarak veri saklanmasını ve yalnızca gerektiğinde erişilebilir olmasını sağlar. Bu, önemli bir maliyet tasarrufu sağlar.
Çalışanların mesajlaşması: Bir sınır bilişim platformunda çalışan yüksek bant genişliğine sahip güvenli mesajlaşma hizmetleri, internet bağlantısı gerektirmeden standart akıllı telefonlarda veya tabletlerde çalışabilir, şehir çalışanları ve ilk yanıtlayanlar için oldukça esnek bir sistem sunar.
Sensör izleme: IoT sensörleri, çöp bidonlarından trafik ışıklarına kadar her yere giderek daha fazla dahil edildiğinde büyük miktarda veri üretilmektedir. Sınır bilişim kullanılarak, bu sensörler yerel olarak izlenebilir, veriler yalnızca sıra dışı bir okuma veya raporlanması gereken bir hata olduğunda merkeze iletilir.
Bağlı parkmetreler: Sınır bilişim, parkmetreler gibi izleme sistemleri için esnek bir ağ sağlar. Bu, verilerin yalnızca gerektiğinde örneğin bir arıza olması durumunda merkeze aktarılmasını sağlar ve ayrıca mevcut park yerleri hakkında da bilgi sağlayabilir.
Akıllı şehirlerin faydaları açık ve iyi anlaşılmıştır. Bununla birlikte hem üretecekleri büyük miktarda veride hem de sınırdaki(uçtaki) cihazların sayısındaki büyük bir artışı desteklemek için gerekli ağ altyapısını oluştururken önemli zorluklar vardır.
Sınır bilişim, bu sorunların çoğuna bir çözüm sunar, aynı zamanda akıllı şehirler için bir fırsatlar dünyası yaratırken, aynı zamanda maliyet tasarrufu, düşük gecikme ve esneklik gibi belediye sistemleri için kritik avantajlar sunar. Ve aynı zamanda sadece şehirlere bir bütün olarak değil, doğrudan vatandaşlara da fayda sağlayan bir bilgi işlem platformu sağlar.”
SONUÇ:
Gelecekte 5G kapsama için zemin hazırlığı yapan sınır bilişim, önümüzdeki aylarda ve yıllarda giderek daha önemli bir teknoloji olarak hayatımızda, Akıllı Şehirlere evrilen/evrilecek olan şehirlerimizde de yer alacak.
Ve 5G ve Sınır Bilişim birleşimi, daha fazla IoT cihazı daha fazla veri oluşturdukça, bu büyük miktarda veriyi gerçek zamanlı olarak en üst düzeyde işleme yeteneğini ortaya koyarak mevcut uygulamaları iyileştirecek ve yeni hizmetler sağlanmasının önünü açacaktır.
5G ve Sınır Bilişimin birleşimi, birçok sektördeki işletmeler için büyük bir fırsat, gelecekteki yenilikçi uygulamalar ve Akıllı Şehir planlamaları için de sağlam bir temeldir.
Kaynak:
APC by Schneider Electric
APC web sayfası
Jamie Bourassa
Schneider Electric'in Güvenli Enerji Departmanında Sınır Bilişim ve Kanal Stratejisi Başkan Yardımcısı
Schneider Electric Blog
bthaber web sayfası
Handan Aybars, 2 Kasım 2019
‘Sınır bilişim’ yeni trend olacak
Hürriyet web sayfası
26.06.2019, Teknoloji
Sınır Bilişim Tesisleri 2025'te üçe katlanacak
İntel web sayfası
2020 Need to Know: How Edge Computing Is Powering the Future of 5G
By Libby Plummer, Technology Writer
Smartcitiesworld web sayfası
Smarter cities with edge computing
26 Nov 2018
David Rose, SVP Marketing,Veea
Katkıları için Hüsnü Baysal’a teşekkürler
Bu sektör terimleri kullanılırken kastedilen anlamlar birbirine çok yakın olduğu için terimler birbirlerinin yerine kullanılabilir ancak sektör fiili standart olarak Sınır Bilişime yönelmektedir. Cisco Sis Bilişim tabirini kullanırken GE, HPE ve APC by Schneider Electric gibi alanın önemli firmaları Sınır Bilişim terimini benimsemiştir.
Sınır Bilişim ile Bulut Bilişimin Farkları
Sınır bilişim, hibrit IT ortamlarında bulut bilişimi tamamlar. Bulut bilişim, merkezi veri merkezlerinden faydalanırken sınır bilişim, verilerin oluşturuldukları yere daha yakın olarak kullanıldığı ağın sınırındaki dağıtılmış mikro veri merkezlerini kullanarak çalışır.
Sınır Bilişim Neden Gereklidir?
Sınır bilişim, performans ve yasal gereklilikler açısından bulut tabanlı uygulama ve hizmetlerdeki eksiklikleri gidermek için gereklidir. Başka bir deyişle bulut bilişim, kritik uygulamaların gerektirdiği yanıt süresi taleplerini her zaman karşılayamaz. Ayrıca verilerin depolandığı yerlere ilişkin yasal düzenlemelere tabi olan şirketlerin yerel depolama alanı ihtiyaçlarını karşılamada da yetersiz kalabilir.
Verimliliği ve iş performansını iyileştirmekte dijitalleşmeye yönelik eğilim, Nesnelerin İnterneti (IoT) uygulamaları başta olmak üzere yüksek performans gerektiren uygulama talebini artırdığı için bulut bilişimin eksiklikleri önemli bir sorun yaratmaktadır. IoT uygulamaları genellikle çok yüksek bant genişliği, düşük gecikme süresi ve güvenilir performansın yanı sıra yasal gerekliliklerin ve uyum standartlarının karşılanmasını da gerektirir. Bu nedenle, IoT uygulamaları sınır bilişim için ideal bir adaydır.
