OSB'lerde can ve mal güvenliği

Sanayinin uygun görülen alanlarda yapılanmasını sağlamak, kentleşmeyi yönlendirmek, çevre sorunlarını önlemek, bilgi ve bilişim teknolojilerinden yararlanmak, imalat sanayi türlerinin belirli bir plan dahilinde yerleştirilmeleri ve geliştirilmeleri amacıyla, sınırları tasdikli arazi parçalarının gerekli alt yapı hizmetleriyle ve ihtiyaca göre tayin edilecek sosyal tesisler ve teknoparklar ile donatılıp planlı bir şekilde ve belirli sistemler dahilinde sanayi için tahsis edilmesiyle oluşturulan ve 4562 sayılı kanun hükümlerine göre işletilen mal ve hizmet üretim bölgesine Organize Sanayi Bölgesi denir.

Farklı sanayi iş kollarında üretim yapan tesislerin yer aldığı KARMA OSB-Aynı sanayi iş kolunda ve bu iş koluna dahil alt sanayi gruplarında faaliyet gösteren tesislerin yer aldığı İHTİSAS OSB ve 4562 sayılı kanunun 26’ncı maddesine göre özel hukuk tüzel kişilerince veya gerçek kişilerce kurulan ÖZEL OSB olarak tanımlanmaktadır.

OSB’lerde güvenlik amaçlı İnsan gücü ve Elektriksel & Mekaniksel tabanlı uygulamalar gerek işletme bazında gerekse OSB kapsamında uygulanmaktadır. Hedefler en iyiyi uygulamak olsa da yapılması gerekenler, direkt ve/veya en direkt nedenlerle yapılmamış durumdadır.

Genel olarak bakıldığında, İşyeri Hekimliği, Fiziki Güvenlik, Elektronik ve Mekanik Güvenlik uygulamalarıyla özellikle batı bölgelerindeki OSB’lere geçer not verilebilir gibi. Ancak diğer bölgeler için aynı sonuçları çok rahat söylemek mümkün değildir. Bu değerlendirmenin hepsi için değil çoğunluk için yapıldığının altını çiziyorum.

OSB içindeki ideale yakın bir işletmeyi ele alalım;

Örneğin Gaziantep Naksan Holding’in bir kuruluşu olan Naksan Plastik Ve Enerji San. Tic. A.Ş. içinde yapılan bu kapsamdaki uygulamalar gerek fiziki güvenlik tedbirleri ve gerekse aktif ve pasif Yangın Güvenlik önlemlerinin alınmasında azami hassasiyet gösterilmesi için Yangın Güvenlik Müdürlüğü departmanının oluşturulması ile bir endüstri tesisinden arzu ettiğimiz seviyeye ulaşmış olduğunu gözlemledik.

Özellikle CCTV kamera, Yangın Algılama ve İhbar sisteminin diğer güvenlik sistemleriyle Can ve Mal güvenliğinin sağlanması adına oluşturulan entegrasyon, bir tesiste olması gerekenleri çok güzel özetler nitelikteydi.

Personel alımlarında işbaşı yapan personellere teorik ve uygulamalı yangın eğitimi verilmesi, sıcak çalışma işleminin yönerge haline getirilmesi ve izne tabii olması, tesiste yangın güvenliği adına “Yangın Güvenliği Denetim Sistemi “oluşturulması. Özel Güvenlik personelinin tamamına Yangına Müdahale, Yangın Güvenliği ve Arama Kurtarma özel eğitimi alınması “Yangın Güvenliği Kapıda Başlar “düsturu ile hareket edilmesi ve en önemlisi bu sistemin takibi ve yürütülmesi için işin ehli personel istihdam etmeleri çok güzel bir örnektir. (**)

Kocaeli’nde 35 Liman & İskele, 3 adet Teknopark (Bilişim vadisinin bitimiyle sayı 4 olacaktır), 2 adet serbest bölge ve 12’si aktif 2’si bitme aşamasında toplam 14 adet OSB mevcuttur. Sadece 4’ün de (Gebze OSB, Tuzla OSB, Gebze İhtisas OSB, Dilovası Makine İhtisas OSB) Yangına karşı her anlamda önlemler alınmıştır denilecek durum vardır.

Ülkemizin sayıları 300’ü aşan OSB’ler içinde irili ufaklı işletmelerin tümünde ise 46.654 fabrika sayısı ile toplamda 48’in de yangına dıştan müdahale amaçlı İtfaiye yapılanması mevcuttur. 

