21- FAZLA ÇALIŞMA VE FAZLA SÜRELİ ÇALIŞMA AYRIMINA GİDİLMEKTE, FAZLA ÇALIŞMALAR, GÜNLÜK DEĞİL HAFTALIK ÇALIŞMA SÜRESİNİ AŞAN ÇALIŞMALAR OLARAK KABUL EDİLMEKTEDİR.
İş sürelerinde yapılan değişiklikler esas alınarak fazla çalışma ve fazla süreli çalışma ayrımı yapılmakta ve bu tür çalışmalara ödenecek ücretlerin hesaplama yöntemleri düzenlenmektedir. Fazla çalışma ve fazla süreli çalışmanın belirlenmesinde; günlük çalışma süresi yerine haftalık çalışma süresinin esas alınması kabul edilerek haftalık en çok 45 saati aşan çalışmaların fazla çalışma olacağı hükme bağlanmaktadır. Ancak getirilen denkleştirme esası uyarınca işçinin haftalık ortalama çalışma süresi, normal haftalık iş süresini aşmamak koşulu ile, bazı haftalarda toplam 45 saati aşsa dahi bu çalışmalar fazla çalışma sayılmayacaktır.Haftalık çalışma süresinin 45 saatin altında belirlendiği durumlarda ise, denkleştirme esası içinde ortalama haftalık çalışma süresini aşan, fakat 45 saatlik kanuni haftalık çalışma süresinin altında kalan süreler fazla süreli çalışma olarak kabul edilmekte ve bunlara ödenecek ücretin, normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının %25 yükseltilmesi ile belirleneceği ifade edilmektedir.
22- FAZLA ÇALIŞMA SERBEST ZAMAN OLARAK KULLANILABİLECEKTİR.
İşçi istediği takdirde fazla çalışmalar için ücret yerine serbest zaman kullanabilecektir. Fazla çalışılan her saat için 1 saat 30 dakika, fazla sürelerle çalışıldığında ise 1 saat 15 dakika serbest zaman olarak kullanılabilecektir.
23- YILLIK ÜCRETLİ İZİN SÜRELERİ 2’ŞER GÜN ARTIRILARAK AB MEVZUATINA YAKINLAŞTIRILMAKTADIR.
Kıdem süresine göre 12, 18 ve 24 gün olan mevcut yıllık ücretli izin süreleri sırasıyla 14, 20 ve 26 gün olarak değiştirilmektedir. Tarafların anlaşması halinde yıllık izin süresi bir bölümü on günden aşağı olmamak üzere ençok üçe bölünebilecektir.
24- HAFTALIK ÇALIŞMA SÜRESİNİN, HAFTANIN ÇALIŞILAN GÜNLERİNE EŞİT BÖLÜNME ZORUNLULUĞU KALDIRILMAKTA, GÜNLÜK ÇALIŞMA SÜRESİ FAZLA ÇALIŞMA ÜCRETİ ÖDENMEKSİZİN 11 SAATE KADAR ÇIKARTILABİLECEKTİR.
Haftalık 45 saat olan çalışma süresi, tarafların anlaşması ile işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine, günde 11 saati aşmamak koşulu ile farklı şekilde dağıtılabilecektir. Bu halde, iki aylık süre içinde işçinin haftalık ortalama çalışma süresi, normal haftalık çalışma süresini aşamaz. Denkleştirme süresi toplu iş sözleşmeleri ile dört aya kadar artırılabilecektir.Ortalama çalışma süresi, fazla çalışmalarda dahil olmak üzere, haftada 48 saati aşamayacaktır. Haftalık çalışma süresinin haftanın çalışılan günlerine farklı şekilde dağıtılması durumunda, 6 gün çalışılan bir işyerinde işçi haftada en çok (11x6=66 saat), 5 gün çalışılan işyerinde ise (11x5=55 saat) çalıştırılabilecektir. Böylece “yoğunlaştırılmış iş haftası” uygulanabilecek, bu haftalarda sonraki haftalarda (iki ay-dört ay) işveren işçiyi daha az sürelerle çalıştırması halinde işçiye fazla çalışma ücreti ödemeyecektir.
25- FAZLA ÇALIŞMA ÜCRETİ ÖDENMEKSİZİN, ZORUNLU NEDENLERİN ORTAYA ÇIKMASI VEYA İŞÇİNİN TALEBİ HALİNDE TELAFİ ÇALIŞMASI YAPTIRILABİLECEKTİR.
Getirilen düzenlemeye göre;• Zorunlu nedenlerle işin durması,• Ulusal bayram ve genel tatillerden önce veya sonra işyerinin tatil edilmesi,• Benzer nedenlerle işyerinde normal çalışma sürelerinin önemli ölçüde altında çalışılması veya tamamen tatil edilmesi,• İşçinin talebi ile kendisine izin verilmesi,hallerinde işveren söz konusu çalışılmayan süreler için iki ay içinde telafi çalışması yaptırabilecektir. Bu çalışmalar fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma sayılmayacaktır.
26- GENEL EKONOMİK KRİZ VEYA ZORLAYICI SEBEPLERLE FAALİYETLERİNİ AZALTAN VEYA DURDURAN İŞYERLERİNDE ÇALIŞANLARA İŞSİZLİK SİGORTASINDAN KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ BAĞLANACAKTIR.
Genel ekonomik kriz ve zorlayıcı sebeplerle işyerinde geçici olarak en az dört hafta işin durması veya haftalık çalışma süresinin önemli ölçüde azalması nedeniyle kısa çalışma yapılması hallerinde işçilere çalıştırılmadıkları süre için işsizlik sigortasından kısa çalışma ödeneği ödenecektir.Kısa çalışma süresi, zorlayıcı sebebin devam süresini ve herhalde üç ayı aşamayacaktır.
