Yakutlar (Sahalar)
Nüfusun çoğunluğunu oluşturan Yakutlar bir Türk Halkıdır. Cumhuriyetin Rusça da tam adı Respublika Saha olarak yazılır
Yakutistan Türkçe de zaman zaman Saha Cumhuriyeti biçimlerinde de yazılmaktadır. Cumhuriyet, 3.103.200 km²’lik bir alanı kaplar ve bu alan, Rusya Federasyonu topraklarının beşte biridir. Yakutistan dünyadaki en büyük yüzölçümüne sahip olan özerk ülkedir. Başkenti Yakutsk'tur
Yakutça, Türk dilleri'nin kuzey öbeğine bağlı bir dildir. Çoğunluğu Yakutistan'da olmak üzere, bu dili yaklaşık 456.000 kişi konuşur. Yakutça, Magadan, Sahalin bölgelerinde, Taymir ve Evenk özerk bölgelerinde de konuşulur. Yakutların dili, aynı zamanda kuzey Sibirya'nın küçük halklarının ticârî dilidir. 1960 ve 70'lerde kültürel ve manevi bir canlanma Yakut dili ve edebiyatının yeniden doğmasını sağlamıştır Yakutça, Türk dilleri’nin kuzey öbeğine bağlı bir dildir. Çoğunluğu Saha Cumhuriyeti’nde olmak üzere, bu dili yaklaşık 456.000 kişi konuşur. Sahaca, Magadan, Sahalin bölgelerinde, Taymir ve Evenk özerk bölgelerinde de konuşulur. Yakutların dili, aynı zamanda kuzey Sibirya’nın küçük halklarının ticârî dilidir. 1960 ve 70′lerde kültürel ve manevi bir canlanma Yakut dili ve edebiyatının yeniden doğmasını sağlamıştır
Yakutlar, 13 ve 14.yüzyılda Moğol kökenli Buryatların akınlarından sonra Sibirya'nın Baykal gölü bölgesinden kuzeye göçen ve Türkçe konuşan insanların torunlarıdır. Bölgenin yerlisi olan daha küçük sayıdaki Moğol, Even (Lamut), Tunguz ve Eski Asya halkları da Yakutlarla kaynaşmıştır. Bölgenin güney ve kuzeyi arasında kültürel farklılıklar bulunmasına rağmen, her iki grup da doğu Ortodoks kilise'si ile Şaman inançlarının bir bileşimini benimsemiştir. Yakutların nüfusu 1926 ile 1959 arasında kolektivizasyonun ve Sovyet baskısının sonucunda hızla düşmüştür. Bugün Rusya Federasyonu topraklarının beşte birini oluşturan Yakutistan’ın toplam nüfusu 929.280’dir (2002); Yakutların bu nüfus içindeki oranı % 46’dır (432.290) ve cumhuriyetin nüfusunun çoğunluğunu oluştururlar.
Yakutsk’da yaz boyunca hava kararmıyor, güneş ufka kadar inip tekrar yükseliyor. Helsinki, Oslo, St. Petersburg’da “beyaz geceler” sırasında birkaç saatliğine de olsa hava bulutlanıp, alaca karanlık çöküyor. Yakutsk’ta hep aydınlık. Kışın da neredeyse gün doğmadığı için bu ülkenin halkı hep uç noktaları yaşıyor.
Böylesine zorlu iklim koşulları yüzünden asfalt, demiryolu yapılamıyor. Kıta Avrupası büyüklüğündeki ülkede tek ulaşım aracı uçak. Tüm ürünler Moskova ya da İrkutsk’tan uçakla taşınıyor. Bu nedenle hayat pahalı. Şehrin nüfusu 200 bin, ülkenin nüfusu bir milyondan az. Ama 200’den fazla havaalanı var. Bu da başka bir dünya rekoru. Seçimde oy sandıkları köylere helikopterlerle ulaştırılıyor. Dünyanın ikinci büyük elmas üreticisi Rusya neredeyse tüm elmasını Yakutistan’dan çıkarıyor. Dünya elmas üretiminin yüzde 25’i burada yapılıyor. Altın, uranyum ve doğal gaz yatakları çok zengin. Kısacası Rusya’nın en varlıklı bölgesi ama gelirlerin çok küçük kısmı burada kalıyor
Yakutistan, coğrafi olarak üç farklı zaman dilimi boyunca yayılır:
Lena nehrinin batısında kalan Yakutistan toprakları ve ırmağın iki kıyısında ulusları kapsayan kısmı Yakutistan Zaman Dilimindedir.