Bu yapılanmada yangına uygunluk belgesini veren veya İlgili Belediye İtfaiyesince bu (uygunluk) belgenin verilmesini tercih eden işleyiş farklılıkları vardır. Bu işleyiş şeklinin de doğru ve yanlış tarafları tartışılacak ayrı bir konudur.

Yazım da sihirli sözcük geçince dayanamayıp hatırlatma yapayım dedim…,

“İtfaiye sevgi yuvasıdır, İtfaiyeye bir kez giren bu sevgi ile yoğrulur ve ömrü boyunca bu sevginin tılsımıyla yaşar. Nerede bir itfaiyeci görse içi titrer, klakson sesleri siren seslerine dönüşür. Karanlık gecelerdeki alevlerin parlayışı, dumanın ürpertici yükselişi gözünde yansır. İtfaiyecilik özü sevgi olan bir meslektir…” (*)

Bence devamı var; Kimsenin sahiplenmediği işleri, kendi işleri dışında olsa da üstlenir. Yangının siyaseti olmaz düsturunu bilir. Çünkü bilir ve der ki “” Yaratılanı severiz Yaradan’dan Ötürü “”. Hem de misafirperverdir. Çünkü bilir ve der ki “”” Misafir kutsaldır. Düşmanımız bile gelse misafirimizdir, başımızın tacıdır, neyimiz varsa ikram eder, hoş tutarız.”””

Bugüne kadar, Seveso II-III Direktifleri Kapsamındaki gezdiğim İşletmeler dışında, 55 İtfaiye Daire Başkanlığı/Müdürlüğü ve OSB’de bu kapsamda İletişim-Gözlem ve Bilgi alışverişinde bulunmuşum. Sadece bir lokasyon da bu düsturu tam almamış bir yere rastladım. Halbuki herkes bilir ki İtfaiyede üst yöneticinin kaderi Belediye Başkanının ya da OSB’de ise Yönetim kurulu Başkanının iki dudağı arasındadır. Camia küçüktür. Bu ve benzeri konularda sanaldan iletişim çok sağlıklı işlemektedir. 

Umarım bu yazıyı dolaylı da olsa okuduktan sonra, bir empati yapar arkadaşımız.

Bir de yeri gelmişken söylemekte yarar gördüğüm ikinci bir konu; Nedendir...? Niçindir...? İnanın bazen anlamakta güçlük çektiğim bu soruyu soran oluyor; Elektrik Mühendisliği ile Yangın ne alaka Necmi Hoca …?

İstanbul itfaiyesinin istatistiklerine göre 2018 yılının ilk iki ayında toplamda 3.311 yangın olayı meydana gelmiştir. Bunlardan 2.682 adedi yapısal yangın sınıfına girmektedir. Ek olarak son 6 ayda 80’nin üzerinde fabrika yangını meydana gelmiştir.



2015 yılında her 100 bin kişiye düşen yangın sayısı 184.1 iken 2017’de ise bu oran 166.8 olarak belirlenmiştir.

Yangınların sayısı kadar yangına yol açan etkenler de oldukça önemlidir Özellikle yangına karşı önlem alınabilmesi için öncelikle yangını oluşturan etkenleri incelemek gerekir. 2018 yılının Ocak ve Şubat aylarında meydana gelen yangınların % 29.8’i elektrik kontağından, % 28.3’ü ise sigaradan kaynaklanmaktadır.



“Yangınlar gökten zembille inmiyor. İstatistikler gösteriyor ki yangınların sebebi büyük oranda elektrik. 

Ayrıca; Bugüne kadar bu soruyu makine mühendisliği kökenli akademisyenlere veya Yangın sektöründe olan makine ya da diğer branşlarda ön lisans- lisans-yüksek lisans veya doktora eğitimi alanlara sorabilmişler midir?

Her ne olursa olsun ortaya konulan bir emek var. Her şeyden önce kimse emeğe saygısızlık etmesin “Demeyeceğim…!

 Elektrik Mühendisliği, Kuvvetli akımıyla-Zayıf akımıyla tüm diğer mesleklerle özdeşleşmiştir. Konvansiyonel-Adresli Yangın Algılamaları başta olmak üzere pompalar-jeneratör entegrasyonu vb. Birçok prosesten bahsedilebilir. Elektrik &Yangın ilişkisinde.. 

Bir de soruyu sormadan önce ilgili kişi kim ve hangi meslekte lisans eğitimi almış olursa olsun, geçmişte neler yapmış-şu anda neler yapıyor ya da yapmaya çalışıyor. Bunu araştırmak gerekir.

