Ölüm aylığı nasıl bağlanır?

1- Uzun süre sigortalı tescili bulunmakla birlikte yaşlılık aylığı bağlanmasına hak kazanamayan sigortalıların ölümü halinde hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanabilmesi için aranan şartlar nelerdir ?

5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 01.10.2008 tarihinden önce yürürlükte bulunan 506 sayılı Kanuna göre 5 yıldan beri sigortalı olup en az 900 gün, 1479 sayılı Kanuna göre 5 tam yıl hizmet, 5434 sayılı Kanuna göre ise 10 tam yıl hizmet süresinin bulunması zorunluydu.

Ancak, 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 Sayılı Kanunun 32. maddesi gereği, " Ölüm aylığı;
a) En az 1800 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş veya 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılanlar için, her türlü borçlanma süreleri hariç en az 5 yıldan beri sigortalı bulunup, toplam 900 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş,

b) 47 nci maddede yazılı sebeplerle kazaya uğramış, malûllük, vazife malûllüğü veya yaşlılık aylığı almakta iken veya malûllük, vazife malûllüğü veya yaşlılık aylığı bağlanmasına hak kazanmış olup henüz işlemi tamamlanmamış,

c) Bağlanmış bulunan malûllük, vazife malûllüğü veya yaşlılık aylığı, sigortalı olarak çalışmaya başlamaları sebebiyle kesilmiş, durumda iken ölen sigortalının hak sahiplerine, yazılı istekte bulunmaları halinde bağlanır. Ancak, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendine göre sigortalı sayılanların hak sahiplerine aylık bağlanabilmesi için ölen sigortalının genel sağlık sigortası primi dahil kendi sigortalılığından dolayı prim ve prime ilişkin her türlü borcunun olmaması veya ödenmesi şarttır." şeklinde düzenlenen hüküm çerçevesinde hak sahiplerine aylık bağlanır.

Buna göre ölüm aylığı şartları
Gerek 5510 sayılı Kanunun yürürlük tarihinden önce gerekse de yürürlük tarihinden sonra çalışmaya başlayanlar için ölüm aylığı bağlanma şartları;

- 4/b ve 4/c sigortalıları için 1800 prim ödeme gün sayısı,

- 4/a sigortalıları için ise her türlü borçlanma süreleri hariç 5 yıldan beri sigortalılık süresi ve 900 gün prim ödeme gün sayısı aranacaktır. Bu ayrım ile 4/a sigortalılarının mevcut hakları korunmuştur.
Kimlere verilir?

- Dul eşe herhangi bir şart aranmadan,

- Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (e) bentleri hariç bu Kanun kapsamında veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmayan veya kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış çocuklardan;
18 yaşını, lise ve dengi öğrenim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim yapması halinde 25 yaşını doldurmayanların veya,

Kurum Sağlık Kurulu kararı ile çalışma gücünü en az % 60 oranında yitirip malûl olduğu anlaşılanların veya,

Yaşları ne olursa olsun evli olmayan, evli olmakla beraber sonradan boşanan veya dul kalan kızlarının her birine,

- Hak sahibi eş ve çocuklardan artan hisse bulunması halinde her türlü kazanç ve irattan elde etmiş olduğu gelirinin asgari ücretin net tutarından daha az olması ve diğer çocuklarından hak kazanılan gelir ve aylıklar hariç olmak üzere gelir veya aylık bağlanmamış olması şartıyla ana ve babaya; ana ve babanın 65 yaşın üstünde olması halinde ise artan hisseye bakılmaksızın aylık bağlanır.

Müracaat için gerekli belgeler
Hizmet akdiyle çalışan sigortalılar
- Tahsis Talep ve Beyan Taahhüt Belgesi
- 1 adet fotoğraf
- İl veya İlçe İdare kurullarından alınacak Muhtaçlık Belgesi (Anne-Babalar için)
- Vasi İlamı (hak sahiplerine vasi tayin edilmesi durumunda) istenir.