2010 verilerine göre cumhuriyette Sahalar'ın nüfusu 466.492’dir ve bu sayı toplam nüfusun %49,9’unu oluşturmaktadır. Yani Saha Türkleri ülkede çoğunluktadır. Ülkedeki her iki kişiden biri mutlaka Türk soyludur. Ayrıca bir diğer Türk topluluğu olan Tatar Türklerinin nüfusu ve oranı azalmış olup şöyledir: 8.122 (0,9 %). Diğer gurupların nüfusu ve toplam nüfusa oranları: Ruslar (353.649 (%37,8)), Ukraynalılar (20 341 (2,2 %)). 2002 yılındaki eski sayımıa göre diğer gruplardan Evenkler (18.232 veya %1,9), Evenler (11.657 veya %1,2), Tatarlar (10.768 veya %1,1), Buryatlar (7.266 veya %0,8), Beloruslar (4.236 veya %0,5). Ayrıca Yakutistan'da yaşayan bunlardan başka küçük gruplar da vardır.
Halkın geçim kaynakları arasında kürk avcılığı ve balıkçılık önemli yer tutar. Ülkede bulunan samur, kutup tilkisi, sincap, tilki ve nadir balık çeşitleri; avcılar ile maceraperestleri kendine çeker. Bu avcılar sayesinde üretilen kaliteli kürklerin ve balıkların şöhreti bütün dünyada meşhurdur. Yakutistan’ın en önemli kaynaklarından biri de yer altı zenginlikleridir. Ülkede elmas, altın, gaz, kömür, gümüş ve bakır çıkarılmaktadır. Mendeleyev tablosundaki bütün elementler Yakutistan’da bulunmaktadır. Elmas, Saha yurdunda çok önemli bir yere sahiptir. Bunların en değerlilerinden biri de Moskova’da müzede bulunan ve 342,5 karatlık pırlantadır. Yakutistan’ın hemen her bölgesinde elmas çıkarılmaktadır.
Yakutistan Türkçe de zaman zaman Saha Cumhuriyeti biçimlerinde de yazılmaktadır. Cumhuriyet, 3.103.200 km²’lik bir alanı kaplar ve bu alan, Rusya Federasyonu topraklarının beşte biridir. Yakutistan dünyadaki en büyük yüzölçümüne sahip olan özerk ülkedir. Başkenti Yakutsk'tur
Yakutça, Türk dilleri'nin kuzey öbeğine bağlı bir dildir. Çoğunluğu Yakutistan'da olmak üzere, bu dili yaklaşık 456.000 kişi konuşur. Yakutça, Magadan, Sahalin bölgelerinde, Taymir ve Evenk özerk bölgelerinde de konuşulur. Yakutların dili, aynı zamanda kuzey Sibirya'nın küçük halklarının ticârî dilidir. 1960 ve 70'lerde kültürel ve manevi bir canlanma Yakut dili ve edebiyatının yeniden doğmasını sağlamıştır Yakutça, Türk dilleri’nin kuzey öbeğine bağlı bir dildir. Çoğunluğu Saha Cumhuriyeti’nde olmak üzere, bu dili yaklaşık 456.000 kişi konuşur. Sahaca, Magadan, Sahalin bölgelerinde, Taymir ve Evenk özerk bölgelerinde de konuşulur. Yakutların dili, aynı zamanda kuzey Sibirya’nın küçük halklarının ticârî dilidir. 1960 ve 70′lerde kültürel ve manevi bir canlanma Yakut dili ve edebiyatının yeniden doğmasını sağlamıştırYakutlar, 13 ve 14.yüzyılda Moğol kökenli Buryatların akınlarından sonra Sibirya'nın Baykal gölü bölgesinden kuzeye göçen ve Türkçe konuşan insanların torunlarıdır. Bölgenin yerlisi olan daha küçük sayıdaki Moğol, Even (Lamut), Tunguz ve Eski Asya halkları da Yakutlarla kaynaşmıştır. Bölgenin güney ve kuzeyi arasında kültürel farklılıklar bulunmasına rağmen, her iki grup da doğu Ortodoks kilise'si ile Şaman inançlarının bir bileşimini benimsemiştir. Yakutların nüfusu 1926 ile 1959 arasında kolektivizasyonun ve Sovyet baskısının sonucunda hızla düşmüştür. Bugün Rusya Federasyonu topraklarının beşte birini oluşturan Yakutistan’ın toplam nüfusu 929.280’dir (2002); Yakutların bu nüfus içindeki oranı % 46’dır (432.290) ve cumhuriyetin nüfusunun çoğunluğunu oluştururlar.