Yangın master Planları hazırlamış olmak+NFPA vb.kuruluşların özel eğitimlerini alıp sınavlarında başarılı olmayı ilgili belgelerle taçlandırmış olmak gibi back raundlarımızın  yanı sıra ; Şahsım ve grubum olarak yapmaya çalıştığımız ;Türkiye’de eksik olan Yangın Mühendisliğinin açılması konusunda, onlar gelirse biz ne yaparız diye düşünmeden her türlü platformda gerekliliği savunmak. İtfaiyelerin standartizasyonu için neler yapabilir, paydaşlarla sesli düşünmek. Bunun gibi birçok konuda neler yaptığımızı irdeledikten sonra doğru soruları sormak isabetli olur gibi.

Yazı başlığımıza dönecek olursak;

İtfaiye teşkilatı dendiğin de aklımıza hemen itfaiyeciler gelir. Çünkü itfaiyeciler canımızı, malımızı korur. Ağaçta kalan, kukuya sıkışan kedimiz için ararız hemen yardıma gelirler, halkın içinden kişilerdir öyle değil mi?

Biz sadece itfaiyecileri biliriz, arkalarındaki büyük oluşumu aklımıza getirmeyiz. İtfaiyecilerin içinde duracakları binaları, her iş için ayrı ayrı dizayn edilmiş araçlarını, gereçlerini, kıyafetlerini hiç düşünmeyiz. Gerçekten ciddi paralar vererek sahip olunan bir yapı.

300’ün üzerinde bulunan OSB’lerin sadece 48’sinde itfaiye teşkilatı bulunduğunun tekrara altını çiziyorum. Geri kalan OSB’ler ise il veya ilçe belediyelerin itfaiye teşkilatından faydalanmaktadır. 

Kocaeli özelinde ele aldığımızda; Özellikle Bilim,Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Kocaeli İl Müdürü  İlhan AYDIN’ın özverili çalışmalarıyla son aşamada AR-GE merkezi sayısı 106 ile Türkiye’de ikinci, Karma 7 adet+5 adet İhtisas  OSB’nin 2010 doluluk oranı % 51 iken 2018’de % 74 çıkan bir doluluk oranı  ile  Ülke’de birinci konumdadır.

OSB’lerin sadece 4’ün de (Gebze OSB, Tuzla OSB, Gebze İhtisas OSB, Dilovası Makine İhtisas OSB) Yangına karşı her anlamda önlemler alınmıştır denilecek durum vardır.

Yangın konusunda acil yapılanma gerekmektedir. Her OSB’nin Yangın konusunda kendi olanaklarıyla çözüm bulması idealidir. Bu olamıyorsa İl Müdürü Sn.AYDIN’ın önerdiği gibi birbirine yakın OSB’lere ortak hizmet sunabilecek oluşuma gidilmelidir. Örneğin; Güzeller ve Plastikçilere Gebze OSB Güçlendirilerek hizmet verebilir.
 
Bir başka seçenekte; Ülkemiz de benim de bildiğim, Özel İtfaiye Hizmeti sunan şirket var.  Yapmış oldukları yazılım ve eğitimli personeli ile, bina yangın güvenliğini 7/24 kontrol ederek, oluşan yangınlara ilk müdahale hizmeti vererek, tesisin/tesislerin Yangın Tehlikesi Yönetimi’ni yapıyorlar.

Bu özel şirketin en güçlü yanlarından biri ise, OSB’ler de planlanan itfaiye yapılanması için gerekli yatırımı uzun vadeli olarak OSB yönetimi adına yapabilmesi. Günümüz ekonomik şartlarında değerlendirilmesi gereken bir konu diye düşünüyorum.

Yazıyı hazırlarken İl Müdürü Sn. Aydın'ın makamında tanıştığım, 1976 yılında kurulan ve Dilovası OSB 'de konuşlanan PolinWaterparks'ın 105 ülkeye ihracat yaptıkları. "Su Kayakları..." ile ilgili; çalışmalarını ve başarı hikayelerini Sn. Şöhret PAKİŞ (Direktör..)'ten dinlemek  çok heyecan vericiydi…




(*):Prof.Dr.Abdurrahman KILIÇ Hocamızdan.
(**): Bu çalışmalara sonsuz destek veren Naksan Plastik Yönetimini kutluyorum. 

Kaynaklar:

Yangın İstatistikleri-İstanbul tabloları
: İpek Yavuz Konak 
Pazarlama Müdürü/ Marketing Manager at Mavili Elektronik - Linked in sayfası

Su Kaydırakları fotoğrafları: PolinWaterparks web sayfası 

Katkıları için Hüsnü BAYSAL'a teşekkürler
OGÜNhaber