Kontratlar belirli süreyi, kira miktarını ve diğer şartlarda anlaşılması halinde uygulamaya konur. Bu kısım işin hukuki boyutudur. Bir de mali boyutu vardır.
Kirama işlemi gerçekleştirilirken taraflar özgür iradelerini kullanırlar, anlaşırlar ve kontrat yaparlar. Ancak kiralamalarda Maliyenin takip ettiği veya başka bir deyişle aradığı bir unsur vardır. Kira bedelinin emsal değerden düşük olmaması noktasında. Bu konu için 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunun 73. Maddesi düzenlenmiştir.
Kanun maddesinde, kiraya verilen mal ve hakların kira bedelleri emsal kira bedelinden düşük olamaz. Bedelsiz olarak başkalarının intifasına bırakılan mal ve hakların emsal kira bedeli,bu mal ve hakların kirası sayılır. Bina ve arazide emsal kira bedeli, yetkili özel mercilerce veya mahkemelerce takdir veya tespit edilmiş kirası, bu suretle takdir veya tespit edilmiş kira mevcut değilse Vergi Usul Kanunu'na göre belirlenen vergi değerinin % 5'idir.
Diğer mal ve haklarda emsal kira bedeli, bu mal ve haklarının maliyet bedelinin, bu bedel bilinmiyorsa,Vergi Usul Kanunu'nun servetlerin değerlendirilmesi hakkındaki hükümlerine göre belli edilen değerlerinin % 10'udur denilmektedir.
Burada kanun koyucu kiralanan yerin emsal olarak değerlendirilen yerin diğer yerlerle veya en azından Belediye ye verilen Emlak Beyannamesinde bildirilen miktar üzerinden de hesaplanması gerekir.
Belediyeye verilen Emlak Beyannamesi'nde söz konusu yerin bulunduğu yer arsa değeri üzerinden bina ise yapı özelliğinden belirlenen miktarlarla hesaplanan tutar üzerinden değerlendiriliyor. İşte burası kiraya verilirse elde edilecek gelirin yıllık tutarı Bu değerin % 5'inden az olmamalıdır.
Örneğin, Belediyeye verilen veya yıllık Emlak Vergisi ödenen ve değeri 300.000 TL olan bir yerin kiraya verilmesi halinde alınacak kira tutarı yıllık olarak toplam 15.000 TL'den az olmamalıdır.
Bazı durumlarda Vergi Dairelerinin kiralanan yerlerin bulunduğu bölgedeki Emlak Değerleme yetkili kurumlardan bilgi alıp karşılaştırma yaparak aradaki fark için de beyan farkı istediği biliniyor.
Emsal Kiralama işleminin uygulanmadığı hallerde var.
1-Boş kalan gayrimenkullerin muhafazaları maksadıyla bedelsiz olarak başkalarının ikametine bırakılması;
2-Binaların mal sahiplerinin usul, füru veya kardeşlerinin ikametine tahsis edilmesi Yani anne baba, çocuklar veya kardeşler (Usul, füru ve kardeşlerden her birinin ikametine birden fazla konut tahsis edilmiş ise bu konutların yalnız birisi hakkında emsal kira bedeli hesaplanmaz. Kardeşler evli ise eşlerden sadece biri için emsal kira bedeli hesaplanmaz.);
3-Mal sahibi ile birlikte akrabaların da aynı evde veya dairede ikamet etmesi halinde emsal kira bedeli hesaplanmaz.
4-Genel bütçeye dahil daireler ve katma bütçeli idareler, il özel idareleri ve belediyeler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılan kiralamalarda da emsal kira bedeli miktarı aranmaz..
CRA 14.Haziran.2009 Pazar - 04:28:00