Beyin fırtınası nasıl yapılır, nelere dikkat edilmeli
Bir önceki yazımda sizlere beyin fırtınasının (brainstorming) ne olduğu, yararlarını ve kişilerin bu süreçte nasıl davranmaya eğilimli olduklarını paylaşmıştım.
Bu yazımda ise beyin fırtınası nasıl yönetilmesi gerektiğini ve nelerin yapılmaması gerektiğinden bahsedeceğim.
Bir önceki yazıma buradan ulaşabilirsiniz.
Beyin fırtınası ile ilgili yapılan araştırmalarda ve yazılan makalelerde farklı yöntem ve yönergeler mevcut.
Bu yazıda bu yöntemleri daha basite indirgeyerek, özet halini aktarmaya çalışacağım.
Hepsinin en çok vurgu yaptığı nokta “eleştirel bakış açısı”. Bu nedenle, bir önceki yazımda anlatmış olsam da, burada da kısaca bahsetmem gerektiğini düşünüyorum.
Beyin fırtınası tekniği uygulanacağı zaman kişilerin birbirlerine eleştirel ve yargılayıcı olmamaları, birbirlerinin fikirlerini “tuhaf”, “gereksiz” ya da “saçma” olarak değerlendirmemeleri, düşüncelerini ifade etme konusunda tamamen serbest hissetmeleri gerekir. Yani düşüncelerini filtreleme ihtiyacı duymamalılar. Ve maalesef bu sadece süreç öncesi sözel bir açıklamayla kabul edilip, uygulanan bir durum değil.
Sizler için beyin fırtınası tekniğini bir grup ile nasıl uygulayabileceğimizi aşağıda sıraladım. Bu maddeler sonrasında da önemli bulduğum birkaç dipnotu da ek olarak paylaşacağım.
Eleştirel bakış açısıyla ilgili önerilerden hem aşağıdaki maddeler içerisinde hem de dipnot kısmında bahsedeceğim.
Sağlıklı bir beyin fırtınası tekniği için hangi adımlar izlenmeli?
1. Mümkün olduğunca karmaşık bir grup oluşturun. Farklı bakış açıları bu süreçte en çok ihtiyacınız olan şey olacak.
2. Kişilerin rahat oturup, fikir üretebilecekleri bir alan seçin. Çalışılacak yerin sessiz, temiz ve konforlu olduğundan emin olun. Yaratıcılığı ve motivasyonu arttırmak için renkli materyaller kullanabilir, çalışma süresince kısık sesli sözsüz bir müzik açabilirsiniz.
3. Kağıt, kalem, tablet, post-it gibi, kişilere çalışma boyunca not alabilecekleri bir materyal sunun.
4. Paylaşılan fikirleri herkesin görebileceği bir alana not etmek için çalışma alanında tahta, flipchart veya görüntüsü ekrana yansıtılmış bir bilgisayar bulundurun.
5. Grup daha önce birbirlerini tanımayan kişilerden oluşuyorsa öncesinde kişilerin iletişim kurmalarına yardımcı olabilecek bir aktivite tasarlayın. Bu icebreaker aktivite sonrası kişiler biraz daha rahatlayacak ve fikirlerini biraz daha rahat ifade edebilecekler.
6. Kişilere bu sürecin formal bir süreç olmadığını, serbestçe fikir alışverişi yapabilmeleri gerektiğini ve kimsenin fikirleri eleştirmemesi gerektiğini açıkça belirtin. Hatta fikirlerin uygulanabilir olup olmamasının bir önemi olmadığını vurgulayın; kişiler genelde fikirleri uygulanabilirliğe göre yargılar ve sıradan olmayan şeylerle ilgili önyargıya kapılırlar.
7. Yeni fikir/çözüm üretmek istediğiniz problemden detaylıca bahsedin ve mümkün olduğunca fazla fikre ihtiyacınız olduğunu vurgulayın. Ardından problemin çözümüne dair bir tartışması başlatın.
8. Gruba düşünebilmeleri ve akıllarına gelenleri not edebilmeleri için yeteri kadar zaman tanıyın.
9. Kişileri, fikirlerini ifade etmeye teşvik etmek için başlangıcı siz yapın. Fikrinizi sesli bir biçimde söyledikten sonra kişileri de fikirlerini söylemeye teşvik edin ve herkesin konuşabileceği adil bir ortam yaratın. Bu noktada fikrinizin biraz “uçuk” olması kişileri cesaretlendirecektir.