Yakutsk’da yaz boyunca hava kararmıyor, güneş ufka kadar inip tekrar yükseliyor. Helsinki, Oslo, St. Petersburg’da “beyaz geceler” sırasında birkaç saatliğine de olsa hava bulutlanıp, alaca karanlık çöküyor. Yakutsk’ta hep aydınlık. Kışın da neredeyse gün doğmadığı için bu ülkenin halkı hep uç noktaları yaşıyor.
Böylesine zorlu iklim koşulları yüzünden asfalt, demiryolu yapılamıyor. Kıta Avrupası büyüklüğündeki ülkede tek ulaşım aracı uçak. Tüm ürünler Moskova ya da İrkutsk’tan uçakla taşınıyor. Bu nedenle hayat pahalı. Şehrin nüfusu 200 bin, ülkenin nüfusu bir milyondan az. Ama 200’den fazla havaalanı var. Bu da başka bir dünya rekoru. Seçimde oy sandıkları köylere helikopterlerle ulaştırılıyor. Dünyanın ikinci büyük elmas üreticisi Rusya neredeyse tüm elmasını Yakutistan’dan çıkarıyor. Dünya elmas üretiminin yüzde 25’i burada yapılıyor. Altın, uranyum ve doğal gaz yatakları çok zengin. Kısacası Rusya’nın en varlıklı bölgesi ama gelirlerin çok küçük kısmı burada kalıyor
Yakutistan, coğrafi olarak üç farklı zaman dilimi boyunca yayılır:
Lena nehrinin batısında kalan Yakutistan toprakları ve ırmağın iki kıyısında ulusları kapsayan kısmı Yakutistan Zaman Dilimindedir.
2010 verilerine göre cumhuriyette Sahalar'ın nüfusu 466.492’dir ve bu sayı toplam nüfusun %49,9’unu oluşturmaktadır. Yani Saha Türkleri ülkede çoğunluktadır. Ülkedeki her iki kişiden biri mutlaka Türk soyludur. Ayrıca bir diğer Türk topluluğu olan Tatar Türklerinin nüfusu ve oranı azalmış olup şöyledir: 8.122 (0,9 %). Diğer gurupların nüfusu ve toplam nüfusa oranları: Ruslar (353.649 (%37,8)), Ukraynalılar (20 341 (2,2 %)). 2002 yılındaki eski sayımıa göre diğer gruplardan Evenkler (18.232 veya %1,9), Evenler (11.657 veya %1,2), Tatarlar (10.768 veya %1,1), Buryatlar (7.266 veya %0,8), Beloruslar (4.236 veya %0,5). Ayrıca Yakutistan'da yaşayan bunlardan başka küçük gruplar da vardır.
Halkın geçim kaynakları arasında kürk avcılığı ve balıkçılık önemli yer tutar. Ülkede bulunan samur, kutup tilkisi, sincap, tilki ve nadir balık çeşitleri; avcılar ile maceraperestleri kendine çeker. Bu avcılar sayesinde üretilen kaliteli kürklerin ve balıkların şöhreti bütün dünyada meşhurdur. Yakutistan’ın en önemli kaynaklarından biri de yer altı zenginlikleridir. Ülkede elmas, altın, gaz, kömür, gümüş ve bakır çıkarılmaktadır. Mendeleyev tablosundaki bütün elementler Yakutistan’da bulunmaktadır. Elmas, Saha yurdunda çok önemli bir yere sahiptir. Bunların en değerlilerinden biri de Moskova’da müzede bulunan ve 342,5 karatlık pırlantadır. Yakutistan’ın hemen her bölgesinde elmas çıkarılmaktadır.