Bu haberler üzerine, indirim uygulamasının ne olduğunu sorandan, yasalaşıp yasalaşmadığına ve kendilerinin yararlanıp yararlanamayacağına kadar çok sayıda soru gelmeye başladı.
Uyumlu mükellefe vergi indirimi nedir? Ne değildir?
Ortalama 3,5 yılda bir çıkarılan vergi affı kanunlarına paralel olarak gündeme gelen bu konu, nihayet 6824 sayılı Kanunla Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 121. Maddesinde düzenlendi ve 1 Ocak 2018 tarihinden itibaren verilecek yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerine uygulanmak üzere 8 Mart 2017 tarihinde yürürlüğe girdi. Yani dürüst, vergisini zamanında ödeyen, uyumlu vergi mükelleflerine indirim yapılmasını öngören düzenleme, 2017 yılı içerisinde yasalaştı.
Uyumlu mükellefe indirim, bir vergi istisnası ya da muafiyeti değil. Sadece mükelleflerin vergi dairesine ödeyecekleri vergi tutarında indirim sağlayan ve daha az vergi ödenmesini sağlayan bir müessese.
İndirim hangi vergiler için söz konusu?
Uyumlu mükellefe indirim uygulaması, ticari, zirai ve serbest meslek kazancı üzerinden hesaplanan yıllık gelir vergisi ile kurumlar vergisi için söz konusu. Bunun dışında; geçici vergi, stopaj, KDV, ÖTV, MTV, Damga Vergisi vb.lerde indirim söz konusu değil.
İndirim oranı belli mi? Belli ise % kaç?
Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 121. maddesinde indirim oranı, yıllık gelir vergisi ve kurumlar vergisi beyannameleri üzerinden hesaplanan verginin % 5’i olarak belirlenmiştir. Ancak, Bakanlar Kurulu’na, bu oranı iki katına kadar artırma, sıfıra kadar indirme, kanuni oran ve tutarına getirme yetkisi verilmiştir.
Uygulama ne zaman başlayacak?
Uyumlu mükellefe vergi indirimi uygulaması 1 Ocak 2018 tarihinden itibaren verilecek yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerine uygulanmak üzere 8 Mart 2017 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Dolayısıyla, İlk vergi indirimi uygulamasına, 2017 yılında elde edilen kazançlara ilişkin olarak 2018 yılının Mart ve Nisan aylarında verilecek olan yıllık Gelir ve Kurumlar Vergisi beyannameleri ile başlanılacak.
Vergi indiriminden hangi mükellefler yararlanacak?
Vergi indiriminden aşağıdaki mükellefler yararlanabilecek;
- Ticari, zirai veya mesleki faaliyeti yıllık gelir vergisi beyannamesi veren bakkal, market, mimar, mobilyacı, mali müşavir, avukat vb. gelir vergisi mükellefleri,
- Bankalar, faktoring şirketleri, sigorta ve reasürans şirketleri, emeklilik şirketleri ve emeklilik yatırım fonları hariç olmak üzere kurumlar vergisi mükellefleri (Anonim şirketler, limited şirketler, iş ortaklıkları, kooperatifler).
Vergi indiriminden kimler yararlanamayacak?
Vergi indiriminden;
- Ücret, kira, değer artış kazancı (gayrimenkul satışından elde ettiği geliri beyan edenler), faiz, kar payı vb. menkul sermaye iradı elde eden gelir vergisi mükellefleri,
- Kurumlar vergisi mükelleflerinden ise bankalar, faktoring şirketleri, sigorta ve reasürans şirketleri, emeklilik şirketleri ve emeklilik yatırım fonları, yararlanamayacak.
Vergi indiriminden yararlanma şartları neler?