Sınır Bilişim Veri Merkezlerinin Kurulumu
Sınır bilişim kurumları birçok farklı şekilde uygulansa da genellikle şu üç kategori altında değerlendirilir:
1.Bina güvenlik sistemini çalıştıran bir cihaz veya tesis içi sistemlerle çevrimiçi depolama hizmetini entegre ederek aralarında veri aktarımını kolaylaştıran bulut depolama ağ geçidi gibi belirli bir amaca yönelik yerel cihazlar.
2. Önemli düzeyde işleme ve depolama kapasiteleri sunan küçük, yerelleştirilmiş veri merkezleri (1-10 kabin)
3. Nispeten daha geniş yerel kullanıcı topluluklarına hizmet veren 10'dan fazla kabinli bölgesel veri merkezleri.
Bu sınır bilişim örneklerinin her biri, boyutlarına bakılmaksızın işletme için önemlidir ve bu nedenle kullanılabilirliğin en üst düzeye çıkarılması temel bir gereksinimdir.
Dolayısıyla şirketlerin, büyük ve merkezi bir veri merkezi oluşturmaya gösterdiği önemi güvenilirlik ve güvenliğe de göstererek sınır bilişim veri merkezleri oluşturmaları kritik önem taşır…
IoT, Sınır Bilişim İhtiyacını Nasıl Artırıyor?
IoT, verilerin çeşitli sensör ve cihazlardan toplanmasını ve bu verilere belirli algoritmaların uygulanmasıyla işletmelere fayda sağlayan içgörülerin elde edilmesini kapsar. Sanayi, elektrik dağıtımı, trafik yönetimi, perakende satış, medikal ve eğitim de dahil birçok sektör, müşteri memnuniyetini artırmak, maliyetleri düşürmek, güvenliği ve operasyonları iyileştirmek ve son kullanıcı deneyimini zenginleştirmek gibi sayısız avantaj sağlamak için teknolojiden faydalanır.
Örneğin bir perakende satış mağazası, geçmiş alışverişlerine göre müşterilerin taleplerini öngörme, yerinde indirimler yapma ve kendi müşteri hizmet gruplarını geliştirme yoluyla müşterilerine daha iyi hizmet sunmak için IoT uygulamalarından topladığı verileri kullanabilir. Endüstriyel ortamlarda ise IoT uygulamaları, makine performansının belirli bir referans değerden saptığını algılama ve bu şekilde makinenin bakım ihtiyacını tespit etme özelliği sunarak önleyici bakım programlarını destekleyecek şekilde kullanılabilir.
Potansiyel kullanım alanları neredeyse sınırsızdır ancak hepsinin ortak noktası şudur:
Birçok sensör ve akıllı cihazdan toplanan yüksek miktarda veri, işletme iyileştirmelerini desteklemek için kullanılır.
Birçok IoT uygulaması; bilgi işlem gücü, veri depolama ve işletme içgörüleri sağlayan uygulama bilgi akışını elde etmek için bulut tabanlı kaynaklara dayanır. Ancak genellikle bant genişliği, gecikme ve yasal gereklilikler gibi nedenlerle sensörler ve cihazlar tarafından üretilen tüm verileri doğrudan buluta göndermek her zaman için en uygun çözüm olmayabilir.
IoT Uygulamalarında Sınır Bilişime İhtiyaç Duyulmasının 3 Ana Nedeni
Bant Genişliği
Bazı IoT uygulamalarının oluşturduğu veri hacmi ve tüm bu verileri buluta gönderme maliyetleri, şaşırtıcı derecede yüksek olabileceği için yerel işleme daha pratik ve faydalı bir çözüm haline gelebilir. Petrol ve doğalgaz arama uygulamalarında kullanılabilen yüksek çözünürlüklü videolar dahil büyük miktarda içerik akışı gerektiren her türlü uygulama için de geciktirici bir etkendir.
Gecikme
Bazı uygulamalarda, bir veri paketinin hedefine gidip geri dönmesi için geçen zamanı ifade eden gecikme süresi son derece düşük olmalıdır. Örneğin otonom arabalar, sağlık hizmetleri veya endüstriyel tesis alanı uygulamaları gibi güvenliğin önemli olduğu tüm uygulamalar, neredeyse anlık yanıt süresi gerektirir. Verilerin merkezi bir hizmete gidip gelmesi sürecinde doğal olarak yaşanan gecikme bulut hizmetlerini bu tür uygulamalar için elverişsiz kılar.
Yasal Gereklilikler
Yasal gerekliliklerin oldukça önemli olduğu sektörler ve bölgelerde (Genel Veri Koruma Tüzüğü'nün (GDPR) uygulandığı Avrupa gibi), kişisel bilgilerin nerede depolanacağı ve nasıl aktarılacağı da dahil olmak üzere bu bilgilerin işlenme yöntemi sıkı bir şekilde kontrol edildiği için yerelleştirilmiş veri merkezlerine duyulan ihtiyaç artar.
Bu örneklerdeki gibi birçok durumda sınır bilişim kurulumları, belirtilen sorunların üstesinden gelmede önemli bir rol oynar.
Dijital Dönüşümün Avantajlarına Örnekler
Elbette, tüm IT teknolojilerinde olduğu gibi sınır bilişimin amacı da kurumsal gereksinimleri karşılamaktır. Sınır bilişim, müşteri deneyimini ve operasyonel verimliliği iyileştirmek ve yeni gelir akışları oluşturmak için dijital dönüşüm yolculuğuna çıkan ve IoT uygulamalarından yararlanan işletmelere yardımcı olur.