27- ARA DİNLENMELERİNDE ESNEK BİR DÜZENLEMEYE GİDİLMEKTEDİR.
Ara dinlenmeleri bir işyerinde işçilere aynı veya değişik saatlerde kullandırılabilecektir.
28- ANALIK HALİNDE İZİN SÜRELERİ 1’ER HAFTA ARTIRILMAKTA, BU SÜRENİN 11 HAFTALIK BÖLÜMÜNÜN DOĞUMDAN SONRA KULLANILMASINA İMKAN TANINMAKTADIR.
Kadın işçilerin doğumdan önce 7 ve doğumdan sonra 7 hafta olmak üzere toplam 14 hafta çalıştırılmamaları esası getirilmekte; sağlık durumu elverdiği takdirde kadına doğumdan önce üç haftaya kadar çalışabilme ve kalan süreyi doğum sonrası süreye ekleme imkanı tanınmaktadır.
29- İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KONUSUNDA İŞVERENLERE; İŞÇİLERE EĞİTİM VERME, BİLGİLENDİRME VE DENETLEME YÜKÜMLÜLÜĞÜ GETİRİLMEKTEDİR.
Bir yönetmelikle belirlenecek esas ve usuller çerçevesinde işverenler tarafından işyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği önlemleri, mesleki riskler, yasal hak ve sorumluluklar konularında işçilere eğitim vermek, bilgilendirmek ve denetleme zorunluluğu getirilmektedir.
30- İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULU OLUŞTURMA ZORUNLULUĞU YASA İLE DÜZENLENMEKTE VE KURUL KARARLARINA UYMA ZORUNLULUĞU GETİRİLMEKTEDİR.
Sanayiden sayılan ve devamlı olarak en az elli işçi çalıştıran ve altı aydan fazla sürekli işlerin yapıldığı işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği kurulu kurma yükümlülüğü yasa ile düzenlenmektedir. Ayrıca, bu kurulların iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına uygun olarak verilen kararlarını işverenler uygulamakla yükümlü olacaktır.
31- İŞYERİ HEKİMİ BULUNDURMA ZORUNLULUĞU ÖNGÖRÜLMEKTEDİR.
50 ve daha fazla işçi çalıştıran işyerlerine bir veya daha fazla işyeri hekimi çalıştırma ve işyeri sağlık birimi oluşturma yükümlülüğü öngörülmektedir.
32- İŞ GÜVENLİĞİNDEN SORUMLU MÜHENDİS VEYA TEKNİK ELEMAN GÖREVLENDİRME ZORUNLULUĞU GETİRİLMEKTEDİR.
Sanayiden sayılan ve devamlı olarak en az elli işçi çalıştıran ve altı aydan fazla sürekli işlerin yapıldığı işyerlerinde işverenlere, iş güvenliği önlemlerinin sağlanması bakımından bir veya daha fazla mühendis veya teknik eleman görevlendirme yükümlülüğü öngörülmektedir.
33- İŞÇİYE ÇALIŞMAMA HAKKI ÖNGÖRÜLMEKTEDİR.
İş sağlığı ve güvenliği açısından işçinin sağlığını bozacak veya vücut bütünlüğünü tehlikeye sokacak yakın, acil ve hayati bir durumun varlığı halinde işçiye, iş sağlığı ve güvenliği kuruluna; bulunmaması halinde işveren veya işveren vekiline riskin giderilmesi konusunda talepte bulunması, Kurulun işçinin talebi yönünde karar vermesi halinde gerekli tedbirler alınıncaya kadar ücreti ve diğer hakları saklı tutularak çalışmaktan kaçınma hakkı (ücretli hak grevi) verilmektedir.Kurul kararına ve işçinin talebine rağmen gerekli tedbirler alınmadığı takdirde, işçi hizmet akdini haklı nedenle feshedilebilecektir.
34- ÖZEL İSTİHDAM BÜROLARININ KURULMASINA İMKAN TANINMAKTADIR.
Halen özel kesim işyerleri için yasak faaliyetlerden olan iş ve işçi bulmaya aracılık hizmetleri ile ilgili olarak özel istihdam bürolarının kurulmasına imkan tanınmaktadır.
35- İDARİ PARA CEZALARI YENİDEN DÜZENLENMEKTEDİR.
Tasarı ile getirilen yükümlülüklere uyulmaması halinde verilecek idari para cezaları, özel hukuk-kamu hukuku ayrımı göz önünde tutularak yeniden düzenlenmekte, özel hukuk yaptırımına bağlanan aykırılıklar bakımından ayrıca idari para cezası uygulamasına son verilmekte, bunun sonucu olarak idari para cezaları sadece tasarıda öngörülen hallerle sınırlı tutulmaktadır.İdari para cezaları Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Bölge Müdürünce verilecektir.
36- BİLDİRİMLERİN YAZILI YAPILMASI HÜKÜM ALTINA ALINMAKTADIR.
İspat yönünden, Kanunda öngörülen bildirimlerin ilgiliye yazılı olarak ve imza karşılığında yapılması zorunluluğu öngörülmektedir.İmzadan kaçınma halinde tutanak tutulacaktır.
37- KANUNUN UYGULANMASI BAKIMINDAN BİR İŞİN, HANGİ İŞLERDEN SAYILACAĞI, BAKANLIKÇA ÇIKARTILACAK YÖNETMELİKLE BELİRLENECEKTİR.
İş Kanununun uygulanması bakımından bir işin sanayi, ticaret, tarım ve orman işlerinden sayılıp sayılmayacağının Kanunla belirlenmesinden vazgeçilerek, bu hususu belirleme yetkisi Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına bırakılmaktadır.