Vergi indiriminden yararlanacak mükelleflerin aşağıdaki 4 şartı taşımaları gerekiyor:
1) İndirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile bu yıldan önceki son iki yıla ait tüm vergi beyannamelerinin (yıllık gelir vergisi, kurumlar vergisi, KDV, Muhtasar, Damga vergisi vb.) kanuni süresi içerisinde verilmiş ve bu beyannameler üzerine tahakkuk eden vergilerin de kanuni süresi içerisinde ödenmiş olması (sonradan verilen düzeltme beyannameleri ve pişmanlıkla verilen beyannameler vergi indiriminden yararlanılmasına engel değil),
2) Aynı süre içerisinde beyana tabi vergi türleri itibarıyla ikmalen, re'sen veya idarece yapılmış bir tarhiyat bulunmaması (ikmalen, re'sen veya idarece yapılan tarhiyatların kesinleşmiş yargı kararı, uzlaşma ve düzeltme hükümleri ile ortadan kaldırılması durumunda da indirimden yararlanılacak),
3) Vergi indiriminin hesaplanacağı beyannamenin verildiği tarih itibarıyla vergi aslı ve cezaları (Vergi ziyaı cezası, vergi asıllarına ilişkin usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezaları) dahil olmak üzere 1.000.- TL’nin üzerinde vadesi geçmiş borcunun bulunmaması (borcun hangi döneme ait olduğunun önemi bulunmamakta),
4) Vergi indiriminin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile önceki dört takvim yılında Vergi Usul Kanununun 359. maddesinde düzenlenen kaçakçılık suçu fiillerin işlenmemiş olması.
Peki, vergi indirimi nasıl uygulanacak?
Yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannameleri üzerinden hesaplanan verginin % 5'i, vergi indirim tutarı olarak hesaplanacak ve öncelikle bu beyannameler üzerinden ödenmesi gereken gelir veya kurumlar vergisinden indirilecek. İndirim tutarının ödenmesi gereken vergiden fazla olması halinde kalan tutar, yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihi izleyen bir tam yıl içinde beyan üzerine tahakkuk eden diğer vergilerinden (geçici vergi, KDV, stopaj vb) mahsup edilebilecek. Bu süre içerisinde mahsup edilemeyen indirim tutarları, mükelleflere iade edilmeyecek. Yani, iade hakkı kaybedilmiş olacak.
Gelir vergisi mükelleflerinin yararlanabileceği indirim tutarı nasıl tespit edilecek?
Gelir vergisi mükelleflerinin yararlanacağı indirim tutarı, ticari, zirai veya mesleki faaliyet nedeniyle beyan edilen kazançların toplam gelir vergisi matrahı içerisindeki oranı dikkate alınmak suretiyle hesaplanan gelir vergisi esas alınarak tespit edilecek.
Peki, indirim uygulamasında bir üst sınır var mı?
Yararlanılacak indirim tutarı sınırsız değil. Hesaplanacak indirim tutarı, 1 Milyon Türk lirasından fazla olamayacak. Bu tutar, her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak belirlenen yeniden değerleme oranında artırılmak suretiyle uygulanacak. Bu şekilde hesaplanan tutarın % 5'ini aşmayan kesirler dikkate alınmayacaktır.
Şartların ihlali halinde ne işlem yapılacak?
Vergi indiriminden yararlanan mükelleflerin, öngörülen şartları taşımadığının sonradan tespiti halinde ilgili vergilendirme döneminde indirim uygulaması dolayısıyla ödenmeyen vergiler için vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın tarhiyat yapılacak. İndirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile bu yıldan önceki son iki yılda herhangi bir vergiye ilişkin beyanın gerçek durumu yansıtmadığının, indirimden yararlanıldıktan sonra tespiti üzerine, yapılan tarhiyatların kesinleşmesi halinde indirim uygulaması dolayısıyla ödenmeyen vergiler yönünden de vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın tarhiyat yapılacaktır.
İndirim uygulamasına ilişkin önerilerimiz
Vergi indirimi düzenlemesini yeterli bulmamakla birlikte, son derece yerinde ve doğru olduğunu düşünüyoruz. Bize göre,
- İndirim oranı yeterli değil, oranının % 5 değil de, en az % 10 olması daha anlamlı olurdu.
- Vergi indiriminin, KDV ve ÖTV dışında diğer tüm vergiler için geçerli olması gerekirdi.
- Vergisini kanuni süresinde ödeyememekle birlikte, indirimin hesaplanacağı beyannamenin verildiği tarihe kadar gecikme zammı ile ödeyen ve bu tarih itibariyle borcu bulunmayan mükellefler de uygulamadan yararlandırılmalı. Aksi halde, indirimden yararlanacak mükellef kalmayacak.