Müşteri deneyimini iyileştirme
Müşteriler, IoT uygulamalarının örnekleriyle her yerde karşılaşır. Dijital ekranlar, müşterilerin perakende alışveriş ve ulaşım deneyimlerini iyileştirir. Endüstri alanında çalışan saha servis personeli, karmaşık makinelerin ve cihazların bakımını kolaylaştırmaya yardımcı olmak için artırılmış gerçeklik uygulamalarından yararlanır. Günümüzde bankacılık işlemlerinin çoğu akıllı telefondan yapılabilir ve sağlıkla ilgili cihazlar uzaktan izlenebilir. IoT uygulamaları, neredeyse her kesimden müşterinin hayatını kolaylaştırır.
Operasyonel verimliliği iyileştirme
IoT uygulamaları, ister endüstriyel ortamlarda ister veri merkezlerinde olsun, her tür makine ve ekipman için kestirimci bakım gibi alanların operasyonel verimliliğini iyileştirerek sorunların arıza süresine yol açmadan giderilmesini sağlar. Radyo Frekans Tanımlama (RFID) izleme teknolojisi, envanter yönetimi ve kayıpların önlenmesi konusunda perakende mağazalara yardımcı olur ve sağlık hizmetleri sunan işletmelerin mobil bilgisayarlar gibi pahalı donanımları izlemelerine olanak tanır. Şehirlerde de trafik sıkışıklıklarını azaltmak için yoğun kavşakları izlemek ve trafik ışıklarını kontrol etmek amacıyla IoT uygulamaları kullanılır. Aslında, operasyonel verimliliğin iyileştirilmesi şirketlerin IoT uygulamalarını kullanmasının en önemli nedeni olabilir.
Yeni gelir akışları geliştirme
IoT teknolojisine dayalı, tamamen yeni sektörler gelişiyor. IoT uygulamaları olmadan Uber ve Lyft hizmetleri sunulamaz ya da kısa süreli bisiklet ve scooter kiralama hizmetleri olmazdı. Lojistik şirketleri, konteynerlerin bulunduğu alanın gerçek zamanlı durumunu ve klima kontrollerinin düzgün çalışıp çalışmadığı bilgisini sağlama becerisine dayalı olarak yeni hizmetler sunabilir. Müşteriler için önemli olan tahmini bakım hizmetleri de üreticiler ve hizmet sağlayıcılar için yeni bir gelir kapısı açar. Günümüzde sensörler ve İnternet bağlantısı kullanarak çalışan birçok ev izleme hizmeti mevcuttur. Sağlık hizmeti sağlayan işletmeler, uzaktan cihaz izleme ve analizini de kapsayan "dijital hastane" hizmetleri sunabilir.
Farklı Sektörler İçin Sınır Bilişim Örnekleri
Her sektörden her şirket, yeni gelir akışları oluşturmanın yanı sıra müşteri deneyimlerini ve operasyonel verimliliği iyileştirmek için IoT teknolojisini ve sınır bilişimi uygulayabilir. Hayata geçirilme yöntemi ne olursa olsun, uygulamaların arkasındaki temel ilke aynıdır: Bir uçtaki cihazlar veya sensörler, topladığı verileri işleme ve analiz işlemleri için sınır bilişim veri merkezine gönderir, ardından bu veriler şirkete asıl faydayı sağlayacak olan daha merkezi uygulamaya (genellikle bulut uygulaması) iletilir.
Bazı dikey sektörler, IoT teknolojisini daha erken benimseyerek öne çıkmış ve başarılı uygulamalar gerçekleştirmiştir. Bu sektörlerin çıkardığı dersler diğer dikey sektörler için de geçerlidir. Bu nedenle hangi alanlarda başarı kazanıldığını incelemek diğer sektörlerdeki liderlere de ilham verebilir.
Endüstride Sınır Bilişim
"Akıllı" üretim sürecinin en temel bileşenlerinden biri de tahmini analizlerdir. Üretim alanındaki IIoT cihazları ve sensörler, yalnızca sıcaklık ve nemi değil enerji, motor ve tahrik özelliklerini, titreşimleri ve diğer değişkenleri ölçer. Daha sonra bu veriler, makine bileşeni hatalarıyla ilgili doğru tahminlerde bulunmak için kullanılır. Bu; kullanılabilirliği, kaliteyi, verimliliği etkileyen ve şirketlerin arıza sürelerini azaltmasına yardımcı olan Toplam Ekipman Etkinliği (OEE) ölçümünü iyileştirir.
Perakendecilik Sektöründe Sınır Bilişim
Perakendeciler, artırılmış gerçeklikle donatılmış akıllı aynalar gibi IoT teknolojilerini kullanarak daha gelişmiş bir deneyim sunar ve müşterilerini fiziksel mağazalarına çeker. Bu teknoloji sayesinde müşteriler giysileri giymeden deneyip karşılaştırabilir, ailelerine veya arkadaşlarına göndermek veya tamamlayıcı parçalar bulmak için giysilerin fotoğraflarını çekebilir. Dijital tabela ise müşterilere hangi mağazaya gitmeleri gerektiği konusunda yardımcı olur ve sürekli değişen satışlar hakkında bilgi verir. RFID envanter izleme uygulamaları hem müşterilere kolaylık sağlar hem de Apple Pay (müşteriye kolaylık sağlayan bir başka uygulama) gibi uygulamaların çalışmasını sağlayan İnternete bağlı satış noktası sistemlerine yönelik altyapıyı destekler.
Sağlık Sektöründe Sınır Bilişim
Sağlık hizmetleri sağlayan işletmeler, hastaları için en uygun yerlerde yüksek kaliteli ve ekonomik sağlık hizmetleri sunmak için çaba gösterir. Bunu gerçekleştirebilmek için dijital sağlık kayıtları, dijital görüntüleme ve teletıp gibi IoT teknolojilerini kullanırlar. Hastanelerde robotik cerrahi gibi uygulamalar, sınır bilişim çözümleri gerektiren son derece güvenilir bir IT altyapısına ihtiyaç duyar.