10. Paylaşılan fikirleri kişiler söyledikçe tahtaya (flipcharta, bilgisayara,..) yazın.
11. En sessiz kişi dahil herkesi konuşmaya teşvik edin ve eleştiri yapılmaması gerektiğini hatırlatın.
12. Bir fikir üzerinde çok uzun süre sabit kalmamaya, farklı fikirler geliştirmeye çalışın; farklı kişileri dahil edin.
13. Kendi fikriniz varsa siz de bunu paylaşın.
14. Konudan sapan tartışmalarda bir süre bekleyip, kişileri tekrar ana konuya odaklayın.
15. Kişilerin konsantrasyonunu daha uzun süre korumak için belli aralıklarla mola verin.
16. Serbest fikir üretme kısmı için ayırdığınız zaman tamamlandığında gelen fikirleri toparlayarak, benzer fikirleri bir araya getirin.
17. Son adımda ise farklı aksiyon planları oluşturun.
Yukarıda belirttiğim gibi, araştırmalarım sonucu ulaştığım birkaç dipnotu da ek olarak paylaşmak istiyorum;
* Serbestçe fikir üretme kısmı daha rahat ve formal/resmi olmayan bir biçimde, aksiyon planı oluşturma kısmı ise daha formal bir şekilde değerlendirilmelidir.
* Kişileri cesaretlendirmek ve teşvik etmek için uygulanabilirlikten biraz uzak fikirler paylaşın.
* Ortaya anlamsız görünen bir fikir sunulduğunda bu fikri destekleyin. Bu davranışınız hem diğerlerinin kişiyi yargılama ihtimalini azaltır hem de kişileri cesaretlendirir.
* Bu tarz uygulamalarda dışa dönük kişiler genel itibariyle daha merkezde olurlar. Bu nedenle içe dönük olduğunu bildiğiniz kişileri biraz daha teşvik etmek kişilerin katılımını arttıracaktır.
Sizlerin de aklına gelen veya deneyimlediği farklı noktalar varsa paylaşmanızdan memnun olurum.
Herhangi bir sorunuz ve tavsiyeniz olursa bana her zaman ulaşabilirsiniz.
Sevgiyle kalın...
Bu yazımda ise beyin fırtınası nasıl yönetilmesi gerektiğini ve nelerin yapılmaması gerektiğinden bahsedeceğim.
Bir önceki yazıma buradan ulaşabilirsiniz.
Beyin fırtınası ile ilgili yapılan araştırmalarda ve yazılan makalelerde farklı yöntem ve yönergeler mevcut.
Bu yazıda bu yöntemleri daha basite indirgeyerek, özet halini aktarmaya çalışacağım.
Hepsinin en çok vurgu yaptığı nokta “eleştirel bakış açısı”. Bu nedenle, bir önceki yazımda anlatmış olsam da, burada da kısaca bahsetmem gerektiğini düşünüyorum.
Beyin fırtınası tekniği uygulanacağı zaman kişilerin birbirlerine eleştirel ve yargılayıcı olmamaları, birbirlerinin fikirlerini “tuhaf”, “gereksiz” ya da “saçma” olarak değerlendirmemeleri, düşüncelerini ifade etme konusunda tamamen serbest hissetmeleri gerekir. Yani düşüncelerini filtreleme ihtiyacı duymamalılar. Ve maalesef bu sadece süreç öncesi sözel bir açıklamayla kabul edilip, uygulanan bir durum değil.
Sizler için beyin fırtınası tekniğini bir grup ile nasıl uygulayabileceğimizi aşağıda sıraladım. Bu maddeler sonrasında da önemli bulduğum birkaç dipnotu da ek olarak paylaşacağım.
Eleştirel bakış açısıyla ilgili önerilerden hem aşağıdaki maddeler içerisinde hem de dipnot kısmında bahsedeceğim.
Sağlıklı bir beyin fırtınası tekniği için hangi adımlar izlenmeli?
1. Mümkün olduğunca karmaşık bir grup oluşturun. Farklı bakış açıları bu süreçte en çok ihtiyacınız olan şey olacak.
2. Kişilerin rahat oturup, fikir üretebilecekleri bir alan seçin. Çalışılacak yerin sessiz, temiz ve konforlu olduğundan emin olun. Yaratıcılığı ve motivasyonu arttırmak için renkli materyaller kullanabilir, çalışma süresince kısık sesli sözsüz bir müzik açabilirsiniz.
