Ormanlar konusundaki en yetkin uluslararası kuruluş olan Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Teşkilatı (FAO) tarafından yapılan Küresel Orman Kaynakları Değerlendirmesi 2015 (Global Forest Resources 2015)'e göre dünyadaki toplam orman alanı 3 milyar 999 milyon hektardır.
Dünyada ve Türkiye'de ormanlar
Rakamlardan anlaşılacağı gibi orman kaybının hızı konusunda bir azalma olmasına karşın, ormsızlaşma süreci dünya genelinde devam etmektedir. Burada önemli olan bir noktada orman kaybının doğal ormanlarda meydana gelmesidir. Şöyle ki, 2010-2015 yılları arasında doğal ormanlarda ortalama yıllık orman kaybı 6,5 milyon hektardır. Buna karşılık, aynı dönemde plantasyon ormanlarında ortalama yıllık 3,3 milyon hektarlık artış yaşanmıştır. Böylelikle net orman kaybı ortalama yıllık 3,2 milyon hektara gerilemiştir. Ne var ki, plantasyon ormanları doğal ormanların sunduğu pek çok işlevi çok daha yetersiz düzeyde sunabilmektedir.
2010 yılı rakamlarıyla 2 milyar 969 milyon hektar orman devlet mülkiyetindeyken özel mülkiyetteki orman alanı miktarı yalnızca 774 milyon hektardır. 141 milyon hektar ormanın mülkiyet türü konusunda ise belirsizlik bulunmaktadır.
Yine 2010 rakamlarıyla dünya genelinde 12,7 milyon kişi ormancılık iş ve işlemlerinde istihdam edilmektedir. Ormancılık sektörünün dünya ekonomisine sunduğu brüt katma değer 2011 yılında 606 milyar USD seviyesindedir.
Aşağıdaki haritada orman alanlarının toplam kara alanına göre oranlarının coğrafi dağılımı yansıtılmıştır:
Haritadan da görülebileceği gibi ormanların toplam karasal alana göre en çok yer kapladığı bölge Güney Amerika'dır. Kuzey Amerika, Rusya, Orta-Güney Afrika ve Güneydoğu Asya ormanca zengin sayılabilecek bölgeler arasındadır. Buna karşılık Güney Amerika'nın güneyi, Kuzey Afrika, Ortadoğu ve Batı Asya ise ormanca fakir bölgeler olarak göze çarpmaktadır.
Dünya genelinde en fazla orman alanına sahip ilk beş ülke olarak Rusya, Brezilya, ABD, Kanada ve Çin ön plana çıkmaktadır. 2010-2015 yılları arasında en fazla orman alanı kaybeden ülke Brezilya'dır. Onu Endoneyza, Mynmar, Nijerya ve Tanzanya izlemektedir. Buna karşılık aynı dönemde en fazla orman alanı kazanan ülkeler ise Çin, Avustralya, Şili, ABD ve Filipinlerd'dir. Aşağıdaki harita 2010-2015 yılları arasında orman kazanan ve orman kaybeden bölgeleri oransal olarak yansıtmaktadır.
Görülebileceği gibi ormanca zengin olan Güney Amerika, Orta-Güney Afrika ve Güneydoğu Asya gibi bölgelerde en fazla orman kaybı yaşanırken, Çin, ABD, Hindistan ve Kanada'nın bir kısmında önemli oranda orman kazanımı yaşanmıştır.
Türkiye orman varlığı açısından yoksul bir ülkedir. Orman Genel Müdürlüğü (OGM)'nün 2015 yılında yayımladığı Türkiye Orman Varlığı Kitabına göre Türkiye'nin toplam orman alanı yaklaşık 22 milyon 300 bin hektardır ve bu alan toplam karasal alanların %28'ine karşılık gelmektedir. Aşağıdaki tablolarda Türkiye'deki orman alanlarının durumunu daha detaylı şekilde gösteren istatistiksel bilgiler, söz konusu kitaptaki şekliyle yer almaktadır:
Bu tablolarda en çok dikkat edilmesi gereken nokta her üç tabloda da "boşluklu kapalı" olarak tanımlanan sütundur. Türkiye ormancılık literatüründe son birkaç yıla kadar bu tür bir kavram kullanılmamıştır. Örneğin, OGM'nin 2012 yılında yayımladığı bir önceki Türkiye Orman Varlığı Kitabında boşluklu kapalı orman yerine "bozuk orman" kavramı kullanılmıştır ve Türkiye ormancılık literatüründe yaygın ve geçerli olan kavram da budur. Buna karşılık uluslararası ormancılık literatüründe ise bu iki kavram da kullanılmamaktadır. Adına ister boşluklu kapalı orman diyelim ister bozuk orman diyelim, bu kavramların anlattığı şey söz konusu alanda ağaçların tepe çaplarının toprağı %10'dan daha az bir oranda örttüğü gerçeğidir. Bu tür alanlar uluslararası literatürde herhangi bir şekilde orman olarak değil, "other wooded land" yani diğer ağaçlık alan olarak tanımlanır. Zira, yine uluslararası geçerli bilimsel anlayışa göre bir ağaçlık alanın orman sayılabilmesi için aranması gereken şartlardan biri ağaçların tepelerinin toprağı %10'dan fazla örtmesi gerekliliğidir. Bu nedenle de, yukarıda alıntılar yaptığımız Küresel Orman Kaynakları Değerlendirmesi 2015'te Türkiye'nin orman alanı miktarı 11 milyon 715 bin hektar olarak gösterilmiş, bununla birlikte diğer ağaçlık alan miktarı ise 10 milyon 310 bin hektar olarak belirtilmiştir.