Finans Sektöründe Sınır Bilişim
Finans kurumları pek çok farklı alanda rekabetçi tehditlerle karşı karşıyadır:
İnternet dünyasının büyük şirketleri, kripto para birimleri ve sayıları giderek artan "fintech" (finansal teknoloji) girişim şirketleri. IoT uygulamaları; daha akıllı ATM'ler, VTM'ler, "her yerde bankacılık" uygulamaları ve dijital ödeme seçenekleri gibi teknolojilerle müşteri deneyimini artırarak bu tehditlerle mücadeleye yardımcı olur. Ayrıca IoT teknolojisi, şirketlere risklerin azaltılması ve daha iyi kararlar alınması için kullanılabilecek veriler de sağlar. Örneğin bir sigorta şirketi, müşterilerinin arabalarına sensörler takarak sürüş performanslarına göre ücret belirlemektedir.
Eğitim Sektöründe Sınır Bilişim
Hem öğrenciler hem de eğitimciler için daha dijital ve bağlı bir ortama yönelen eğitim kurumları sektöründe köklü bir dönüşüm yaşanmaktadır. Sınır bilişim sınıf içi deneyimi zenginleştiren, idari sistemleri modernleştiren ve öğrenci odaklı eğitim alanındaki eksiklikleri kapatan IoT uygulamalarından yararlanmayı sağlar.
Sınır Bilişim'de Karşılaşılan Zorlukların Üstesinden Gelme
IoT uygulamalarının sunduğu avantajlardan yararlanabilmek için sınır bilişim veri merkezlerinin uygulamaların ihtiyaç duyduğu performans ve güvenilirliğe sahip olması gerekir. Sınır Bilişim veri merkezlerinin kablo kabini veya sunucu odası, çalışanlarla dolu bir ofis, çalışanlarla ve müşterilerle dolu bir perakende mağazası veya ağır şartlardaki açık hava ortamları gibi her tür ortamda bulunabilmesi bazı zorlukları da beraberinde getirir.
Nerede olursa olsun, sınır bilişim veri merkezlerinin güvenilirliğini sağlamak ve performansını korumak için üç temel şartın sağlanması gerekir: uzaktan yönetim, hızlı ve standartlaştırılmış kurulum ve fiziksel güvenlik.
Uzaktan Yönetim ve Hizmetler
İster uzak bir ortamda, kamu hizmetiyle ilgili IoT uygulamalarını sürdüren bir açık hava tesisi isterse de yüzlerce mağazası olan bir perakende satış işletmesi olsun sınır bilişim veri merkezlerinin çoğunda bu merkezleri yönetebilecek IT personeli ya çok azdır ya da hiç yoktur. Bu gibi durumlarda sınır bilişim bileşenlerini uzaktan yönetebilme ve bileşenlerin bakımını yapabilme becerisi büyük önem taşır. Sahada arıza sürelerinin yaşanmaması ve servis çağrısı maliyetlerinin azaltılması için bakım işleminin kestirimci ve proaktif olması gerekir. Akıllı analiz uygulamalarından yararlanan bulut tabanlı bir yönetim platformu etkili bir çözüm olabilir.
Standartlaştırılmış ve Hızlı Kurulum
Kuruluşların sahip olacağı sınır bilişim veri merkezlerinin sayısı göz önüne alındığında, bu kurulumların standartlaştırılmış, tekrarlanabilir ve hızlı olması önemlidir. Bu yönteme alternatif olarak bir dizi geçici IT sistem kurulumunun yapılması, hem kurulum hızı hem de devam eden yönetim için bir felaket senaryosu olur.
Bu sorunun çözümü, her sınır bilişim kurulumunda tutarlılık sağlayan bir referans mimari kullanılmasıdır. Bu mimariler, cihazlar ve hizmetler için temel düzeyde bir referans sağlarken her konumun kendine özgü gereksinimlerine göre bazı değişikliklerin yapılmasına izin verir. Daha iyi bir alternatif olarak her saha için aralarından birini seçebileceğiniz sınırlı sayıda referans tasarım belirleyebilir ve tutarlılığı sağlayabilirsiniz.
Genellikle prefabrik, modüler mikro veri merkezleri sınır bilişim veri merkezleri için iyi bir çözümdür. Bunlar, gerekli tüm enerji ve soğutma altyapısının yanı sıra yönetim yazılımını da sahiptir. Bu altyapı, bir kabine veya bölmeye önceden entegre edilmiş ve kurulmuştur.
Genellikle bir IT çözüm sağlayıcı veya sistem entegratörü tarafından IT ekipmanının kurulmasına hazır olarak sağlanır. Bazı mikro veri merkezleri, önde gelen birleşik ve hiper birleşik IT ekipmanı üreticileri tarafından onaylanmıştır. Bu onay, veri merkezinizin iyi bir performans ve güvenilirlik sunacağından emin olmanızı sağlar.
Fiziksel Güvenlik
Sınır Bilişim veri merkezleri, sunucu odalarında ve IT kabinlerinde, yazar kasaların veya masaların altında bulunabilir. Özel bir odada olmaları bile güvenliği sağlamak için yeterli olmayabilir. Bu durum, sınır bilişim altyapısını kaza sonucu oluşan hasarlar, veri merkezine zarar vermek isteyen kötü amaçlı kişilerin saldırıları ve iyi niyetli olmasına rağmen bilinçsiz olan çalışanların hataları karşısında savunmasız bırakır.
Doğru fiziksel güvenlik için şu üç unsura dikkat edilmesi gerekir:
İzleme: Sıcaklık ve nem seviyelerini bildirebilen sensörler kullanarak fiziksel alanının izlenmesi ve yangın, duman, sel veya benzeri tehlikelerden kaynaklanan çevresel değişikliklerin tespit edilmesi.
Kontrol: Sınır bilişim altyapısına yalnızca yetkili personelin erişebilmesi için alanın kontrol edilmesi.