3. Kağıt, kalem, tablet, post-it gibi, kişilere çalışma boyunca not alabilecekleri bir materyal sunun.
4. Paylaşılan fikirleri herkesin görebileceği bir alana not etmek için çalışma alanında tahta, flipchart veya görüntüsü ekrana yansıtılmış bir bilgisayar bulundurun.
5. Grup daha önce birbirlerini tanımayan kişilerden oluşuyorsa öncesinde kişilerin iletişim kurmalarına yardımcı olabilecek bir aktivite tasarlayın. Bu icebreaker aktivite sonrası kişiler biraz daha rahatlayacak ve fikirlerini biraz daha rahat ifade edebilecekler.
6. Kişilere bu sürecin formal bir süreç olmadığını, serbestçe fikir alışverişi yapabilmeleri gerektiğini ve kimsenin fikirleri eleştirmemesi gerektiğini açıkça belirtin. Hatta fikirlerin uygulanabilir olup olmamasının bir önemi olmadığını vurgulayın; kişiler genelde fikirleri uygulanabilirliğe göre yargılar ve sıradan olmayan şeylerle ilgili önyargıya kapılırlar.
7. Yeni fikir/çözüm üretmek istediğiniz problemden detaylıca bahsedin ve mümkün olduğunca fazla fikre ihtiyacınız olduğunu vurgulayın. Ardından problemin çözümüne dair bir tartışması başlatın.
8. Gruba düşünebilmeleri ve akıllarına gelenleri not edebilmeleri için yeteri kadar zaman tanıyın.
9. Kişileri, fikirlerini ifade etmeye teşvik etmek için başlangıcı siz yapın. Fikrinizi sesli bir biçimde söyledikten sonra kişileri de fikirlerini söylemeye teşvik edin ve herkesin konuşabileceği adil bir ortam yaratın. Bu noktada fikrinizin biraz “uçuk” olması kişileri cesaretlendirecektir.
10. Paylaşılan fikirleri kişiler söyledikçe tahtaya (flipcharta, bilgisayara,..) yazın.
11. En sessiz kişi dahil herkesi konuşmaya teşvik edin ve eleştiri yapılmaması gerektiğini hatırlatın.
12. Bir fikir üzerinde çok uzun süre sabit kalmamaya, farklı fikirler geliştirmeye çalışın; farklı kişileri dahil edin.
13. Kendi fikriniz varsa siz de bunu paylaşın.
14. Konudan sapan tartışmalarda bir süre bekleyip, kişileri tekrar ana konuya odaklayın.
15. Kişilerin konsantrasyonunu daha uzun süre korumak için belli aralıklarla mola verin.
16. Serbest fikir üretme kısmı için ayırdığınız zaman tamamlandığında gelen fikirleri toparlayarak, benzer fikirleri bir araya getirin.
17. Son adımda ise farklı aksiyon planları oluşturun.
Yukarıda belirttiğim gibi, araştırmalarım sonucu ulaştığım birkaç dipnotu da ek olarak paylaşmak istiyorum;
* Serbestçe fikir üretme kısmı daha rahat ve formal/resmi olmayan bir biçimde, aksiyon planı oluşturma kısmı ise daha formal bir şekilde değerlendirilmelidir.
* Kişileri cesaretlendirmek ve teşvik etmek için uygulanabilirlikten biraz uzak fikirler paylaşın.
* Ortaya anlamsız görünen bir fikir sunulduğunda bu fikri destekleyin. Bu davranışınız hem diğerlerinin kişiyi yargılama ihtimalini azaltır hem de kişileri cesaretlendirir.
* Bu tarz uygulamalarda dışa dönük kişiler genel itibariyle daha merkezde olurlar. Bu nedenle içe dönük olduğunu bildiğiniz kişileri biraz daha teşvik etmek kişilerin katılımını arttıracaktır.
Sizlerin de aklına gelen veya deneyimlediği farklı noktalar varsa paylaşmanızdan memnun olurum.
Herhangi bir sorunuz ve tavsiyeniz olursa bana her zaman ulaşabilirsiniz.
Sevgiyle kalın...