Diğer yandan, Türkiye'de orman alanlarının coğrafi bölgeler göre dağılımı da homojen değildir. Aşağıdaki harita orman varlığının coğrafi bölgelere göre dağılımını net bir şekilde ortaya koymaktadır.
Görüldüğü gibi orman alanları çok büyük bir oranda Karadeniz, Marmara, Ege ve Akdeniz bölgelerinde toplanmış, buna karşılık İç Anadolu, Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgeleri ise ormanca yoksul alanlar olarak ön plana çıkmıştır.
2010 yılı rakamlarıyla 2 milyar 969 milyon hektar orman devlet mülkiyetindeyken özel mülkiyetteki orman alanı miktarı yalnızca 774 milyon hektardır. 141 milyon hektar ormanın mülkiyet türü konusunda ise belirsizlik bulunmaktadır.
Yine 2010 rakamlarıyla dünya genelinde 12,7 milyon kişi ormancılık iş ve işlemlerinde istihdam edilmektedir. Ormancılık sektörünün dünya ekonomisine sunduğu brüt katma değer 2011 yılında 606 milyar USD seviyesindedir.
Aşağıdaki haritada orman alanlarının toplam kara alanına göre oranlarının coğrafi dağılımı yansıtılmıştır:
Haritadan da görülebileceği gibi ormanların toplam karasal alana göre en çok yer kapladığı bölge Güney Amerika'dır. Kuzey Amerika, Rusya, Orta-Güney Afrika ve Güneydoğu Asya ormanca zengin sayılabilecek bölgeler arasındadır. Buna karşılık Güney Amerika'nın güneyi, Kuzey Afrika, Ortadoğu ve Batı Asya ise ormanca fakir bölgeler olarak göze çarpmaktadır.
Dünya genelinde en fazla orman alanına sahip ilk beş ülke olarak Rusya, Brezilya, ABD, Kanada ve Çin ön plana çıkmaktadır. 2010-2015 yılları arasında en fazla orman alanı kaybeden ülke Brezilya'dır. Onu Endoneyza, Mynmar, Nijerya ve Tanzanya izlemektedir. Buna karşılık aynı dönemde en fazla orman alanı kazanan ülkeler ise Çin, Avustralya, Şili, ABD ve Filipinlerd'dir. Aşağıdaki harita 2010-2015 yılları arasında orman kazanan ve orman kaybeden bölgeleri oransal olarak yansıtmaktadır.
Görülebileceği gibi ormanca zengin olan Güney Amerika, Orta-Güney Afrika ve Güneydoğu Asya gibi bölgelerde en fazla orman kaybı yaşanırken, Çin, ABD, Hindistan ve Kanada'nın bir kısmında önemli oranda orman kazanımı yaşanmıştır.
Türkiye orman varlığı açısından yoksul bir ülkedir. Orman Genel Müdürlüğü (OGM)'nün 2015 yılında yayımladığı Türkiye Orman Varlığı Kitabına göre Türkiye'nin toplam orman alanı yaklaşık 22 milyon 300 bin hektardır ve bu alan toplam karasal alanların %28'ine karşılık gelmektedir. Aşağıdaki tablolarda Türkiye'deki orman alanlarının durumunu daha detaylı şekilde gösteren istatistiksel bilgiler, söz konusu kitaptaki şekliyle yer almaktadır:
Bu tablolarda en çok dikkat edilmesi gereken nokta her üç tabloda da "boşluklu kapalı" olarak tanımlanan sütundur. Türkiye ormancılık literatüründe son birkaç yıla kadar bu tür bir kavram kullanılmamıştır. Örneğin, OGM'nin 2012 yılında yayımladığı bir önceki Türkiye Orman Varlığı Kitabında boşluklu kapalı orman yerine "bozuk orman" kavramı kullanılmıştır ve Türkiye ormancılık literatüründe yaygın ve geçerli olan kavram da budur. Buna karşılık uluslararası ormancılık literatüründe ise bu iki kavram da kullanılmamaktadır. Adına ister boşluklu kapalı orman diyelim ister bozuk orman diyelim, bu kavramların anlattığı şey söz konusu alanda ağaçların tepe çaplarının toprağı %10'dan daha az bir oranda örttüğü gerçeğidir. Bu tür alanlar uluslararası literatürde herhangi bir şekilde orman olarak değil, "other wooded land" yani diğer ağaçlık alan olarak tanımlanır. Zira, yine uluslararası geçerli bilimsel anlayışa göre bir ağaçlık alanın orman sayılabilmesi için aranması gereken şartlardan biri ağaçların tepelerinin toprağı %10'dan fazla örtmesi gerekliliğidir. Bu nedenle de, yukarıda alıntılar yaptığımız Küresel Orman Kaynakları Değerlendirmesi 2015'te Türkiye'nin orman alanı miktarı 11 milyon 715 bin hektar olarak gösterilmiş, bununla birlikte diğer ağaçlık alan miktarı ise 10 milyon 310 bin hektar olarak belirtilmiştir.
Diğer yandan, Türkiye'de orman alanlarının coğrafi bölgeler göre dağılımı da homojen değildir. Aşağıdaki harita orman varlığının coğrafi bölgelere göre dağılımını net bir şekilde ortaya koymaktadır.
Görüldüğü gibi orman alanları çok büyük bir oranda Karadeniz, Marmara, Ege ve Akdeniz bölgelerinde toplanmış, buna karşılık İç Anadolu, Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgeleri ise ormanca yoksul alanlar olarak ön plana çıkmıştır.