Gözetim: Sınır bilişim alanlarına erişebilen kişilerin görsel olarak tespiti için kayıt özellikli ses ve video kullanılarak ortamın gözetim altında tutulması.
Sınır Bilişim’in ne olduğu ve NİÇİN ihtiyaç duyulduğu APC by Schneider Electric ve Schneider Electric Blog’ta yukarıdaki şekilde anlatılmış.
Yazımızın devamında Sınır Bilişim’e (Edge Computing) VERTIV (Emerson Network Power, 3 yıl önce Platinum Equity tarafından satın alındıktan sonra Platinum Equity, çözümleri ve ekibini Vertiv çatısı altında konumlandırdı) tarafından baktığımız zaman karşımıza çıkan tablo şu şekilde:
Vertiv tarafından ortaya konan Data Center 2025: Olasılıkları Keşfetmek başlıklı araştırma, 800’ü aşkın sektör profesyonelinin geleceğe ilişkin öngörülerinden derlenmiş ve yeni nesil veri merkezleri için ortak bir vizyon oluşturmuştu.
Vertiv, bugün Data Center 2025: Sınıra Daha Yakın başlıklı bir güncelleme yayımlayarak, sadece beş yıl öncesine ait öngörülerde çok az bahsedilen köklü eksen değişikliklerini gün yüzüne çıkardı.
Sınır bilişime (edge computing) doğru gözlemlenen eksen kayması, bugünün sektör liderlerinin veri merkezi hakkında düşüncelerini değiştiriyor. Bu liderlerin yönetmesi gereken veri merkezi ekosistemi, çok farklı türde tesislerden oluşuyor ve bu ekosistem gittikçe daha fazla ağın sınır noktasında yer alan teknolojilere dayanıyor. Sınır bilişim tesislerine bugün sahip olan ya da 2025'e kadar bu tesisleri kurmayı planlayan katılımcıların yarısından fazlası (%53), destekledikleri sınır noktalarının en az %100 büyüme göstermesini bekliyor. Katılımcıların %20'si ise 2025'e kadar %400 büyüme öngörüyor. Araştırma genelinde tüm katılımcıların yanıtları baz alındığında ise 2025'e kadar sınır bilişim tesislerinde ortalama %226 artış bekleniyor.
Vertiv'in 2014 yılında gerçekleştirdiği ilk araştırmada sınır bilişim büyümekte olan bir trend olarak kabul edilse de, 19 sayfalık raporda sadece dört defa adı geçiyordu. O dönemde sektörün odağında kurumsal, bulut ve sunucu barındırma kaynaklarından faydalanan hibrit mimariler vardı. Veri merkezi gibi rutin olarak ışık hızında hareket eden ve değişen bir sektör için bile sınır bilişimin büyüme hızı ve veri merkezlerine etkisi şaşırtıcı nitelikte.
Sadece beş yıl içinde ekosistemde tümüyle yeni bir segmentin yükselişine tanık olduklarını ifade eden Vertiv CEO'su Rob Johnson, sınır bilişimin, bilgi işlemi kullanıcıya gittikçe daha yakında gerçekleştirme ihtiyacından beslendiğini düşüncesinde ve: "Bu yeni dağıtık ağ, veri merkezleri hakkında yaklaşımımızı tümüyle değiştiren görev kritik bir sınır bilişime dayanıyor." diyor yaptığı konuşmalarda.
Teknolojide yaşanan dönüşümlere ilişkin iki-üç yıllık öngörülerde bulunmanın kolay olmadığını düşüncesinde olan Vertiv EMEA Başkanı Giordano Albertazzi’de yaptığı konuşmalarda "Buna karşın, Vertiv araştırması sürekli değişen ve muazzam biçimde dinamik bir pazar vizyonuyla örtüşüyor. Özellikle sınır bilişimde beklenen büyüme; yapay zeka, IoT ve diğer gecikmeye ve bant genişliğine dayalı uygulamalarda öngörülen büyümeyle tutarlılık gösteriyor. Burada başta veri merkezlerindeki personeli açığından kaynaklanan zorluk ise tüm bu yeni altyapıyı etkili ve verimli bir şekilde yönetmek olacaktır. Uzaktan yönetim ve karanlık veri merkezlerinin rolü gittikçe daha fazla önem kazanacak." diyerek sözlerini sonlandırıyor.
800'ü aşkın veri merkezi uzmanının katıldığı araştırmadan öne çıkan diğer sonuçlar ise şöyle:
Katılımcılar güneş veya rüzgara dayalı veri merkezleriyle ilgili 2014'teki kadar iyimser değiller. İlk araştırmada 2025'te veri merkezi enerji kaynaklarının %34'ünün rüzgar veya güneşten geleceğini öngören uzmanlar, bu yıl bu öngörüyü %21'e düşürdü. Uzmanlar yenilenebilir enerjiye pozitif yaklaşsalar da, zaman çizelgesi konusunda daha gerçekçi düşünüyor.
Global ölçekte katılımcıların %16'sı 2025 yılına kadar emekli olacaklar. ABD'de aynı oran %33'e ulaşıyor. Mevcut halde zaten öncelikli sorunlardan biri olan yetenek açığının gelecekte artacağını gösteriyor.
