Moderna, pandemiden yıllar önce geliştirdiği teknolojiyi kopyaladıklarını iddia ederek, Amerika Birleşik Devletleri'nde onaylanan ilk Covid-19 aşısının geliştirilmesinde patent ihlali yapıldığı gerekçesi ile Pfizer ve Alman ortağı BioNTech'e dava açtı.
Pandeminin başlarında Moderna, Covid-19 patentlerini uygulamayacağını söylemişti. Bu yılın Mart ayında ise Moderna, şirketlerin fikri mülkiyet haklarına saygı duymasını beklediğini açıkladı. Şimdilik belli bir maddi tazminat talep edilmeyen dava Massachusetts'teki ABD Bölge Mahkemesi'nde ve Almanya'daki Düsseldorf Bölge Mahkemesi'nde açıldı. Moderna CEO'su Stephane Bancel yaptığı açıklamada, "Bu davaları, öncülüğünü yaptığımız, yaratılmasına milyarlarca dolar yatırım yaptığımız ve Covid-19 pandemisinden önceki on yılda patentini aldığımız yenilikçi mRNA teknoloji platformunu korumak için açıyoruz" dedi.
Moderna mRNA'nın öncüsü olmuştu
Cambridge, Massachusetts merkezli ve sadece on yıllık olan Moderna firması, Covid-19 aşısının geliştirilmesinde eşi görülmemiş bir hız sağlayan haberci RNA (mRNA) aşı teknolojisinin öncüsü olmuştu. Daha önce yıllar alacak olan süreç, insan hücrelerine bağışıklık tepkisini tetikleyecek bir proteinin nasıl üretileceğini öğreten mRNA aşılarındaki atılım sayesinde aylar içinde tamamlandı. Almanya merkezli BioNTech, ABD'li ilaç devi Pfizer ile ortaklık yaptığında da bu alanda çalışıyordu.
ABD Gıda ve İlaç İdaresi (FDA) Covid-19 aşısı için önce Aralık 2020'de Pfizer/BioNTech'e, bir hafta sonra da Moderna'ya acil kullanım izni verdi. Moderna, Pfizer/BioNTech'in, Moderna'nın 2010 ve 2016 yılları arasında patentini aldığı mRNA teknolojisinin, 2020'nin başlarında izinsiz olarak kopyaladığını iddia ediyor.
Başka ihlal davaları da var
Pfizer ve BioNTech, patentlerinin ihlal edildiğini söyleyen başka şirketler tarafından açılmış halihazırda çok sayıda davayla karşı karşıya. Örneğin Almanya'nın CureVac şirketi de temmuz ayında BioNTech'e dava açmıştı. BioNTech, çalışmalarının orijinal olduğunu belirten bir açıklama ile buna yanıt verdi. Pfizer/BioNTech yetkilileri aşılarının ve ilaçlarının patentlerini şiddetle savunacaklarını söylüyor. Cuma günkü açıklamasında Moderna, Pfizer/BioNTech'in iki tür fikri mülkiyete sahip olduğunu söyledi. Bunlardan biri, Moderna'nın bilim adamlarının 2010'da geliştirmeye başladığını ve 2015'te insan denemelerinde ilk doğrulayan olduğunu söylediği bir mRNA yapısını içeriyor.
İddia edilen ikinci ihlal, Moderna'nın bilim insanlarının Orta Doğu Solunum Sendromu'na (MERS) neden olan koronavirüs için bir aşı oluştururken geliştirdiğini söylediği tam uzunlukta bir spike proteinin kodlanmasını içeriyor. MERS aşısı hiçbir zaman piyasaya çıkmamış olsa da, geliştirilmesi Moderna'nın Covid-19 aşısını hızla piyasaya sürmesine yardımcı oldu.