2- Ölüm aylığı sigortasından, sigortalının hak sahiplerine sağlanan haklar nelerdir ?
5510 sayılı Kanunun 32 nci maddesinde bu haklar sırasıyla aşağıdaki gibi sayılmıştır.

a) Ölüm aylığı bağlanması.
b) Ölüm toptan ödemesi yapılması.
c) Aylık almakta olan kız çocuklarına evlenme ödeneği verilmesi.
d) Cenaze ödeneği verilmesi.

3- Sigortalının ölümü halinde haksahiplerine yapılan cenaze ödeneği hangi esaslara göre ve kimlere ödenir?
Ölen sigortalı ile ilgili olarak cenaze ödeneği 5510 sayılı Kanunun 37. maddesinin 3. fıkrasında; " İş kazası veya meslek hastalığı sonucu veya sürekli iş göremezlik geliri, malûllük, vazife malûllüğü veya yaşlılık aylığı almakta iken veya kendisi için en az 360 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortası primi bildirilmiş olup da ölen sigortalının hak sahiplerine Kurum Yönetim Kurulunca belirlenip Bakan tarafından onaylanan tarife üzerinden cenaze ödeneği ödenir. Cenaze ödeneği, sırasıyla sigortalının eşine, yoksa çocuklarına, o da yoksa ana babasına, o da yoksa kardeşlerine verilir." hükmü gereğince sırasıyla belirtilen kişilere yapılır.

Cenaze ödeneğinin üçüncü fıkrada sayılanlara ödenememesi ve sigortalının cenazesinin gerçek veya tüzel kişiler tarafından kaldırılması durumunda, üçüncü fıkrada belirtilen tutarı geçmemek üzere belgelere dayanan masraflar, masrafı yapan gerçek veya tüzel kişilere ödenir.

4- 2011 yılı için cenaze ödeneği tutarı ne kadardır?
2010 yılında 308 TL olan rakam % 6,40 oranında artırılarak 2011 yılı için 328 TL. olarak hesaplanmış ve bu tutar üzerinden ödenecektir.

Cenaze ödeneği için; Sigortalılık durumu 4-(a) ve 4-(b) liler için Tahsis Talep ve Beyan Taahhüt belgesi ile müracaat edecekler. SGK tarafından 5 gün içinde işlemleri sonuçlandırılacaktır.

5- Cenaze ödeneği için zamanaşımı var mıdır?
Tüm ödemeler için 5510 sayılı Kanunun 97 nci maddesinde yer alan; "Bu Kanunda aksine hüküm bulunmayan hallerde, iş kazası, meslek hastalığı, vazife malûllüğü ve ölüm hallerinde bağlanması gereken gelir ve aylıkların, hakkın kazanıldığı tarihten itibaren beş yıl içinde istenmeyen kısmı zamanaşımına uğrar. Kuruma müracaat etmemenin haklı bir sebebe dayandığını genel hükümlere göre ispat edenler hakkında, yukarıdaki hükümler uygulanmaz.
Kısa vadeli sigorta kollarından ve ölüm sigortasından kazanılan diğer haklar, hakkın doğduğu tarihten itibaren beş yıl içinde istenmezse düşer. Bu Kanuna göre bağlanan gelir ve aylıklarını tahakkuk ettirildiği tarihlerden itibaren aralıksız altı ay sonuna kadar tahsil etmeyenlerin gelir ve aylıkları, gelir ve aylık bağlanma şartlarının devam edip etmediğinin tespiti amacıyla durdurulur.

Genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin alacakları, hakkı doğuran olayın öğrenildiği tarihten itibaren iki yıl içinde istenmezse zamanaşımına uğrar, hakkı doğuran olay tarihinden itibaren ise beş yıl sonunda düşer." Hükmü gereğince 5 yıl içinde alınmadığında hak ortadan kalkar. Sosyal Güvenlik Kurumuna müracaat etmemenin haklı bir sebebe dayandığını genel hükümlere göre ispat edenler hakkında, yukarıdaki 5 yıl hükümleri uygulanmaz.