Vertiv Türkiye ve Orta Asya Bölgesi Ülke Müdürü Zekai Güler’de verdiği yaptığı söyleşide araştırmanın da ortaya koyduğu karşılaşılacak insan kaynakları ihtiyacını vurgulayarak şunları söylüyor:
Beş yıl önce ‘geleceğin veri merkezlerine yönelik algıyı’ netleştirmek için yaptıkları araştırmayı, “Data Center 2025” adlı araştırma ile yeniledikleri bilgisini veren ve bu güncelleme ile sınır bilişimde beklenen büyümenin yapay zeka, IoT ve bant genişliğine dayalı uygulamalarda öngörülen büyümeyle tutarlılık gösterdiğini ifade eden Güler’in verdiği bilgiye göre, veri merkezlerindeki insan kaynakları ihtiyacı sorunu daha fazla gündeme gelecek. Yeni altyapıyı etkili ve verimli yönetme zorluğunun daha da önem kazanacağını ifade eden Zekai Güler, Türkiye ve bölgenin potansiyeli ile ilgili kendisine sorulan “Kritik altyapı çözüm ve servislerinin genişliği kapsamında, kısa ve orta vadede hangi çözüm ve servislerin Vertiv portföyünde konumlanması hedefleniyor?” sorusunu da şu şekilde cevaplıyor:
Kritik altyapıların sürekli çalıştığı bir dünya hedefliyoruz. Bu alanda güç yönetimi, ısı yönetimi, altyapı yönetim sistemleri ve bunların servis hizmetlerini müşterilerimize sunuyoruz. Ayrıca prefabrik modüler veri merkezi çözümleri ile hızlı ve esnek kritik altyapı çözümleri sağlayabiyoruz. Yapay zeka, Blockchain ve benzeri trendler, direkt müşterimiz olan veri merkezleri için etki yaratıyor. Geleceğin veri merkezlerine yönelik yaptığımız araştırmalarla pazarı “edge” odaklı dönüşümün beklediğini, sınır bilişimin de yakın geleceğin “mega trendi” haline geleceğini ortaya çıkardık. Bu araştırmalarımız ile, 5G şebekelerinin hayata geçmesiyle elde edilecek veri akışı ve gecikme süreleri sayesinde; hibrit bilişim, entegre sistemler ve sınır bilişim (edge computing) uygulamaları yeni bir dijital çağa kapı aralayacak. “Data Center 2025: Sınıra Daha Yakın” araştırmamız, teknolojiyi gerçek faydaya dönüştürebilmek için önceliğin yüksek gelir potansiyeli bulunan sınır bilişim modellerine verilmesi gerekliliğini ortaya koydu. Bu alanda ürün ve çözümler üretmeye devam ediyoruz.
Bütün bu yazılanların dışında bir başka açıdan Sınır Bilişim’e baktığımızda da karşımıza çıkan konu başlığı şu şekilde:
2020 Bilmeniz Gerekenler: Edge Computing (Sınır Bilişim) 5G'nin Geleceğini Nasıl Güçlendiriyor?
5G ile gelişen teknoloji uzun süredir ağlar ve 5G'ye hazır akıllı telefonlar ile konseptten gerçeğe geçişi sağladı. Mobil kullanıcılar için bir ağ bağlantısının yinelenmesinden daha fazlası olan 5G devasa veri kapasitesi, yüksek hız ve düşük gecikme süresi sayesinde iş dünyasında devrim yaratan fırsatlar sunuyor. Daha fazla 5G ağının piyasaya sürülmesi ve genişletilmesi, bir dizi yeni teknolojiyi yönlendirmeye yardımcı olacak ve özellikle, sınır bilişimin sunduğu fırsatı hızlandırmaya yardımcı olacaktır.
“5G ve sınır bilişimin birleşimi, birden fazla sektördeki işletmeler için büyük bir fırsat sunuyor ve gelecekteki yenilikler için sağlam bir temel sağlıyor”.
Yazımızın bir önceki bölümünde de yazıldığı gibi 2020 ve ötesindeki en önemli teknoloji trendlerinden biri olarak belirlenmiş olan sınır bilişim, işlemi verinin yaratıldığı yere yaklaştırır. Bu gecikmeyi azaltmaya ve sürekli artan veri miktarını işlemek için gereken gerçek zamanlı duyarlılığı sağlamaya yardımcı olur. Verileri ve uygulamaları, onlara ihtiyaç duyan insanlara ve cihazlara yaklaştırmak, hizmetleri iyileştirmeye ve tamamen yeni kullanım durumları sağlamaya yardımcı olabilir.
Sınır Bilişim, hali hazırda bulutta risk alınmaması gereken ve düşük gecikme süresi gerektiren durumlarda kullanım sağlıyor. Aynı şekilde, 5G'nin vaat edilen düşük gecikme süresini elde etmek için sınır bilişime ihtiyacı var. Ancak bu yeni nesil bağlanabilirlik, sınır bilişim ihtiyacını artırırken, sınır bilişimde potansiyelini ortaya çıkarmak için 5G'ye dayanıyor,iki teknoloji ayrılmaz bir şekilde birbirine bağlı.
Henüz 5G kapsamında olmayan alanlar için, sınır bilişim ile birleştirilmiş 4G zaten 5G benzeri bir deneyim sunabilir. Bu önemlidir çünkü geliştiricilerin 5G piyasası için hazır hizmetler ve uygulamalar yaratmalarını teşvik eder ve buna bağlı olarak ağlar ve tüketiciler arasında 5G'nin benimsenmesini teşvik eder.
Günlük bazda oluşturulan veri hacmi gittikçe artan bir hızda artmaya devam ettikçe, 5G ve sınır bilişimin birleşimi, son kullanıcı cihazlarına yakın büyük iş yüklerinin işlenmesini sağlayacaktır. Bu sadece uygulamaların çevik karşılık verebilirliğini arttırmakla kalmayacak, aynı zamanda anında gerçek zamanlı veriler üzerinde hareket etmeyi kolaylaştıracaktır, bunun gerçek zamanlı veri analizi yapması gereken endüstriler için büyük avantajları vardır.
Örneğin, veri analitiğini ve AI'yı bağlı fabrikalarda en üst düzeyde birleştirmek operasyonel süreçleri daha verimli hale getirmeye yardımcı olabilir.
