Senegal Cumhurbaşkanı Bassirou Diomaye Faye, ülkesindeki daimi Fransız askeri üssüne ilişkin, "Topraklarımızda yabancı askeri unsurları kabul etmememiz son derece normal." açıklamasında bulundu.
Cumhurbaşkanı Faye, Fransız Le Monde gazetesine verdiği özel mülakatta Fransa'nın Afrika ülkeleriyle ilişkisi ve Afrikalı askerlere yaptığı 1944'teki Thiaroye Katliamı'na ilişkin açıklamalarda bulundu.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un 1 Aralık 1944'te Fransız askerlerinin Senegal'in Thiaroye Kışlası'nda yaptıklarını "katliam" olarak tanımasını "önemli bir adım" olarak değerlendiren Faye, Macron'u cesaretinden dolayı kutladı.
Faye, Macron'un katliamı tanımasının yeterli olmadığının altını çizerek, "Hala kaç kişinin neden öldürüldüğünü ve nereye gömüldüğünü bilmiyoruz. Thiaroye Katliamı'nın aydınlatılmasına ilişkin kurduğumuz komitenin üyeleri, şu an Fransa'da bulunuyor ve Macron'un açıklamalarından sonra Fransız arşivlerinin açılacağını düşünüyoruz." dedi.
Fransa ile Senegal arasındaki ilişkiler konusunda da Faye, ilişkilerin samimiyetle ilerlediğini ancak dinamiklerin gözden geçirilmesinin gerektiğini belirtti.
"Senegal'de neden Fransız askeri bulunsun?"
Faye, Fransa'nın Senegal'deki daimi üssünde bulunan askerlerin sayısının 350'den 100'e indirilmesi konusunda Fransız hükümetinin hazırladığı rapora ilişkin de şunları söyledi:
"Fransa'da kaç Senegalli asker görev yapıyor? Senegal'de neden Fransız askeri bulunsun? Egemen bir ülkede kaç Fransız askerinin bulunacağına neden Fransızlar karar veriyor? Bu, bizim bağımsızlık anlayışımızla örtüşmüyor. Bizim hiçbir ülkede askeri üssümüz yok, dolayısıyla topraklarımızda da yabancı askeri unsurları kabul etmememiz son derece normal. ABD, Çin, Türkiye ile ülkemizde üsleri olmadan askeri işbirliği yapıyoruz. Fransa'nın sömürgecilikten bu yana burada olması, onlara ayrıcalık tanınacağı anlamına gelmiyor."
Faye, Fransız üssünün kapatılması için gündemlerinde henüz bir tarihin olmadığını ancak süreci karşılıklı saygı çerçevesinde ve acele etmeden ilerleteceklerini vurguladı.
Senegal'in, Rusya ve Avrupa ile ilişkilerinin karşılaştırılmasına ilişkin soruya cevaben Faye, "Niye iki tarafla da aynı anda ilişki kuramıyor ve illa birini seçmek zorundayız? Rusya ile uzun bir işbirliği geçmişiz var. Bugün Senegal’e yatırım yapabilecek herkesle çalışabiliriz." değerlendirmesinde bulundu.
Fransa, katliamı tanıdı
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, dün Senegal Cumhurbaşkanı Faye'a 1944'te Thiaroye Kışlası'nda Afrikalı askerlere yapılanın "katliam" olduğunu kabul eden mektup yollamıştı.
Fransa, bu mektupla ilk kez katliamı resmen tanımış oldu.
İkinci Dünya Savaşı'nda Almanlarca esir alınan, ardından 1944'te Amerikalılar tarafından kurtarılan Batı Afrikalı askerlerden oluşan ancak "Senegalli Nişancılar" ismiyle bilinen piyade birliği, Dakar yakınlarındaki Thiaroye Kışlası'na getirildi ve orada yaklaşık 2 hafta bekletildi.
Askerler, primlerini ve savaş tazminatlarını alıp köylerine gitmek istedi ancak Fransızlar söz verdikleri ödemeyi yapmadı.
Askerler haklarını talep etmek için toplandıklarında ise isyan çıkardıkları gerekçesiyle Fransız askerleri tarafından kurşuna dizildi.
Fransız arşivlerinde grubun "ayaklanma" çıkardığı iddiası yer alırken 35 askerin öldürüldüğü kayıtlara geçti.
Fransız tarihçi Armelle Mabon, "Yerli savaş esirleri, işgal altındaki Fransa'nın unutulmuş yüzleri" başlıklı kitabında öldürülen askerlerin sayısının 400 olduğunu belirtiyor.
Askerlerin cesetleri topluca çukurlara atılsa da Thiaroye Kışlası'nda sembolik mezarlık da bulunuyor.
Eski Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande, 2014'te kışlada düzenlenen anma töreninde yaptığı konuşmada, yaşananları "tek kelimeyle korkunç ve dayanılmaz" olarak nitelemişti.
Hollande, "Bu adaletsizliği düzeltmek istiyorum." dese de cesetleri çukurlara atılan askerlerin aileleri, üzerinden 80 yıl geçen katliam nedeniyle Fransa'dan tazminat ve özür bekliyor.
Katliamın 1 Aralık'ta yapılması nedeniyle 2004'ten bu yana her yıl aynı tarihte "Senegalli Nişancılar" çeşitli programlarla anılıyor.