Milyarlarca IoT cihazının gelmesi, gelecekte ağın sınırında (kenarında) çok daha fazla veri üretileceği anlamına gelecektir. 5G ve sınır bilişimin birleşiminin ortaya koyacağı etki üretilen bu yüksek kapasiteli verinin işlenebilmesini desteklemek için gerekli olacaktır. Verileri gerçek zamanlı olarak işleyebilme yeteneği, bağlı otoparklardan suç önleme sistemlerine kadar her nesne dahil akıllı şehir altyapısının geleceği için de önemli olacaktır. Özellikle otonom araçlar anında değişen yol koşullarına hızlı bir şekilde tepki verebilmeleri için anında veri işlemeye ve düşük gecikmeye ihtiyaç duyacaklardır.
Sınır destekli 5G tarafından sunulan ultra düşük gecikme süresi, Sanal Gerçeklik (VR) ve Artırılmış Gerçeklik (AR) gibi deneyimlerde sürükleyicilik sağlayacaktır. Yeni oyun ve eğlence biçimlerinin yanı sıra, bu tür sürükleyicilik medya, perakende ve spor dahil olmak üzere çeşitli sektörlerde de kullanılabilir. Ek olarak, 5G'nin ve sınır bilişimin daha kapsamlı genişlemesi, henüz düşünülmemiş yeni uygulamalar, hizmetler ve iş modelleri sağlayabilir.
Bir bilişim teknolojileri şirketi olan Intel’de, 5G ve sınır bilişimin sunduğu büyük fırsatı görerek kısa süre önce Smart Edge sınır bilişim platformunu BT altyapı ve servis sağlayıcı Pivot Technology Solutions'dan almayı kabul etti. Bu satın alma, Intel'in 5G ağları için gelişmiş bilgisayar pazarına odaklanmasını destekleme amaçlıdır. Ve Smart Edge Platformu yakın kullanıcıya, ağın sınırında (ucunda) güçlü bulut benzeri hizmetler sunmak için yardımcı olur.
Dan Rodriguez (Intel VP in the Data Center Group and general manager of the Network Compute Division) bu satın almayla ilgili "Bu işlem, 5G ağ dönüşümünü en üst düzeyde hesaplama konusunda lider konuma getirme yeteneğimizi artırıyor" diyor ve ekliyor, "Müşterilerimiz için zorlayıcı bir çözüm yaratırken, gelişmiş bilgisayar pazarının gelişimini hızlandırmak için birleştirilmiş teknolojilerimizden ve ekiplerimizden tam anlamıyla yararlanmayı planlıyoruz."
Bu bilgilendirmeler gözönüne alınarak Sınır Bilişimin Akıllı Şehirler üzerindeki etkisini de ele almak gerektiği düşünülürse bu konuyla ilgili bir çalışma şu şekilde karşımıza çıkıyor:
Sınır Bilişim Akıllı Şehirlere nasıl yardımcı oluyor:
Bununla ilgili açıklamalar yapmış olan David Rose (SVP Marketing,Veea) şunları söylüyor:
“Akıllı şehirler, ilk pilot uygulama ve projelerden daha geniş çaplı dağıtımlara geçmeye başlıyor. Akıllı kentin merkezinde, etkili ve verimli yönetim hizmetleri ve varlıkları sağlayan düzenli bir veri akışı sağlayan IoT (Nesnelerin İnterneti) sensör ağlarının yaygınca kullanılması yer alıyor.
Tipik dağıtım senaryoları, otobüslerin takibinden trafik ışığı yönetimine, sokak aydınlatma kontrolüne, hava kalitesine ve atık izlemeye kadar her şeyi içerir. Bunlar şehir için net operasyonel faydalar sunarken, çeşitli uygulamalar bulut tabanlı veri merkezleriyle sürekli temas halinde kalmak zorunda kalmaları halinde ağları aşırı yüklenme ile tehlikeye atabilecek önemli veri akışları da yaratmaktadır.
Ek olarak, bu sensör ağlarının Wi-Fi veya hücresel olmasına rağmen, kullandıkları kablosuz ağlar, en gelişmiş şehirlerde bile genellikle kapsama garantisi veremez. 5G, bu sorunların çoğu için her derde deva olarak konumlandırılırken, gerçek şu ki, hala yaygın ticari dağıtımlar yıllar alıyor. Bununla birlikte, şehirlere bir çözüm sunan ve onların 'daha akıllı' olma yolunda tam anlamıyla faydalanabilmelerini sağlamaya yardımcı olabilecek yeni teknolojiler var.
Sınır’ın Yükselişi
Standart internet modeli genellikle, Amazon, Microsoft veya Google tarafından işletilen dev sunucu merkezlerinde, hizmetlerin barındırıldığı bulutla sürekli bağlantılara dayanır.
Ancak, son birkaç yıldır tamamlayıcı bir büyüme görülmekte sınır bilişim adı verilen modelle işlem ve depolama hizmet verdikleri sınır(uç) noktalara ve cihazlara mümkün olduğunca yakın ağın en sınırında(ucunda) bulunan bilgisayarlara kaymakta.
Bu, internet bağlantısı olmadığında hizmetlerin çalışmaya devam etmesine izin vermek ve verilerin yerel olarak işlenmesine izin vermek de dahil olmak üzere birçok avantaj sunar.
Bu ağ yükünü önemli ölçüde azaltır ve yalnızca kritik bilgiler ağ üzerinden iletilir.
Sınır Çözümü
Sınır bilişim, internet bağlantısından bağımsız olarak çalışabilen uygulamaların geliştirilmesine imkan sağlar. Bu uygulamalardan birkaçını bir araya getirmek, dağıtılmış bir bilgi işlem kaynağı ve bir şehrin her yerine dağılmış Wi-Fi ağı oluşturur.
Tipik olarak, sınır bilişim sunucuları bir alan oluşturmak için alanı ve ağı kaplayabilir.
Açık kaynaklı yazılıma dayanan çözüm, uygulamaların ve hizmetlerin normalde merkezi olarak yerel olarak çalıştırılmasını sağlar.
Bunun sağladıkları:
Ana taşıyıcı kapsama kaybolduğunda otonom operasyon.
Düşük gecikme süresi, uygulamalar kaynağa yakın olduğu için bilginin düşük gecikme süresinde işlenmesi.
Yerel olarak daha fazla veri işlenirken ana taşıyıcı bağlantılara olan talep azalması.
Üçüncü taraf geliştiricilerin yeni akıllı şehir uygulamaları oluşturmasını sağlayan açık bir platform.
Sınır Bilişim teknolojisi şehirler için çekici ve esnek bir platform sağlar, aynı zamanda geri ödeme maliyetlerini düşürür.
Eylem
Belirgin operasyonel maliyet tasarrufları ve esneklik avantajlarının ötesinde, son teknoloji uygulama platformlarının varlığı, cihazların yönetimine tek bir platformda eklenebilecek ve yönetilebilecek sınırsız sayıda uygulama geliştirme imkanı sunar.
Herhangi bir bilgi işlem platformunda olduğu gibi bir kez kullanıldığında, yazılım geliştiriciler, mevcut teknolojiyi şehir ve vatandaşının yararına kullanabilmek için platformdan faydalanan ek uygulamalar da yaratabilirler.
Potansiyel hizmetler şunları içerebilir:
Sokak Aydınlatması: Birçok şehir, sokak lambalarını sodyumdan düşük güçlü LED'e yükseltme sürecindedir. Bu yükseltmelerde bir sınır(uç) cihazın eklenmesi aydınlatma kontrolleri sağlayabilir, ancak aynı zamanda diğer uygulamaların geliştirilebileceği her yerde bulunan bir platformun konuşlandırılması için bir yol sunar.
Güvenlik Kameraları: CCTV kameraları modern polislik uygulamalarında kritik bir araç olduğundan, sınır bilişim kullanımı düşük maliyetli kablosuz IP kameraların konuşlandırılmasını, yerel olarak veri saklanmasını ve yalnızca gerektiğinde erişilebilir olmasını sağlar. Bu, önemli bir maliyet tasarrufu sağlar.
Çalışanların mesajlaşması: Bir sınır bilişim platformunda çalışan yüksek bant genişliğine sahip güvenli mesajlaşma hizmetleri, internet bağlantısı gerektirmeden standart akıllı telefonlarda veya tabletlerde çalışabilir, şehir çalışanları ve ilk yanıtlayanlar için oldukça esnek bir sistem sunar.
Sensör izleme: IoT sensörleri, çöp bidonlarından trafik ışıklarına kadar her yere giderek daha fazla dahil edildiğinde büyük miktarda veri üretilmektedir. Sınır bilişim kullanılarak, bu sensörler yerel olarak izlenebilir, veriler yalnızca sıra dışı bir okuma veya raporlanması gereken bir hata olduğunda merkeze iletilir.
Bağlı parkmetreler: Sınır bilişim, parkmetreler gibi izleme sistemleri için esnek bir ağ sağlar. Bu, verilerin yalnızca gerektiğinde örneğin bir arıza olması durumunda merkeze aktarılmasını sağlar ve ayrıca mevcut park yerleri hakkında da bilgi sağlayabilir.
Akıllı şehirlerin faydaları açık ve iyi anlaşılmıştır. Bununla birlikte hem üretecekleri büyük miktarda veride hem de sınırdaki(uçtaki) cihazların sayısındaki büyük bir artışı desteklemek için gerekli ağ altyapısını oluştururken önemli zorluklar vardır.
Sınır bilişim, bu sorunların çoğuna bir çözüm sunar, aynı zamanda akıllı şehirler için bir fırsatlar dünyası yaratırken, aynı zamanda maliyet tasarrufu, düşük gecikme ve esneklik gibi belediye sistemleri için kritik avantajlar sunar. Ve aynı zamanda sadece şehirlere bir bütün olarak değil, doğrudan vatandaşlara da fayda sağlayan bir bilgi işlem platformu sağlar.”
SONUÇ:
Gelecekte 5G kapsama için zemin hazırlığı yapan sınır bilişim, önümüzdeki aylarda ve yıllarda giderek daha önemli bir teknoloji olarak hayatımızda, Akıllı Şehirlere evrilen/evrilecek olan şehirlerimizde de yer alacak.
Ve 5G ve Sınır Bilişim birleşimi, daha fazla IoT cihazı daha fazla veri oluşturdukça, bu büyük miktarda veriyi gerçek zamanlı olarak en üst düzeyde işleme yeteneğini ortaya koyarak mevcut uygulamaları iyileştirecek ve yeni hizmetler sağlanmasının önünü açacaktır.
5G ve Sınır Bilişimin birleşimi, birçok sektördeki işletmeler için büyük bir fırsat, gelecekteki yenilikçi uygulamalar ve Akıllı Şehir planlamaları için de sağlam bir temeldir.
Kaynak:
APC by Schneider Electric
APC web sayfası
Jamie Bourassa
Schneider Electric'in Güvenli Enerji Departmanında Sınır Bilişim ve Kanal Stratejisi Başkan Yardımcısı
Schneider Electric Blog
bthaber web sayfası
Handan Aybars, 2 Kasım 2019
‘Sınır bilişim’ yeni trend olacak
Hürriyet web sayfası
26.06.2019, Teknoloji
Sınır Bilişim Tesisleri 2025'te üçe katlanacak
İntel web sayfası
2020 Need to Know: How Edge Computing Is Powering the Future of 5G
By Libby Plummer, Technology Writer
Smartcitiesworld web sayfası
Smarter cities with edge computing
26 Nov 2018
David Rose, SVP Marketing,Veea
Katkıları için Hüsnü Baysal’a teşekkürler